Бауыржан Момышұлы (1910 – 1982) . б.Момышұлы 20 жылдық өмірін әскер қатарында өткізіп, өмірінің соңына дейін әскери – патриоттық тақырыптарға шығармалар жазып кеткен жауынгер жазушы, тәлімге, педагог. Ол 1935 жылы Қызыл армия қатарына шақырылып, Қиыр шығыта шекара күзеінде офицер болды. Ұлы отан соғысы кезінде атақты генерал И.В.Панфиловтың 8 гвардиялық девизиясында рота, ботальон, полк, кейін дивизия командирі қызметтерін атқарып, неміс – фашист басқыншыларына соққы берді. Ботальонды бірнеше рет жау қоршауынан аман алып шығады. Осы ерліктеріне арнап, жазушы Александр Бек “Волоколам тас жолы” атты роман жазды. Романның басты кейіпкері Бауыржанның аты кеңес Одағы халықтарына кеңінен тарап, ерліктің, батырлықтың үлгісіне айналады.
Б.Момышұлының “Соғыс психологиясы ” жайындағы әңгіме – лекциясында Ұлы Отан соғысының тарихы, сегізінші дивизия – гвардиясының Мәскеуді жаудан қорғаудағы ерлігі, генерал Понфиловтың соғыс ісін бсқарудағы шеберлігі мен солдат психологиясын жақсы меңгерудегі бірлігі, адамға деген ізгі жүрегі, әкелік қомқорлығы, солдаттар мен офицерлер арасныдағы қарым – қатынас жайы ғылыми – психологиялық тұрғыда сөз болады.
Тәрбие жұмысының мақсаты - адамның бойындағы жауынгерлік қасиеті, жауынгерлік өнегелілікті қалыптастыру . Бұған адамды иландыру арқылы қол жеткізіледі. Отбасына, халқына, Отанына, мемлекетіне берілгендік, үлкенді, заңды, тәртіпті, дәстүрді сыйлау, сақтау арқылы жеңіске жетуге болатынына сендіру қажет. Ал “сендіру саналы түрде іске асқанда ғана мінез – құлықта қалыптасып жауынгердің адамгершілік келбетінен тұрақты орын алады” деп қарайды.
Бауыржанның этнопедагогикалық еңбектерінің біразы терме, толғау өлеңдер мен мақал – мәтел, бата – тілек, афоризм сөзтіркестеріне құралған. Оның терме өлеңдері жыраулар поэзиясындағы ақыл - нақыл, термелерге ұқсас болып келеді. Ақын өзінің “Ана тілін ардақта” деген үш ауызөлең жолында көшеде қол, ауызды, тырнақты бояп, шашты күзеп, темекі тартып, орысша шатып – бұтыпжүрген мінезі, іс - әрекеті өзгеше қыздарға арнайды.
Көшеде бояу ерін сылқылдаған,
Былдырлап орысшылып жырқылдаған,
Ұмытып ана – тілін, салт – санасын,
Не қалды тілімізде жыртылмаған, -
деп өкініш білдіреді.
Достарыңызбен бөлісу: |
