Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 7,73 Mb.
|
|
Зақымданғанөсімдіктернашардамып, азөнімбереді. Сақтаукезіндеісігібаржемістершіріпкетеді. Ісіктербактериялардыңәсеріненжасушалардыңкөпбөлінуіненпайдаболады. ІсікөсінділердітексергендеPseudomonas tumefaciensтабылмайды. Бактериялартопырақтасақталып, жиналадыжәнеөсімдіккетамырдағы жараларарқылыенеді. Олардыңдамуынақолайлыжағдайлар–топырақРНреакциясының 7-гетеңболуыжәнежоғары (25-30° С) температура. Күресушаралары: ауыспалыегістіпайдалану; аурудансауаналықөсімдіктердіотырғызу.
Негізіненшеткіжапырақтарда, дақтартүріндебайқалады. Дақтардыңпішінісопақша, ұзындығы 2-4 мм, түсісұрғылтқоңыр, шеттеріқызыл-күлгінтүспенжиектелген. Еңалғашқыжапырақтардағыдақтаріріболады (диаметрі 0,5-1 см). Ылғалдыауа-райыжағдайындадақтардасаңырауқұлақспоротүзгіштерінің сұрғылтөңезібайқалады. Конидиилержелменсуарқылытарап, аурукелесіжапырақтарғажұғады. Ауруқаттыдамығандадақтартұтасыпкетедіде, жапырақтүгелдейқурапқалады. Біріншікезекте еңірішеткіжапырақтар, алоданкейінкелесіқатардағызақымданғанжапырақтарөледі. Еңжасжапырақтарауруғатөзімді, сондықтанжасылболыпқалабереді. 
Зақымданғанөсімдікқалдықтарындажуанжіпшелердіңжиынтығы қыстайды. Көктемдеескіцеркоспороздықдақтардасаңырауқұлақтыңконидиялықспоратүзгіштерідамиды. Кейбіржағдайлардааурудыңқоздырғыштарытұқымдасақталыптаралуымүмкін. Аурудыңәсеріненассимиляциятөмендейді, қанттануазаяды, жапырақтаржаппайқурап, тамырдыңөсуітоқтайды. Күресушаралары: егінорағынанкейінтанаптанөсімдікқалдықтарынжинапалукерек, тереңжыртудыуақытылыжүргізіп, арамшөптердіжою, қызылшаныминералдықтыңайтқыштарменқоректендіру, топырақтаылғалжинаужәнеонысақтаубойыншашаралар (қартоқтату, қопсыту, арамшөптердіжою) жүргізуқажет. Тұқымды «...Тізім»бойыншадәрілеп, алөсукезеңіндеқажетболғанжағдайдафунгицидтердіпайдалану. Қызылшаныңтамыржегісі. Қоздырғыштардың, қолайсызжағдайлардыңәсеріненжәнетұқымсапасытөменболғанжағдайдапайдаболатынауру. Қоздырғыштары–2...3 жұпжапырақтарықалыптасқанғадейінәлсізөскіндердіңтамырын, тұқымжарнағыныңсағағынжәнетұқымжарнағыастыбуынынқарайтыпшірітеді. Негізгіқоздырғыштары: Aphanomyces cochlioides Drechsl. (Oomycetesкласы, Saprolegnialesќатары), Pythium debaryanum Hesse (Oomycetesкласы, Peronosporalesќатары), Phoma betae Fr. (Deuteromycetesкласы, Sphaeropsidalesќатары), Rhizoctonia solani Kuhn. (Deuteromycetesкласы, Mycelia steriliaќатары), Fusarium (Deuteromycetesкласы, Hyphomycetalesќатары). Аурудыңалғашқыбелгілерітұқымжарнағыастыбуынынданемесетамырындашынытәріздесдақ, қарасызықтарнемесежолақтартүріндебайқалады. Кейіноларжіңішкереді, қарайыпшіріпкетеді. Ауруғашалдыққанөскіндерөліпқалады, немесенашардамыпөнімдіазбереді (40%-кедейін). 
