Флавоноидтарәсерінің әр алуандығы Флавоноидтар өздерінің физикалық және химиялық қасиеттерімен ерекшеленеді, сондықтан оларды белгілі бір ыңғай әсерімен шектеуге болмайды. Дегенмен, кейбір әсерлер оларға тән: олар капиллярлардың өткізгіштігінің бұзылуында, жүрек және қан тамырларының қызметі нашарлағанда, асқорыту жолдарының тырысуында жағымды әсер көрсетеді. Сол немесе басқа дәрілік өсімдіктердің емдік қасиетіне флавоноидтардың қосатын үлесі күмәнсіз маңызды.
Құрамында флавоноидтары бар көптеген шикізаттарды №79 18.03.1997 жылғы бұйрық бойынша дәрігердің рецебінсіз дәріханада сатуға рұқсат етілген.
1. Экстемпоральды рецептурада дәрілік өсімдік шикізаттары тұнба, қайнатпа және жинақ күйінде қолданылады.
2. Фармацевтикалық фабрикаларда экстракциялық препараттары ретінде тұндырмасы мен экстрактысын дайындайды:
– сасық шөптің, шайқурайдың, байкал томаға шөбінің, долананың, қуаң дәрінің, жапон софорасының тұндырмалары;
– долананың, су бұрышының сұйық экстрактары;
– салаубас гүлдерінің құрғақ экстрактысы.
3. Зауыттарда мына препараттар шығарылады:
– жапон софорасының шанақтарынан алынатын рутин мен кверцетин;
– мия тамырынан флакарбин және ликвиритон;
– шәйқурай шөбінен новоиманин;
– түймешетен гүлдерінен танацехол;
– салаубас гүлдерінен фламин және т.б.
Жаңа галенді дәрілік заттар дамытылып әр жылы препараттар номенклатурасы толықтырылып отырады.
Дәрілік өсімдік шикізатын өңдеумен айналысатын зауыттарда шикізаттар кесілген-пресстелген күйде, брикет және жинақ түрінде шығарылады. Флавоноидтар фармакологиялық әсердің кең спектріне ие.
1. Р-витаминді белсенділік. Р витамині деп (латын. permeability өткізгіштік) капиллярлық тамырлардың сынғыштығы мен өткізгіштігін азайта отырып С витаминінің жетіспеушілігін жартылай реттейтін қабілеті бар флавоноидты қосылыстардың жиынтығын атайды. Бұл қасиеттер шәй жапырағында, алмада, цитрустарда, жуада, жылқы қымыздықта, қарақұмықтың гүлдері мен жапырақтарында, арония мен итмұрынның жемістерінде, лейкоантоциандар және антоциандармен боялған көптеген жемістер мен жидектерде өте жоғары. Барлық дерлік өсімдіктерде Р-витамині С-витаминімен бірге кездеседі. Олар бір-бірінің капиллярларын нығайту әсерін жоғарлатады, биохимиялық “байланыста” бір-біріне қажетті, бірақ бір-бірінің орнын басып ала алмайды. Сонымен Р-витаминді белсенділік көрсететін түрлі флавоноидтар (150 флавоноидты қосылыстардан аса Р витаминді белсенділік әртүрлі дәрежеде) капиллярлардың сынғыштығы мен қабырғаларының өткізгіштігін тек витамин жетіспеушілігінен ғана емес, сонымен қатар қабыну процесстерде, әртүрлі генездің капилляртоксикоздарында, аллергияларда алдын алып сақтандырып отырады. Осыған байланысты олардың медицинада қолдану көрсеткіштері өте кең. Р-витаминдік белсенділікке ие:
– шай жапырақтарындағы катехиндері;
– цитрустар экзокарпийіндегі флаванондары;
– жапон софорасының шанақтарындағы (рутин, кверцетин), шәйқурай шөбіндегі (гиперозид) флавонолдары;
– аронияның жемістерінен алынған жас сөлі және өңделген жұмсағы.
