Ұлттық ойындардың іс –шараларын

Нұсқа 2 

Сәуір  2019 ж 

32 

Оқу 

бағдарламасы

на сілтеме 

Оқу 

мақсаттары 

Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері  

Мұғалімге арналған ескертулер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқу ресурстары 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.5 Өзінің және 

өзгелердің 

шығармашылы

қ қабілеттерін 

сын 

тұрғысынан 

бағалау, 

сондай-ақ оны 

шешудің 

балама 

жолдарын 

ұсыну 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.2.5.5. 

Баламалы 

идеяларды 

дамыту 

мақсатында 

өзінің және 

өзгенің 

шығармашылы

қ қабілетін 

біріктіру 

допты беріп, қағып алып бірге жұмыс істейді.  

Командалар сызықтың қарама-қарсы жағында 

тұрады  да,  мұғалімнің  ысқырығы  бойынша 

ойынды 

бастайды. 

Барлық 

ойынды 

қарағаннан 

кейін, 

оқушылардан 

ойын 

барысында 

басқа 

оқушылармен 

өзара 

әрекеттестіктері  туралы  әріптестерімен  өз 

ойларымен бөлісуді сұраңыз. 

Ойын  барысында  олар  кезекпен  келесі 

рөлдерді атқарады: ойыншы, жаттықтырушы, 

төреші. 

 

(Ж, С, К) «Жеті тас» ойыны. Ойынға екі 

команда қатысады. Ойын алаңның ортасында 

басталады. Алаңның ортасында жеті тас 

бірінің үстінде бірі тұрады. Әр қатысушы 

өзінің кезегінің реті бойынша доппен осы 

тастарды құлату керек. Егер ойыншы құлата 

алмаса, кезек келесі команданың 

ойыншысына беріледі және осылай жалғаса 

береді. Егер команда тастарды құлатса, 

тастарды жинап, қайта құру керек. 

Осы уақытта екінші команда қарсыластарына 

допты  тигізу  керек,  қарсыластары  тастар 

жатқан  жерге  жақындамау  үшін  кедергі 

жасауға тактика құру. 

Тастарды бірінің үстіне бірін қойған команда 

ұпайлар алады. 

команданың бір ойыншысы допты 

алуға тырысады. Рефлексия кезінде 

конструктивті түсіндірме жасаған 

оқушыларды ынталандырып 

отырыңыз. Кері байланыс бағалау 

жүйесінің тиімді әдісі екі 

жұлдыз(ойын кезінде жақсы өзара 

әрекеттестік мысалын) және 

тілек(команда ойыншыларының 

өзара әрекеттестігі жағынан 

жақсартуға болатын бір аспектісі)  

 

Ойын 

ережесі 

бойынша 

қатысушыны 

ұруға, 

арқасынан 

итеруге болмайды.  

Сұраңыз: 

Бұл 

ойында 

басымдылыққа ие болу үшін қандай 

шабуыл  стратегиясына  қолдануға 

болады?  

Комуникативті  дағдыларды  дамыту 

үшін қандай амал қолданар едіңіз? 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Үлкен,  бос  кеңістік,  7 

тас(жұмыр,үлкен тастар), 

шифер, 

доминао, 

сызықпен белгілеуге бор, 

доп, ысқырық. 

 

 

 

Нұсқа 2 

Сәуір  2019 ж 

33 

 

Дене шынықтыру. Жоғарғы мектеп. 10 сынып 

Бөлім-5: Шаңғы/ кросс/коньки дайындығы 

Ұсынылатын алдын ала білім 

Оқушылар алдыңғы сыныптарда, сонымен қатар мектептен тыс уақытта алған күш-жылдамдық дайындық пен шыдамдылық, шаңғы, конькимен 

жүгіру әдісі дағдылары мен білімдеріне ие болады. 

Контекст 

Оқушылар жақсы дене дайындығына (күш, жылдамдық, шыдамдылық) бағытталған дене белсенділігінің жүгіру шыдамдылығы туралы өздерінің 

түсініктерін талдайды және дамытады. Қары жоқ аймақтарда шаңғы және коньки дайындығының орнына кросс дайындығын өткізу ұсынылады. 