Аурудыңқоздырғыштарытопырақта, қызылшақалдықтарындажәнетұқымдасақталады. Қызылшаныңтамыржегісінетөзімдісорттарыжоқ. Қызылшаөскіндеріалғашқыдажақсыөсіпдамысатамыржегісіауруынаұшырамайды. Күресушаралары: ауыспалыегісті, жақсыалдыңғыдақылдыпайдалану; тұқымдыіріктепегу; көктеукезіндетопырақтықопсытыптұру; құрғақшылықжылдарытұқымдыеккенненкейінтопырақтытығыздаужәнетұқымды«Тізім» бойыншадәрілеуқажет.
Аурудыңалғашқыбелгілеріжаздыңортасынақарай, құрғақшылықжәнеыстықкездебайқалады. Жапырақтардыңбетінде алғашқыдаазғантай, кейіннентұтасыпжапырақтытолықбасыпкететінақұнтақпайдаболады. Жапыраққурайды. Жазбойысаңырауқұлақконидийлеріментарайды. Аурудыңқоздырғыштарыөсімдікқалдықтарыментұқымдаклейстотецийлертүріндесақталады. 
Күресушаралары:өсімдікқалдықтарынжою; ауыспалыегістіпайдалану;минералдықтыңайтқыштардыенгізужәнеуақытыменсуару. Қажетболғанжағдайда«...Тізім»бойыншафугицидтерменөңдеу. Қызылшаныңпероноспорозы- Peronospora schachtii Fuck. (Oomycetesкласы, Peronosporalesќатары). Пероноспорозбіріншіжылғыжәнетұқымдыққызылшанызалалдайды. Аурунегізіненөсімдіктердіңжасмүшелеріндебайқалады. Орталықжапырақтарақшылданып, шеттеріқайрылады, жуандайдыжәнесынғышкеледі. Жапырақтардыңастыңғыбетіндеылғалдылықжағдайындаконидийтүзгіштерденжәнеконидийлердентұратынсұрғылт-күлгінтүстіµњез түзіледі. 
Саңырауқұлақтанаптағыөсімдікқалдықтарындаооспоралар, сондай-ақтамыржемістіңжоғарғыбөлігінденемесетұқымдамицелийтүріндесақталады, кейіноданооспоралардамиды. Залалданғантамыржемістердікөшіріпотырғызғанда, өсіпкележатқанжапырақтарындажалғанақұнтақтыңбелгілерібайқалабастайды. Мұндайтамыржемістераурудыңбастапқыкөзіболыптабылады. Өсіпдамукезеңіндесаңырауқұлақконидийлерарқылытарайды. Аурудыңтұқымдажәнеөсімдікқалдықтарындасақталатынооспоралардантарауыдамүмкін. Күресушаралары: ауыспалыегістіпайдалану;біріншіжылғыментұқымдыққызылшатанаптарынбір - біріненалысорналастыру (1 км ); өсімдікқалдықтарынжою;топырақтытереңжырту; тұқымдыдәрілеужәнетазалау;зақымданбайтынсорттардытаңдау; ауруқаттыдамығандатұқымдықалқаптарды«...Тізім»бойыншафунгицидтерменөңдеуқажет.
Жапырақта түсісары-қоңыр, дөңгелекпішінді, ірі (диаметрі 0,2-1 см), шоғырланыпорналасқандақтарпайдаболады. Дақтарданқаранүктегеұқсағансаңырауқұлақпикнидтерінкөругеболады. Сабақтыңзақымданғанжеріағарып, олардадапикнидтердамиды. Жаңбыркезінденемесешық болғандапикнидтерденкөпспораларбөлінеді. Phoma betaeқызылшатамыржегісініңдеқоздырғышыболыптабыладыжәнетамыржемістердіқыстасақтағанда, әсіресеүйінділердесақтағанда қарақұрғақшіріктіңтууынаәкепсоқтырады. Каталог: ebook -> umkd umkd -> Мамандығына арналған Сұлтанмахмұттану ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені umkd -> Қазақстан Республикасының umkd -> Қазақстан Республикасының umkd -> Студенттерге арналған оқу әдістемелік кешені umkd -> ПӘннің ОҚУ Әдістемелік кешені 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған «Ұлы отан соғысы және соғыстан кейінгі жылдардағы қазақ әдебиетінің тарихы (1941-1960)» пәнінен ОҚытушыға арналған пән бағдарламасы umkd -> «Балалар әдебиеті» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар 2013 жылғы №3 басылым 5 в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» umkd -> ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешенінің umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті umkd -> «Филология: қазақ тілі» мамандығына арналған жүктеу/скачать 7,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|