немесе «Сібір жарасының» құпиясы

3 қараша,2001 жыл. Түркістан газеті

Жалпы, Мойнақтан (Қара-қалпақстан) Возрождение аралына дейін 200 шақырымдай, ал Құланды елді мекенінен (Қазақстан)70 шақырымдай екен. Екі аралықтан да теңіз едіуәр деңгейі қашып кеткен болашақта бұл жерлердің аралымен қосылып кетер қаупі де жоқ емес. Демек, мұндайда атпен де, жаяу жүріп те қызықтап барып көршілер болмай қалмас. Сондай көрушінің әңгімесін де тыңдағаным бар еді. Бірақ неге екенін білмедім, оның сол шеберханалар, қосалқы бөлшектер қоймасы сол күйінде тұр екен. Лабораториялық корпус пен оған жақын орналасқан барақтар да өзгеше жіне құпия сақталған. Олардағы жазулармен белгілердің жақсы сақталуына қарағанда мұнда негізінен әйелдердің тұрғанын сезесің.Оларды ұстаудағы жағдайға қарағанда мұнда негізінен сотталғандар қамалған іспетті. Лабораториялық корпуста тексеру бөлмелерінде ұқсас бірнеше үйлер бар олар журналист. Ол- одан әрі өзі көргендерін жаза келе – «Осыдан бірнеше жүз шақырым жердегі Үстіртте» тағы бір полигонның орналасқанын жазады –«1992 жылы күзде дейді ол – маған әріптестерімен бірге сол ерекше құпия нысанда болуға тура келеді. Алайда, онда ешкім тұрмайтын көп қабатты үйлерден басқа айырыұша ештеңе көрмедік. Мүмкін, сол көп қабаттыерекше құпия нысандар болар» - дейді. Иә қазіргі таңда АҚШ қорғаныс министрлігі мен арнайы келісім жасап, «Возрождение аралындағы» бактериологиялық көмбелерді алдын алып құрту үшін 6 миллион доллар қаржы бөліпті.

Қазір белгілі болып отырғандай, үстіміздегі жылғы тамыз айында АҚШ-тың мамандары ««Возрождение аралындағы» тағы да болып, аралда дүниежүзіндегі ірі көмбенің бар екендіктенріне көздерін жеткізіпті. Міне, осыдан келіп американдықтар алда болатын бактериологиялық қауыптің боларын күн – ілгері қалай білген деген ой туады.Қалай десек те, АҚШ аралды қандай да бір тексеру жүргізу үшін Қазақстан жағыныда мүддесін ұмытпауы тиіс Жоғарғы да айтып кеткен, сан соқтырып кету «теориясы» да осыдан шығып еді.

Егер шынтуайтына келсек «Возрождение аралы» Қазақстан территориясына оның Арал, Қазалы аудандарына жаұын орналасқан. Жоғарғыда айтып кеткеніміздей «Возрождение Арал» ауданының Құланды елді мекенінен -70 шақырым болса,Қазалы ауданының Кәукей елді мекенінен 100 шақырымдай ғана.Бұл жерлерде қалың ел әлі тығыз отыр. Ал Өзбекстан жағындағы Мойнақтан – Арал 200 шақырымдай Енді екі аралықтың қашықтығын есептей беріңіз. Қазір Мойнақтан ел тұрғындары республиканың ішкі аудандарына үдере кқшуге мәжбүр болған. Ал, Қазақстан жағынан халқы жер астысуларын пайдалану арқылы шаруашылықтарын кеңейте түсуде. Екіншіден жоғарғыдағы 7 елді мекен жабылып, бір ғана Арал ауданының халқын құрамайды.

Демек, АҚШ бұл мақсатта талибандарға үрке қарап оған жақын орналасқан Өзбекстанның ғана мүддесімен санаспауы тиіс.

Санасу дегеннен шығады. Батыс және Қытай сарапшылары «аймақтық державаға айналу үміті бар» деп бағалайтын Өзбекстанда өзіндік «ерекше» көзқарастардың да бар екендігін әстеестен шығармағанымыз жөн.

Жалпы «сібір жарасы» АҚШ-қа қаншалықты қауіп тигізіпотыр? Бұл жөнінде Ресей Федерациясының «химиялық қауіпсіздік үшін» одағының президенті, химия ғылымының докторыЛ. Федоровтың түсініктемесіне тоқтала кетейік