Осы бөлімдың тілдік мақсаты 

Тиісті  академиялық  терминологиямен  тілдік  мақсат  мысалы  оқушыларға  осы  бөлімнің  пәнді  меңгеру  мақсаттарына  жетуге  көмектесу  үшін 

төменде беріліп отыр. 

Оқудың тілдік мақсаты 

Пәндік лексика және терминология 

Диалогқа арналған пайдалы сөз тіркестерінің 

сериясы 

Оқушылар: 



 

Түрлі нұсқадағы шыдамдылықты 

дамытуға  және  денсаулықты 

нығайтуға 

арналған 

дене 

жаттығуларын 

түсінгендігін 

көрсету, талдау және суреттеу. 

Мыналарды қамтиды: 



 

шыдамдылық 



 

күш-жылдамдылық шыдамдылығы  



 

демалыс кезіндегі пульс,  жұмыс 

кезіндегі пульс,  



 

қалыпқа келу кезіндегі пульс 



 

жүрек-тамыр жүйесі 



 

денені қыздыру, қалыпқа келу әдісі 



 

коньки жүрісі, төмен ылдилау, көтерілу, 

бұрылулар, сырғанау 



 

жүрек соғу жиілігі: минут ішіндегі 

соғулар 



 

алма-кезек екі адымды, екі адымды 

коньки жүрісі 



 

дене қасиеттерінің компоненттері(күш, 

жылдамдық, шыдамдылық, ептілік) 

Талқылауға арналған сұрақтар: 



 

аэробты  жүктемелерін  орындау  кезіндегі    кіші  және 

үлкен  демалу  үзілістерінде  өздеріңізді  қалай 

сезінесіздер? 



 

Шыдамдылықты дамытуға арналған жаттығуларды не 

үшін орындау қажет? 



 

Денсаулықты сақтау үшін күніне неше сағат белсенді 

болуларыңыз керек? 



 

Ойын түрінде өткізілетін жаттығулар сіздердің көңіл-

күйлеріңізбен, өздеріңізді жақсы сезінуге қалай әсер 

етеді?  



 

Жоғары, орта және төмен белсенділікті 

жаттығуларды түсінесіз бе? 



 

Неге ртүрлі бұлшық ет топтарын дамытатын 

жаттығуларды апта сайын орындауымыз керек? 

Басқа да оқудың тілдік мақсаттарын қалыптастыру және сабақ беру және академиялық тіл үйрену мақсаттары бойынша қосымша нұсқаулар алу 

үшін жоғарыда «Тілдік мақсаттар туралы» қар.

 

Қысқаша мазмұны 

Нұсқа 2 

Сәуір  2019 ж 

34 

Бөлімде жүгіру, коньки және шаңғымен орта және алыс қашықтыққа жүру кезінде шыдамдылықты жақсартуға арналған жаттығуларға көңіл 

бөлінген. Дене қыздыру және жүктемелерден кейін қалыпқа келу жаттығулары да қарастырылады. Оқушыларға дене қыздыру жаттығуларын 

құрастыруға және орындауға, күш-жылдамдық шыдамдылығына арналған өздерінің жаттығуларын, кешендерін құруға мүмкіндік беріледі. 

 

Оқу 

бағдарламасы

на сілтеме 

Оқу 

мақсаттары 

Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері  

Мұғалімге арналған ескертулер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқу ресурстары 

3.4 

Денсаулықты 

нығайтуға 

бағытталған 

бірқатар  дене 

жүктемелері 

кезінде 

туындауы 

мүмкін  қауіп-

қатерді басқара 

білу 

стратегиясын 

құру 

және 

қолдану 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.3.4.4.  Дене 

белсенділігін 

дамыту 

және 

бағалау 

үшін 

тәуекелді 

басқару 

стратегиясын 

жүзеге асыру

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қауіпсіздік ережесі.  

Техникалық дағдыларды қолдану. 

Өткізілетін  қызметке  байланысты 

қауіпсіздік  ережесінің  нұсқамасы. 

Сұраңыз: Шаңғы, коньки және кросс 

дайындығы 

кезінде 

қандай 

қауіпсіздік  ережелерін  сақтауымыз 

керек?  

 

 

Әдістің  орындалуын  көрсету  мен 

түсіндіру 

қысқа 

болу 

керек. 

