«жабайылық пен озбырлық» және
«өркениет» деп атаған кезеңдер.
Оған қоса, ол тарихта осы екі кезеңнің болғанын айтып қана
қоймайды, сонымен қатар біріншісінен екіншісіне
өтудің себептерін де
көрсетеді. Бұл өндірістің дамуына және өнім молшылығының пайда бо-
луына байланысты, өйткені өнімнің артық болуы қымбат тауарлардың
шығуына және оларды алуға ұмтылуға әкеліп соқтырады. Әдемі киім,
дәмді тамақ, жайлы тұрғын үй, әлбетте, көпшілікті қызықтырады. Со-
нымен бірге олар өндірістің дамуына, бұрынғыдан да көп алуан түрлі
тауарлардың пайда болуына (жұп-жұқа былғарыны илеу және бояу
технологиясы, әртүрлі әшекей бұйымдарды жасау, минералдар мен
тастарды өңдеу технологиясы және басқалары) серпін береді. Ақыл-ой
қызметімен айналысатын адамдардың ерекше топтары пайда болып,
ғылым мен өнердің жедел дамуына себепкер болады.
Ары қарай – одан да көбірек... Ибн-Хальдун әлемдік философияда
алдыңғылардың бірі болып бастапқы салыстырмалы
