Әйелдер консультациясындағы профилактикалық жұмыс әйелдердің гинекологиялық ауруларын ерте анықтауға, сондай-ақ әйелдер консультациясында гинеколог-дәрігердің қабылдауына жүгінген пациенттерді гинекологиялық тексеруге бағытталған.
Әйелдер консультациясының тіркеу орнында алғаш рет жүгінген, сондай-ақ ұйымдастырылған әйелдер халқына профилактикалық тексерулер жүргізу кезінде акушер-гинеколог дәрігер қараған әрбір әйелге "амбулаториялық науқастың медициналық картасы" (№025у Ф.) ресімделеді.
Дәрігер акушер-гинеколог профилактикалық тексерулер жүргізу кезінде:
- анамнез жинау;
- сүт бездерін, перифериялық лимфа түйіндерін, қалқанша безін тексеру және пальпациялау;
- гинекологиялық тексеру нәтижелерін және цитологиялық тексеру деректерін бағалау;
- алдын ала диагноз қою;
- тексеру және тексеру мәліметтерін "амбулаторлық науқастың медициналық картасына" енгізсін»;
-профилактикалық тексерулер жүргізу кезінде, сондай-ақ әйелдер жыныс мүшелерінің аурулары бойынша қабылдауға жүгінген кезде акушер-гинеколог дәрігер әрбір әйелді сүт бездерін өздігінен тексеру әдістемесіне үйретуге міндетті.
Профилактикалық тексерулер жүргізу нәтижелері бойынша денсаулықтың мынадай топтары айқындалады.
"Сау" - анамнезінде гинекологиялық ауруларға, етеккір функциясының бұзылыстарына ол анықталған сәттен бастап шағымдар жоқ; зертханалық және клиникалық тексеру ӘРЖ-де өзгерістерді анықтамайды. Әйелдердің бұл тобы жылына 1 рет тексеруден өтуі мүмкін.
"Іс жүзінде сау" - анамнезді жинау кезінде шағымдар жоқ, гинекологиялық аурулар, хирургиялық араласулар, түсік түсіру, етеккірдің ырғағы мен сипаты бұзылған. Объективті тексеру кезінде ӘРЖ функциясының бұзылуын және әйелдердің еңбекке қабілеттілігінің төмендеуін тудырмайтын анатомиялық өзгерістер анықталады. Әйелдердің бұл тобы жылына кемінде 2 рет профилактикалық тексеруден өтуі тиіс.
"Ауру"- гинекологиялық ауруларға, хирургиялық араласуларға, түсік түсіруге, етеккірдің ырғағы мен сипатының бұзылуына шағымдар жатады. Объективті тексеру кезінде пациенттің шағымдары болмаса да, гинекологиялық ауру анықталады.
Пациентті алғашқы қарап-тексеруден кейін амбулаториялық картаға қарап-тексеру күнін, қорытынды (нақтыланған) диагнозды және денсаулық тобы туралы қорытындыны енгізеді.
Әйелдерде жиі кездесетін қатерлі ісіктердің бірі-сүт безі қатерлі ісігі. Қазақстан Республикасында 20 жыл бойы әйелдердің онкологиялық аурулары мен өлім-жітімі құрылымында ол жетекші орын алады. Сүт безі қатерлі ісігінің жиілігі тұрақты түрде өсіп келеді және экономикалық дамыған елдерде орта жастағы әйелдердің өлімінің басты себептерінің бірі болып табылады.
Сүт безі қатерлі ісігін ерте анықтау және алдын-алу бойынша ұсыныстар:
1. Ай сайынғы өзін-өзі тексеру сүт бездерінің.
2. Сүт бездерінде кез-келген өзгерістер анықталған кезде дереу дәрігерге хабарласыңыз.
3. Маммологиялық кабинеттерде, акушер-гинекологта, онкологта, учаскелік терапевтте, хирургта тексеру; жыл сайын емхананың тексеру кабинетінде, акушерде немесе кез келген мамандық дәрігерінде сүт бездерін міндетті тексерумен профилактикалық тексеруден өту.
4. Маммография, сүт бездерін УДЗ жүргізу.
5. Өзін-өзі емдеуден бас тарту.
6. Әйел жыныс мүшелерінің ауруларын және аналық бездердің дисфункцияларын уақтылы емдеу, эндокриндік жүйе ауруларының алдын алу.
7. Алғашқы жүктілікті міндетті түрде сақтау және мүмкіндігінше түсік түсіруден бас тарту.
8. Баланы кем дегенде бір жыл емізу, лактация кезінде сүт бездеріне дұрыс күтім жасау.
9. Уақытылы неке, тұрақты жыныстық өмір (23 жастан бастап), неке гигиенасын сақтау.
10. Салауатты өмір салты, дұрыс тамақтану, темекі шегуден бас тарту.
11. Халықтың медициналық сауаттылығын және санитарлық мәдениетін арттыру.
Сүт бездерін тексерудің негізгі әдістері: өзін-өзі тексеру, ЕАҰ дәрігерлерінің клиникалық тексеруі және тексерудің аспаптық әдістері. Көбінесе спиральды әдіс пен тор әдісі өзін-өзі тексеру үшін қолданылады.