Жаттығулардың  орындалуы  туралы 

хабарламалар 

мен 

қимылдарын 

шаңғы тебуге шықпай тұрып, залда 

орындаған  жөн.    Шаңғыда  қозғалу 

әдістерінің  негізі  ол  –  шаңғы 

жүрістері. 

Сұраңыз:  тапсырманы  орындау 

барысында қандай қиыншылықтарға 

тап болдыңыз? 

 

 

 

 

 

 

 

Қауіпсіздік 

ережелерінің 

журналы.  Осы  оқу 

тоқсанда 

орындалатын  қызмет 

түрлеріне  қауіпсіздік 

ережелерінің 

нұсқаулығы. 

 

 

Әр 

тапсырмаға 

арналған  үлкен,  бос 

кеңістік. 

Сабақта 

орындалатын  қызмет 

түріне  байланысты: 

шаңғы, 

шаңғы 

таяқшалары,  шаңғы 

аяқ киімдері, коньки. 

«Коньки 

жүрісі, 

шаңғы, 

әдістер» 

интернет  ресурсына 

сілтеме: 

https://www.youtube.c

om/watch?v=lhDuUrs

Souw

 

 

Арнайы дене  жаттығулары  

 

 

 

 

 

Шаңғы дайындығы (С, Т) Оқушылар 

сыныппен шаңғы дайындығы сабақтарына 

арналған дене қыздыру жаттығуларын  

орындайды. Оқушылар екі адымды алма-

кезек жүріс, екі адымды коньки жүрістерін 

қолдана топтарда шаңғымен жүреді. 

Шаңғымен ерікін сырғанаудың және қол мен 

аяқтың жұмысының үйлесімдігі басты 

қозғалыс іс-әрекет болып табылады. Шаңғы 

трассасының жағдайына байланысты шаңғы 

жүрісін қолданып, жүрісті ауыстыра төмен 

сырғанаумен көтерілуді орындайды,  

 

Нұсқа 2 

Сәуір  2019 ж 

35 

Оқу 

бағдарламасы

на сілтеме 

Оқу 

мақсаттары 

Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері  

Мұғалімге арналған ескертулер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқу ресурстары 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.2 

іс-әрекет 

түрлеріне 

сәйкес 

дене 

қыздыру  және 

қалпына 

келтіру 

жаттығуларын 

әзірлеу 

және  

жүзеге асыру  

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10.3.2.2. Кейбір 

жаттығу 

түрлері 

үшін 

дене  қыздыру 

және  қалыпқа 

келу  процесін 

оңтайландыруд

ы талқылау

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Коньки дайындығы (С, Ж, ЖЖ) Оқушылар 

бұрылысқа өту әдісі кезінде сол жақ 

конькидің сыртқы қабырғасына қою әдісін 

үйренеді. 

Б.қ. – «конькишінің қалыпы». Сырғанағанда 

тек оң аяқпен итерілу (алты - он адым). Дене 

салмағы сол аяқта. Б.қ. – дәл осылай, бірақ 

доға бойымен қозғалып, шамалы солға 

еңкею. Оң аяқ коньки табанының ішкі 

қабырғасымен мұзға тіреліп, сол аяқ сыртқы 

қабырғасында сырғанайды. Тұра бағытта 

бірнеше адым жасап, одан кейін тек оң 

аяқпен итерілуге көшу керек. 

2-ші жаттығуға ұқсас, бірақ итерілгеннен 

кейін оң аяқпен барынша сырғанап, сол 

конькиде тепе-теңдік сақтап. 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

Қауіпсіздік ережелері: қозғалыс сол 

жаққа  ғана  рұқсат  етіледі  және 

қозғалыс 

кезіндегі 

барлық 

жаттығулар 

осы 

бағытта 

орындалады. 

Мұзға 

конькисіз 

шығуға тыйым салынады. 

Тура 

жүгіруден, 

бұрылыстағы 

жүгірудегі-бұрылысқа  өту  маңызды 

элемент  болып  келеді.  Жүгіру 

кезінде  жылдамдықты  сақтау  мен 

ұстау  осыған  байланысты  болып 

келеді.  Бұрылысқа  оң  аяқпен  өту 

дұрыс, әрі қолайлы болып келеді.  

Бұрылысқа 

оң 

аяқпен 

өту 

қаншалықты маңызды? 

