Дәріс мазмұны 1 Универсалды тригонометриялық ауыстыру



Дата24.02.2022
өлшемі57,31 Kb.
#133228
Байланысты:
Д ріс мазм ны 1 Универсалды тригонометриялы ауыстыру
2эссе методика Жұмақұл Ж.Фи-18-1к1, Деректер, дәріс гп21, Айқын Гүлдана Практикалық сабақ №1

Дәріс №4. Тригонометриялық өрнектерді интегралдау. Тригонометриялық алмастыру
Дәріс мазмұны
1 Универсалды тригонометриялық ауыстыру
Тригонометриялық функцияларды интегралдаудың кейбір жағдайларын қарастырайық. sinx және cosx айнымалысы бар функцияларды орындалатын рационалды амалдарды R(sinx, cosx) деп белгілейді (қосу, азайту, көбейту және бөлу), мұндағы R-рационал функцияның белгісі. 




(1)

түріндегі анықталмаған интегралды есептеу




(2)

ауыстыруымен алынған интегралды есептеуге келтіріледі, бұл ауыстыру түрін универсалды деп атайды.


,  ,


(3)

Сондықтан




(4)

мұндағы  -  дан тәуелді рационал функция. Бұл әдіс күрделі есептеулерге әкеледі, бірақ үнемі нәтижелі жауабы болады.
Практикада интеграл астындағы функцияның қасиетіне байланысты басқа да қарапайым әдістер қолданылады.
Дербес жағдайда келесі ережелер ыңғайлы:
1) Егер R(sinx, cosx) функциясы sinx-ке қарағанда тақ болса, яғни R(-sinx; cosx)=-R(sinx; cosx) болса, онда cosx=t ауыстыруы интегралды рационалдайды;
2) Егер R(sinx, cosx) функциясы cosx-ке қарағанда тақ болса, яғни R(sinx; -cosx)=-R(sinx; cosx) болса, онда sinx=t ауыстыруы қолданылады;
3) Егер R(sinx, cosx) функциясы sinx және cosx-ке қарағанда жұп болса R(-sinx; -cosx)=-R(sinx;cosx), онда интегралды есептеу үшін келесі ауыстыру қолданамыз:




(5)

2  түріндегі интегралдар
Мұндай интегралды есептеу үшін келесі әдістер қолданылады:
1) sinx=t ауыстыруы қолданылады, егер n-оң, бүтін, тақ сан болса;
2) cosx=t ауыстыруы қолданылады, егер m-оң, бүтін, тақ сан болса;
3) және m -бүтін, теріс емес, жұп сан болса, онда дәрежені төмендету формулалары қолданылады,


,

(6)

егер және m - оң бүтін жұп сан болса;
4) Егер n+m - жұп теріс бүтін сан болса, онда


.

(7)

3 Тригонометриялық түрлендірулердің қолданылуы




(8)

(8) түріндегі интегралдар белгілі тригонометриялық формулалар көмегімен есептелінеді:


,

(9)




(10)


.

(11)

8.5.2. Интегралды табыңыз: .
Шешуі:



8.5.9. Интегралды табыңыз: .
Шешуі:





8.5.21. Интегралды табыңыз: .
Шешуі:



8.5.24. Интегралды табыңыз: .
Шешуі:



8.5.31. Интегралды табыңыз: .
Шешуі:





8.5.25. Интегралды табыңыз: .
Шешуі:



8.5.26. Интегралды табыңыз: .
Шешуі:


Достарыңызбен бөлісу:




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет