Жұмыстың орындалу тәртібі. 1.Таразының көмегімен калориметрдің mк және мыс, темір, алюминий денелердің массаларын өлшеңдер. Өлшеу нәтижелерін есеп беру кестесіне (2-кесте) енгізіңдер.
2. Денені ыдыстағы қайнап жатқан суға батырыңдар.
3.Калориметрге бөлме температурасындағы 100 см3 суды құйып, судың, калориметрдің t1 температурасын өлшеңдер. 4. Калориметрге 100°С-қа дейін қыздырылған мыс денені салып, жылулық тепе-теңдік орнағаннан кейінгі Ө температураны өлшеңдер.
5.Калориметрдегі суды алмастырып, осы тәсілмен алюминий және темір денелермен тәжірибені қайталаңдар.
6. Жылу балансының теңдеуін пайдаланып, үш дененің әрқайсысының су мен калориметрге берген жылуларының ΔQ мөлшерін есептеңдер:
ΔQ = (mкcк + mcу ссу)(Ө –t1) - (13.8)
мұңдағы mк – калориметр массасы, ск – калориметр дайындалған заттың меншікті жылусыймдылығы, mcу - калориметрдегі судың массасы, ссу - судың меншікті жылу сыймдылығы, t1- мен Ө – су мен калориметрдің бастапқы және соңғы температуралары.
7.С=ΔQM/m∆T өрнегін пайдаланып, мыстың, темірдің және алюминийдің молярлық жылусыймдылығын есептеңдер ( 2-кесте).
8. Жүргізілген өлшеулердің қатесін бағалаңдар.
Кесте салу
Зат
m,кг
mк,кг
t1
Ө°С
Δt=100°-Ө
ΔQ,Дж
М, кг·кмоль-1
С=ΔQ·M/m·ΔT,Дж·град-1·кмоль-1
Мыс
Темір
Алюминий
0,1
0,075
0,1
0,025
0,025
0,025
24°
7°
25°
26
19
28
74
81
72
886
5178
1329
64
56
27
63560
25760
3987
Қорытынды: таразы, калориметр әртүрлі денелермен жұмыс жасап, өлшеп, есептеп, үйренеді. Жылу баланс теңдеуін қолдана отырып, жылу мөлшерін анықтайды. Металдардың молярлық жылусыйымдылықтарын салыстырып, мыстың молярлық жылу сыйымдылығы үлкен екеніне көз жеткізеді.