Бұрылыстан  шығу  қай  аяқпен 

орындалады? 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сырғанақ 

алаңы, 

коньки 

 «Коньки  тебуәдісін 

үйрету  бейнекурсы» 

интернет  ресурсына 

сілтеме: 

www.lifeinhockey.ru/.

../464-videokurs-

obucheniya-tekhnike-

kataniya-na-konkakh

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Нұсқа 2 

Сәуір  2019 ж 

36 

Оқу 

бағдарламасы

на сілтеме 

Оқу 

мақсаттары 

Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері  

Мұғалімге арналған ескертулер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқу ресурстары 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кросс  дайындығы  (С,  Т,  Ж)  Оқушылар  екі 

топта  дене  қыздыру  және  қалыпқа  келтіру 

жаттығулар  кешенін  құрастырады.  Бірінші 

топ  дене  қыздыру  жаттығулар  кешенін,  ал 

екінші топ қалыпқа келтіруді көрсетеді.  

• 

жүру (аяқтың ұшында, спорттық жүріс 

және т.б.)  

• арнайы жүгіру жаттығулары  (тізені жоғары 

көтере жүгіру, өкшені көтере жүгіру және т.б.) 

• 

дайындық және арнайы жаттығулар  

• 

Барлығы  бірдей  қашықтықты  жүгіріп 

өтеді 2 айналым - 400м  баяу жылдамдықпен, 

(қыздар сәл азырақ), жаттығулардың түрі мен 

санын бірдей орындайды(қыздар сәл азырақ). 

 

Кросс  дайындығы  бойынша  сабақ 

мақсатты  айтудан  басталып,  дене 

қыздыру жаттығуларын орындаумен 

(10-12 

мин) 

жалғасады. 

Дене 

қыздыру 

жаттығуларын 

орындағаннан  кейін  оқушылардың 

жағдайы  мен  дене  дайындығы 

бірдей деңгейде емес екендігі ескеру 

қажет. 

Кейбіреулеріне 

жалпы 

жүктеме  жеткілікті,  ал  басқалары 

бұдан 

да 

күрделі, 

арнайы 

жаттығуларды(отырып 

тұру, 

отырып  жоғары  секіру,  бір  немесе 

екі  аяқта  секіру,  бір  аяқтан  екінші 

аяққа  секіру  және  т.б.)    орындай 

алады және қажет етеді. Сондықтан 

жалпы 

дене 

қыздыру 

жаттығуларынан 

кейін 

кросс 

жүгіруге  жеке  дайындыққа  2-3мин 

уақыт берген дұрыс. 

Әр 

 

тапсырмаға 

арналған  үлкен,  бос 

кеңістік.  

«Табиғи 

жүгірудің 

әдісі» 

интернет 

ресурсына  сілтеме: 

https://www.youtube.c

om/watch?v=cI87bM

CiJmc 

 «10  сынып.    Кросс 

дайындығы. 

Орта 

және 

алыс 

қашықтықтарға 

жүгірудің  әдістері» 

интернет  ресурсына 

сілтеме: 

http://yalta-

school.com/728-10-

klass-krossovaya-

podgotovka-tehnika-

bega-na-srednie-i-

dlinnye-distancii-

270515.html

 

Дене 

қыздыру 

жаттығуларының 

кешенін 

құруға 

арналаған  интернет 

ресурсына сілтеме: 

http://sportlib.su/Annu

als/Skiing/1985N2/p1

1-17.htm 

 

 

Нұсқа 2 

Сәуір  2019 ж 

37 

Оқу 

бағдарламасы

на сілтеме 

Оқу 

мақсаттары 

Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері  

Мұғалімге арналған ескертулер 

(оқыту әдістемесі бойынша) 

Оқу ресурстары 

1.3 

Арнайы 

спорттық  

әдістерін 

орындау 

кезінде  қимыл-

қозғалыс 

дағдылары  

мен  реттілігін 

біріктіру 

 

 

 

 

1.4 

Қимыл-

қозғалыс 

әрекеттерін 

орындауды 

жақсарту  үшін 

өзінің 

және 

өзгелердің 

біліктіліктерін 

бағалау 

 

10.1.3.3. 

