Дефектология 3курс Шабданова Айгерим 1апта
жүктеу/скачать 41,45 Kb.
|
Инклюзив 1апта
онтогенез 3
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Мүмкіндігі шектеулі балалардың білім беру интеграциясы және әлеуметтік бейімделу мәселелері.
- Инклюзивті білім беру субъектілерін психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу және әлеуметтік-педагогикалық қолдау.
| Күтілетін нәтижелер:
1. мүмкіндігі шектеулі балалардың қоғамнан оқшаулану жағдайынан шығуы; 2. мүмкіндігі шектеулі балалардың мүмкіндіктеріне сәйкес білім алуға конституциялық құқықтарын іске асыру 3. олардың жеке мүмкіндіктеріне сәйкес білім алуы; 4. өзін қоғамда жүзеге асыру; 5. өмір сапасын арттыру; 6. мүмкіндігі шектеулі балаларды тәрбиелеп отырған отбасылардың әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсарту. 2. Мүмкіндігі шектеулі балалардың білім беру интеграциясы және әлеуметтік бейімделу мәселелері. Ресейдің қазіргі даму кезеңіндегі білімнің рөлі оның демократиялық және құқықтық мемлекетке өту міндеттерімен анықталады. Білім беру жүйесінде дәстүрлі авторитарлық тәрбие мен оқытудың гуманистік, жеке тұлғаға бағытталған бағытта өзгеру тенденциялары байқалды. Осыған байланысты біз педагогикалық қоғамның психологиялық мәселелерге, мүмкіндігі шектеулі балаларды жалпы білім беру ортасына интеграциялау мәселесін талқылауға және осындай балалармен жұмыс жасау үшін жаңа технологиялар құруға деген қызығушылығының артуын көре аламыз. Мектепке дейінгі білім берудің маңызды міндеттерінің бірі – баланы келесі білім беру кезеңіне, жаңа-мектеп өміріне енгізуге дайындау. Қазіргі өмір мектепке баратын балалардан қоршаған әлемді жақсы бағдарлауды, шығармашылық ойлауды, өз ойларын жеткізе білуді, оқуды және санауды талап етеді. Мектепке дейінгі жаста бала қарым-қатынастың күрделі әлемінде алғашқы тәуелсіз қадамдар жасайды және осы кезеңде алған тәжірибенің нәтижелері көбінесе мұғалімдерге байланысты. Сондықтан баланы мектепке дайындау процесін және оның құрдастарымен қарым-қатынасын дұрыс құру маңызды. Тәжірибе көрсеткендей, мүмкіндігі шектеулі мектеп жасына дейінгі балалар жалпы және сөйлеу дамуының төмен деңгейіне байланысты қарым-қатынаста, диалогты сақтауда, қажетті ақпарат алуда және жанжал жағдайларын шешуде қиындықтарға тап болады. Балаларға балалар ұжымында қарым-қатынас орнату қиын, олар құрдастарымен бірге ойнауды, еңбек етуді, тапсырмаларды орындауды және т.б. білмейді. Нәтижесінде олар сирек оқшауланбайды, сондықтан олар эмоционалды және жеке ыңғайсыздықты сезінеді. Дамуында проблемалары бар мектеп жасына дейінгі балаларда мінез-құлық бұзылыстары және құрдастарымен де, ересектермен де байланыста қиындықтар бар. Эмоцияның көрінісі көбінесе жеткіліксіз: эмоционалды қозғыштықтың жоғарылауынан, ашуланшақтықтан, летаргияға, ұялшақтыққа, ұялшақтыққа және айқын негативизмге дейін. Бұзушылықтарды түзету-бұл баланы қалпына келтірудің және оның қоршаған әлемге барынша бейімделуінің қажетті шарты. Мектеп жасына дейінгі балалар арасында толыққанды достық қарым-қатынасты қалыптастыру қарым-қатынас ережелері туралы барабар идеяларға, белгілі бір жағдайларда нақты мотивтерге айналатын және балаларды құрдастарына қатысты әлеуметтік құндылық мінез-құлқына итермелейтін