Астана қаласының Білім басқармасы
І. Баламалы энергия көздерін дамытудың технологиялық негіздері
жүктеу/скачать 0,76 Mb.
|
ғылыми жоба
түсінік хат 5-11с (1)-1, qr
| І. Баламалы энергия көздерін дамытудың технологиялық негіздері
Қазіргі кезде жалпы әлем мен әр мемлекетті дамытудың энергетикалық жеткіліктілігін қамтамасыз етудің ғылыми-техникалық пысықтаулары бар. Тек кейбір деректерді келтіреміз. Көміртегі құрайтын энерготасымалдаушылар Отын тақтатасы мен көмір газификациясының, соның ішінде жерасты газификациясының экологиялық жаңа технологиялары дами бастады. Келешекте ол СО2 шығарындарын маңызды төмендетумен белгілі техникалық потенциалдан 60-70% дейін жеткізумен, дәстүрлі көмірсутегілердің қорларын алудың кем дегенде екі еселеуін білдіреді. Одан басқа, экономикалық айналымға СО2 тарту үшін және мұнай пластыларын қайтаруын жоғарылату үшін ҰСҚ - технологиясы (ұстау, сақтау, қайта өңдеу) бар. Жалпы мұнай қорлары мен табиғи газдың таусылу қаупін және 32 Гт сыни белгіден жоғары эмиссиясының өсуін XXI ғасырдың соңына дейін толық алудың стратегиялық мәселесін тек осы технологиялармен шешу мүмкін. Сонымен қатар, энергияны тұтыну мен халық санының ұлғаю есебімен, жалпы ғаламдық энергетикалық балансқа көміртек құрайтын алғашқы энергия көздерінің салымы 60% аз болуы мүмкін. Сейсмикалық мәліметтер негізінде гидрат метан қорларының шоғырлануы мен орналасуын болжау енді әзірленген және сараланған әдістерді ескере отырып, энергетикалық жетіспеушілікті тудыру тәуекелін маңызды төмендететін, бастапқы көміртегі құрайтын көздердің рөлі кепілді сақталуы мүмкін. Атомдық технологиялар энергетикасы Қызмет ету мерзімі 60 жылға дейін ұзартылған, радиоактивтік қалдықтар көлемінің төмендеуімен, жоғары қауіпсіздікпен III+ атомдық реакторларының жаңа ұрпағына көшу жобалары дайындалған. «IV Ұрпақ» Халықаралық форумы шеңберінде 2030 жылға дейін жұмыстың аяқталуымен ресурсті қолдану және энергетикалық қауіпсіздік пен ядролық сипаттамаларды жақсартуымен алты реакторлық жүйелер бойынша жұмыстар жасалуда: тым жоғары температуралық газ реакторы, натрилық тез реактор, газ тез реакторы, тым сыншыл су реакторы, қорғасын тез реакторы, тұзды сұйық реакторы. Қазіргі кезге қарағанда үлкен қуатпен ядролық қауіпсіз энергетиканы құруға болатын, уран-ториелық ядролық реакторларды құру бойынша жобалар әзірленген (және олардың іске асуы басталған) Энергетикалық кешендердің сутегі-ядролық жобалары құрылады. Торийдің табу технологиясы мен үлкен тереңдіктегі уранды табу және қорларды барлау технологиялары дамуда. Келешекте бұл уранның кен орнын қолдану мерзімін 150 жылға дейін ұлғайтуын білдіреді. Сонымен қатар, атомдық реакторлардың жоғары қауіпсіздік деңгейін қамтамасыз ету және АЭС қуатын үш еселеудің технологиялық мүмкіндігі бар. Халық санының өсуі мен энергияны тұтыну есебімен, атом үлесін жалпы ғаламдық энергетика балансында 20% деңгейінде сақтауға технологиялар мүмкіндік береді. Жел энергетикасының технологиясын дамыту Жекелеген қуатпен 1,3 ГВт дейінгі жел аландарының жобалары әзірленген және іске асырылған. Жел қондырғылардың 140 ГВт дейін жалпы қуатпен орташа өсуі жоспарланған. Жел энергетиканың технологиялары дамуының басты бағыттары болып кіші жел энергетикасы мен автономдық энергожүйелер, соның ішінде агроөндірістік секторындағы өнеркәсіп желэнергетикасы мен кабель жүйелері мен басқаруын жиынтықтайтын материалдарды, жабдықтарды, желпарктерді құру. Келешекте жалпы ғаламдық энергетикалық баланста жел энергетикасының үлесі 12% құруы болжамдалған. Күн энергетикасының технологияларын дамыту Күн кремнийін қалдықсыз өндіру технологиялары дамиды. Пайдалы әсер етудің жоғары коэффициентімен фотовольтайкалар технологиялары құрылады. Үлкен қуаттың гелиоконцентраттар жобасы құрылады және іске асырылады. Микрофотовольтайкалар технологиялары дамиды. Күн-сутегі кешендерінің жобалары құрылады. Келешекте, Халықаралық энергетикалық агенттігінің болжамдары бойынша, жалпы ғаламдық энергетикалық баланстағы күн энергетикасының үлесі 25% құруы мүмкін. Гидроэнергетика технологияларын дамыту. Өзендердің экожүйесіне кіші гидроэнергетиканың бейімделу технологиялары дамиды. Толқындық және құйылмалы электростанциялар құрылады және технологиялары дамиды. Келешекте, Халықаралық энергетикалық агенттігінің болжамдары бойынша, жалпы ғаламдық энергетикалық баланстағы гидроэнергетиканың үлесі 12% құруы мүмкін. Геотермалдық энергетикасының технологияларын дамыту Қазіргі кезде жалпы ғаламдық энергетикалық баланстағы геотермалдық энергетикасының перспективалары 2-3% бағаланады. Атомдық және жылу станцияларының энергетикалық тиімділігін күшеюінің сутегі циклін есептеумен, олардың энергетикалық шығыны 1,8 есе ұлғаяды. Биоэнергетика технологияларын дамыту Биогазды құрылғылар мен биогазды зауыттарды құру жобалары іске асырылады. Тарту мен сақтау технологияларының және биотехнологияларының байланысуымен теріс-көміртегінің технологиялық циклдері құрылады. Гендік модификация әдістерін қолданумен энергетикалық өсімдіктерді өсіру технологиялары дамуда. Биоэнергетикалық ресурстерді және энергияны коса, әртүрлі өнімдердің өндірісін бірге байланыстыратын, интегралдау биоэнергетика өнеркәсібінің технологиялары құрылады. Целлюлоза мен органикалық қалдықтардан тұратын биоотынның жаңа түрлерін алудың технологиялары дамиды. Балдырлар мен фитопланктондарды өсірумен энергетикалық мақсаттары үшін биомассаны алудың жаңа көздері құрылады. Келешекте жалпы ғаламдық энергетикалық баланста биоэнергетиканың үлесі 20% құруы мүмкін. Энергияның алғашқы көздерінің жалпы атақты техникалық әлеует (Кесте 1): қолданыстағы энергия өндірісін 2700 есе асады; 2100 жылы қажетті энергия өндірісін 600 есе асады. жүктеу/скачать 0,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|