Ахметжанов о. Н. Жануарлардың КӨз аурулары оқу құралы семей, 2012 Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 7,92 Mb.
|
7e7b7439-84b7-11e3-9ea3-f6d299da70eeкоз-3
7e7b7439-84b7-11e3-9ea3-f6d299da70eeкоз-3
| Бұршақ дененің орнын өзгертуі – (Luxatio lentis). Қалыптан тыс ұзын және жіңішке цинново байламы жиі үзіліп, бұршақ дене жартылай немесе толығымен көздің алдынғы камерасына қарай ауытқиды.
Бұршақ дененің орнынан «шығуы». Егер бұршақ дене байламдарынан ажырап, өзінің қалыпты орнынан ауытқып, көздің алдыңғы камерасында немесе шыны тәрізді денеде бос жатса оны бұршақ дененің «шығуы» деп атайды. Бұршақ дененің мұндай орнынан ауытқуы сиырда, жылқыда, ешкіде, итте, мысықта кездеседі. Ол көбіне бір көзде, ал сирек екі көзде бірдей кездеседі. Оның басты себебі – көздің механикалық жарақаттары: ұрылуы, соғылуы. Көздің ішкі құрылымдарының аурулары салдарынан да болады. Көздің жарақаттары салдарынан бұршақ дененің орнын өзгертуі цинново байламының үзілуінен болады және көз камерасына қан құйылады. 21 – ші сурет. Бұршақ дененің қалыптағы орнын өзгертуі (К.А Фомин бойынша). 1 – шыны тәрізді денеге қарай; 2 – көздің алдынғы камерасына қарай. Ал тамырлы қабық пен кірпікті (цилиар) дененің қабынуы салдарынан болса ол баяу дамиды. Көз камерасы сұйығының шамадан тыс көбеюі салдарынан көздің ішкі қысымы артып, цинново байламы үзіледі. Кейбір көз аурулары (көз алмасының сулы қабынуы, көздің қатерлі ісіктері, иридоциклохориоидит) салдарынан туындайтын механикалық әсерлер кезінде де бұршақ дене қалыпты орнын өзгертуі мүмкін. Белгілері. Қарашық кеңейген. Бұршақ дене мөлдір емес, сондықтан жай көзге оңай көрінеді. Түсті қабықтың жиегінің дірілі байқалады. Бұршақ дене көздің алдынғы камерасына қарай ауытқыса көзді жанынан қарау арқылы оның алдынғы камераға қарашық арқылы томпайып шығып тұрғанын көруге болады. Егер бұршақ дене көздің алдыңғы камерасына толық ауытқыса оны қасаң қабық арқылы жай көзбен қарап, қарашықтың алдында орналасқан дөңгелек табақша (диск) түрінде көруге болады. Бұл жағдайда түсті қабық бұршақ дененің артқы жағында дұрыс тұрпатты қуыс (құйғыш тәрізді, орысша - воронка) түрінде көрінеді. Бұршақ дене шыны тәрізді денеге қарай жартылай орын ауыстырса, қарашыққа арқылы жарық түсіріп қарағанда қарашық жиегінен бұршақ дененің жоғарғы шеті көрінеді. Офтальмоскоппен зерттегенде (егер бұршақ дене өзінің мөлдірлігін жоғалтпаған болса) көз түбінің бейнесі қосарланып (екеу болып) көрінеді. Ал бұршақ дене шыны тәрізді дене жаққа толық орын ауыстырса, көздің алдынғы камерасы тереңдеп, түсті қабық дірілдейді. Қарашық кеңейген. Көзді арнайы Пуркине – Самсонов бейнесімен тексергенде қасаң қабықтан шағылысқан бір ғана май шам білтесінің жалынының бейнесі көрінеді. Афакиядағыдай 2 – ші және 3 – ші май шам білтесінің жалыны бейнелері көрінбейді Көз түбін жарық түсіріп, офтальмоскопсыз көруге болады. Көздің көруі өте нашар немесе мүлде көрмейді. Өте сирек жағдайда бұршақ дене көздің ақ қабығындағы жарақат арқылы конъюнктива астына шығып кетуі мүмкін. Алғашында конъюнктиваның бұршақ дене орналасқан жері қабынып, ісінеді. Ісік қайтқан соң конъюнктива астынан томпақ, өте қозғалғыш, қатты бұршақ денені сипап табуға болады. Емі. Өндіріс жағдайында жануарлардың көзінің орнынан тайған бұршақ денесін қайта орнына қою мүмкін емес. Қажет болғанда көздің алдыңғы камерасына толық ауытқыған немесе конъюнктива астына шыққан бұршақ денені операция арқылы алып тастайды. Соңғы жағдайда операция ақ қабықтағы жарақат біткен соң жасалады. 22 – ші сурет. Бұршақ дене жартылай шыны тәрізді денеге қарай қалыптағы орнын өзгертуі және көз түбі суретінің қосарланып көрінуі (Т. Аксенфельд бойынша). жүктеу/скачать 7,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|