құрдастарына деген көзқарасты білдірудің барабар тәсілдерін таба білуге негізделген. Оқу процесінде балалар жақын әлеуметтік ортаға қатысты сақталатын және қолданылатын тыйым салатын және шешетін әлеуметтік нормалардың маңыздылығын түсініп қана қоймайды, сонымен бірге оларды эмоционалды тәжірибе арқылы жеке қабылдайды, кең жалпыадамзаттық мағынада түсінеді. Мұғалімдер балалардың сөйлеу дамуы мен жан-жақты үйлесімді дамуындағы ауытқуларды түзету үшін оңтайлы жағдай жасайды, балаларға барлық компенсаторлық мүмкіндіктерді пайдалануға және табиғаттағы әлеуетті жүзеге асыруға көмектесетін жағдайлар жасайды. Бұған сөйлеу және психикалық дамуды теңестіруді қоса отырып, осы контингент балаларының психофизикалық дамуының жеке ерекшеліктерін ескере отырып, түзету және дамыту жұмыстарының бүкіл кешенін өзгерту арқылы қол жеткізіледі. Түзету жұмыстарын дұрыс ұйымдастырумен және сақталған функцияларға сүйене отырып, баланың дамуы көбінесе нормаға жетеді және одан әрі оқыту мектепте түзету сыныбында жүреді. Бейімделу механизмі бейімделу жағдайы туындаған кезде қосылады. Әр түрлі деңгейдегі қатынастардағы үйлесімсіздікті немесе жеке деңгейдегі шешілмеген қайшылықтардың көріністерін анықтау кезіндегі ішкі ыңғайсыздық пен шиеленіс оны ыңғайсыз жағдайдан шығуға мәжбүр етеді. Мұндай жағдайларда, Н. Гартман атап өткендей, Адамның бастамасы ситуациялық түрде анықталып қана қоймай, ситуациялық түрде рәсімделген. Адам жағдайға әрекет етуі керек, жағдай шешімге мәжбүрлеу болып табылады[1]. Осылайша, адаптивті жағдай оған бейімделу қажеттілігін тудырады. Қажеттілік дегеніміз-организмнің биологиялық талаптарының немесе әлеуметтік жағдайлардың (еңбек, қарым-қатынас) немесе қалыпты өмір сүру үшін қажетті рухани жағдайлардың (жасампаздық, шығармашылық) қанағаттандырылмауынан туындаған жағдай. Қажеттілік-бұл проблемадағы адам белсенділігінің ішкі қоздырғышы. Бейімделу қажеттілігі - бұл адамның бейімделу жағдайын жеңуге бейімделуі, кейбір жағдайларда оның мінез – құлық үлгілерін ескі мақсаттарға жету үшін әлеуметтік ортаның өзгерген жағдайларына сәйкес келтіруге, басқа жағдайларда жаңа мақсаттарға қол жеткізуге мүмкіндік беретін ортаны өзгертуге (немесе өзгертуге) ұмтылысы. Демек, әлеуметтік бейімделудің субъектісі-адам, отбасы. Өмір сүру жағдайлары, объективті әлеуметтік жағдайлар (әлеуметтік шығу тегі, білім деңгейі) және, әрине, жеке адамның өзі әлеуметтік бейімделу тетіктерінің тиімді дамуына ықпал етеді. Бейімделу процесі адамның әлеуметтенуімен, оның әлеуметтік әлемге енуімен байланысты, ол тұтынуға да, қолданыстағы және өткен ортаның әлеуметтік маңызы бар нормалары мен құндылықтарын беруге де белсенді қатысуды қамтиды. Шын мәнінде, әлеуметтік бейімделу – бұл адамның әлеуметтенуінің маңызды механизмі және нақты формасы. Алайда, егер адамның әлеуметтену процесі алдыңғы тәжірибені жинақтау және игеру арқылы жүрсе, онда әлеуметтік бейімделу механизмі тезірек болады: салыстырмалы түрде қысқа мерзімде қалыптасқан әлеуметтік жағдайларды белсенді түрде жою қажет. Адамның әлеуметтік бейімделу механизмдерінің қалыптасуы үш негізгі кезеңде жүреді: белсенділік, қарым-қатынас, өзін-өзі тану. Бұл фазалар адамның әлеуметтік бейімделу тетіктерін қалыптастырудың әлеуметтік мәнін