Динамометрия-бұлшық ет күшін анықтайды.
Динамометрлердің бірнеше түрлері бар: -механикалық динамометрлер (тұтқалар мен серіппелер),
-гидравликалық;
-электрлік.
Механикалық динамометрлердің екі түрі бар: серіппелі және тұтқалы. Серіппелі динамометрде күш немесе момент серіппеге беріледі, ол күш бағытына байланысты қысылады немесе созылады. Тұтқалы динамометрінде күштің әрекеті тұтқаны деформациялайды, содан кейін оның деформация мәні жазылады.
Гидравликалық динамометрдің әрекеті өлшенген сұйықтық күшінің цилиндрден ығысуына негізделген.
Электрлік динамометр күш әсерінен деформацияны электрлік сигналға айналдыратын сенсордан және бірінші сенсордың электрлік сигналын күшейтетін және тіркейтін қосымша сенсордан тұрады.
Динамометрия физиологияда, спорттық медицинада маңызды рөл атқарады. Осы көрсеткіштер арқылы физиологиялық даму дәрежесі бағаланады.
16. Жолақты бұлшықеттің миофибрилінің құрылымы. Көлденең талшықты бұлшықет талшықтарының пішіні цилиндр тәрізді диаметрі 0,1 мм, ұзындығы бірнеше ондаған мм ге жетеді.
Бұлшықет талшықтары-миофибриллалар (грек"tio"- бұлшықет , латынша "fibrilla"-талшық) миозин және актин нәркыздарынан тұрады. Миозин бұлшықетте ет талшықтарының жиырылып босаңсуына қатысатын нәруыз.Актин -бұлшықетте миозинмен бірге болатын ет талшықтарының жиырылып босаңсуына қатысатын нәруыз.
Миофибриллдар-(миоциттер) бұлшықеттердің ең кілтті құрылымдық және қызметтік бірлігі. Көлденең жолақтар әр түрлі оптикалық қасиеті бар талшықтар будасының миофибриллаларда ашықтау және күңгірттеу болып кезектесіп орналасуы. Миозин нәруызынан тұратын жуан талшықтардың будалары жарық микроскопынан күңгірттеу жолақ болып көрінеді.Ашық түсті жіңішке жолақтар актин нәруызының жіңішке жіпшелерінің будаларынан түзиледі.
17. Тегіс бұлшықеттердің физиологиялық ерекшеліктері. Тегіс бұлшықеттер қуыс мүшелерде, қан тамырларында және теріде болады. Тегіс бұлшықет талшықтарында көлденең созылу болмайды. Тегіс бұлшықеттер бірқатар қуыс ішкі мүшелер қабырғаларының ажырамас бөлігі болып табылады және осы органдар атқаратын функцияларды қамтамасыз етуге қатысады. Атап айтқанда, олар әр түрлі мүшелер мен ұлпалардағы қан ағымын, ауаға бронхтардың кедергісін, сұйықтықтар мен шымырлардың қозғалысын (асқазан, ішек, несепағар, зәр шығару және өт қабындағы), босану кезіндегі жатырдың жиырылуын, қарашықтардың мөлшерін, терінің рельефін реттейді.
Тегіс бұлшықеттердің ерекшелігі - олардың баяу ырғақты және ұзаққа созылған тоникалық жиырылыстарды көрсету қабілеті. Асқазанның, ішектің, несепағардың және басқа қуыс органдардың бұлшық еттерінің баяу ырғақты жиырылуы олардың мазмұнының қозғалуына ықпал етеді. Шұңқырдағы органдардың сфинктерінің тегіс бұлшықеттерінің ұзаққа созылған тоникалық жиырылуы олардың мазмұнының еркін кетуіне жол бермейді. Қан тамырларының тегіс бұлшықеттері де тұрақты тоникалық жиырылу жағдайында болады және қан қысымының деңгейіне және ағзаны қанмен қамтамасыз етуге әсер етеді.
Тегіс бұлшықеттердің маңызды қасиеті - бұл олардың мистика, яғни. созылу немесе деформация нәтижесінде пайда болған пішінді сақтау қабілеті.
Тегіс бұлшықеттердің шамадан тыс созылуы олардың жиырылуына әкеледі. Бұл жасуша мембраналарының олардың кеңеюінен туындаған деполяризация нәтижесінде пайда болады, яғни. тегіс бұлшықеттерде автоматизм қасиеті болады.
