Жұмбақ– адамның ой-өрісін, алғырлығын, білімін сынау мақсатында нақты бір зат немесе құбылыс тұспалдап сипатталатын шағын әдеби жанр.
Жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. Бұл жанрға Аристотель “Жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. Жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. Алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, балалар әдебиеті авторларының шығарылымында жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. Сондықтан оны тек фольклорлық жаныр аясында шектеуге болмайды.
Бұл не деген көп киім,
жетпіс қабат көп киім.
Жаңбыр одан өтпейді,
қабат-қабат тоны бар,
түймелеуге жетпейді. (орамжапырақ)
Колди жердин укили аруы, Откир желдин саз тартар каруы Қалың киім ұнатады Шешіндірсең жылатады. (жуа)