сипаттайды. Сонымен қатар, сыртқы шындықтың өзгеруі ғана емес, сонымен бірге оның жасырын потенциалдарын ашу және қалыпқа келтіру, бұл әлеуметтік жұмыс процестеріне толықтай қосылуға көмектеседі. Жеке тұлғаның әлеуметтік өзін – өзі тануы-бұл адамның әлеуметтік рөлін қалыптастыратын және түсінетін кездегі әлеуметтік бейімделу механизмі. Сонымен бірге, әлеуметтік қызметкер адамның бей-жай және белсенді позициясын қалыптастыруға тырысатын психолог-мұғалім ретінде әрекет етеді. Адамның жаңа өмір жағдайларына бейімделу процесі пессимизмді, үмітсіздікті, немқұрайдылықты болдырмайтын өзгерістерді дұрыс бағалауға негізделген келесі компоненттерді қамтиды: 1) психологиялық бейімделу, атап айтқанда, жаңа жағдайлар қабылдау, жағымды сәттерді, артықшылықтар мен артықшылықтарды түсіну; 2) физиологиялық бейімделу, өйткені жаңа жағдайлар көбінесе физикалық белсенділіктің төмендеуіне немесе толық болмауына, ырғақ пен өмір режимінің өзгеруіне әкеледі; 3) адамға әлеуметтік рөлдер мен функцияларды орындауға ықпал ететін әлеуметтік байланыстарға толы қалыптасқан өмір сүру кеңістігін қамтитын әлеуметтік бейімделу. Көптеген адамдар (әсіресе қарт адамдар) бейімделудің барабар әдістерін іздеумен байланысты қиындықтар туындаған кезде белсенді әлеуметтік іс-әрекеттен және отбасына, табиғатқа, дінге жүгінуден бас тартады. Егде жастағы адамдарға тән агрессивті-қорлаушы ұстаным, олардың өзгерістерге төзбеушілігі қоғамның әлеуметтік тұрақтылығы тұрғысынан өте жағымсыз. Сонымен қатар, егде жастағы адамдардың едәуір бөлігі бейімделіп, қоғамға айтарлықтай пайда әкелуі мүмкін. Тиісті әлеуметтік атмосфераны құру, қарттар мен мүгедектердің бейімделуінің маңыздылығын түсіну өте маңызды, өйткені егер құбылысты дұрыс бағалау болса, дұрыс шешім табу қиын емес. Сонымен бірге бейімделу процестерінің кейбір заңдылықтарын және адаммен әлеуметтік жұмыс процесінде ескерілуі керек типтік шешімдерді іздеу керек. Әлеуметтік бейімделу жүйесіне өндірістік, тұрмыстық және бос уақытты бейімдеу кіреді. Өндіріске бейімделу жеке адамның еңбек қызметі барысында жүреді. Бұл ретте кәсібилік, еңбек белсенділігі, бастама, құзыреттілік және дербестік сияқты қасиеттер дамиды. Кәсіби бейімделу мәселесі шешілуде, ол екі кезеңнен тұрады: дайындық және тікелей. Тұрмыстық бейімделу белгілі бір дағдыларды, көзқарастарды, әдеттерді қалыптастырады, сонымен қатар отбасында пайда болатын әртүрлі қатынастарды, туыстарымен, көршілерімен және таныстарымен қарым-қатынасты қамтиды. Бос уақытты бейімдеу денсаулықты сақтау үшін көзқарастар мен қабілеттерді қалыптастыруды қамтиды. 3.. Инклюзивті білім беру субъектілерін психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу және әлеуметтік-педагогикалық қолдау. Психологиялық-педагогикалық қолдаудың мақсаты ГЭФ енгізу жағдайында мектептегі оқу-тәрбие жұмысының нәтижелеріне және оқу процесінің барлық субъектілерінің қажеттіліктеріне мемлекеттік тапсырыспен анықталады. Психологиялық-педагогикалық қолдау процесінде адамның қажеттіліктері психологиялық-педагогикалық диагностика әдістерімен зерттеледі. Алынған мәліметтер негізінде психологиялық-педагогикалық қолдаудың мақсаты мен міндеттері нақтыланады. жүктеу/скачать 41,45 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|