Арнайы 

спорттық 

техникаларды 

орындау 

кезіндегі 

дағдылар  мен 

реттілікті 

салыстыру 

және талдау 

 

 

 

             

10.1.4.4.Өзінің 

және 

өзгелердің 

қозғалыс 

қабілетін  сын 

тұрғысынан 

бағалау. 

Тактикалық дағдыларды қолдану

 

Сұраңыз:  Тапсырманы  орындау 

барысында қандай қиыншылықтарға 

тап  болдыңыз?  Неліктен  кейбір 

тапсырмалар 

жоғары 

дене 

белсенділігін қажет етеді? 

Жүгіріс 

аяқталғаннан 

кейін 

оқушылар 

энергия 

жүйесінің 

қызметін  және  жүгіру  барысында 

алған дене жүктемемен байланысын 

суреттейді.  

 

 

 

Оқушылар  жұптарда,  топтарда  бір-

бірінінң  қателіктерін  көрсеткен 

кезде, 

жүгіру 

әдісінің 

дұрыс 

орындалуын  көрсетіп,  кеңеспен 

көмектесу  керек.  Жаттығуларды 

дифференсациялап  немесе  әртүрлі 

үш кешен құрастыру керек(жоғары, 

орта және төмен жүктемемен). 

Сұраңыз: 

Тапсырмадағы 

қай 

жаттығулар  жылдамдықты,  күшті, 

шыдамдылықты  дамытады?  Қай 

жаттығулар 

осы 

дағдыларды 

жақсартуға көмектеседі? 

Үлкен,  бос  кеңістік, 

ысқырық, 

қажет 

болған  кезде  шаңғы, 

коньки. «Екі адымды 

көтерілу 

жүрісі» 

интернет  ресурсына 

сілтеме: 

https://www.youtube.c

om/watch?v=J2j7KGz

Z2mI

 

 

 

 

Сырғанақ 

алаңы, 

коньки 

«Коньки  тебу  әдісін 

үйрену  бейнекурсы» 

интернет  ресурсына 

сілтеме:  

www.lifeinhockey.ru/.

../464-videokurs-

obucheniya-tekhnike-

kataniya-na-konkakh

 

 

 

(С, Т, Тәж) Шаңғы дайындығы. Оқушылар 

сыныпта  орындалатын  қозғалыс  іс-әрекетіне 

арналған 

дене 

қыздыру 

жаттығуларын 

орындайды.  Одан  кейін  оқушылар  топтарға 

бөлініп,  12-15минут  уақытты  құрайтын 

қашықтықты өтеді. Оқушылар жылдамдықты 

өздерінің  дене  дайындығына  байланысты 

таңдайды. 

 

 

 

 

(С,  Т,  ЖЖ, Ф)  Коньки  дайындығы.    Алыс 

қашықтықтарда бірдей жылдамдықты ұстау.  

Оқушылар жұптарда, топта берілген тапсырма 

бойынша 

жұмыс 

жасайды. 

Әртүрлі 

жылдамдықта  100м  үш  бөлікті  өтеді. 

Тапсырма  кезінде  әр  бөлікті  өткен  кездегі 

жылдамдық  пен  адым  санын  есептеу  керек. 

Одан кейін 1000м қашықтықты өтуге көшеді. 

Оқушылар қашықтықты өту кезінде күштерін 

дұрыс бөлу тактикасын әр кезеңді өту кещінде 

қолданады. Тапсырманың әр орындалғанынан 

кейін қозғалыс әрекетін жақсарту мақсатында 

жұптарда бірін-бірі бағалайды. 

3..1  Жеке  бас 

денсаулығы 

және салауатты 

өмір 

салты 

туралы  білімді 

қалыптастыру

 

10.3.1.1.

 

Салауатты  өмір 

салты  мен  дене 

белсенділігіне 

деген 

өз 

көзқарасын 

Жарыс өткізу іс шаралары. 

Әр  команда  берілген  әдіс  бойынша 

қашықтықты  жүріп  өту  керек.  Осы 

немесе 

осыған 

ұқсас 

жарыстарды(коньки  және  кросс 

дайындығы)  ұйымдастыру  кезінде  

оқушылар  оқушылардың  арасында 

Шаңғы 

қалашығы. 

Тегіс 

қар 

алаңы, 

20×50  м.  Сөре(мәре) 

сызықтарының  және 

дәліздің 

арақашықтығы 

15-

жүктеу/скачать 2,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: