Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқаулардың; әдістемелік ұсыныстардың; әдістемелік нұсқаулардың титул парағы

Ұсынылатын әдебиет: [1], [2], [5],[22], [25]

жүктеу/скачать 314 Kb. бет 19/26 Дата 10.06.2023 өлшемі 314 Kb. #178561 түрі Нұсқаулар

Бұл бет үшін навигация:

• Ұсынылатын әдебиет: [1], [2], [5],[22], [25] 18-тақырып. Ғали Орманов (1907-1978)

Ұсынылатын әдебиет: [1], [2], [5],[22], [25] 17-тақырып. Жұмағали Саин(1912-1961) Өмір жолынан мәлімет. Әдебиеттегі алғашқы қадамдары. «Бақыт жыры» (1936) ақынның тұңғыш өлеңдер жинағы екендігі. Автордың соғыс басталғанға дейін жазған «Досыма хат» поэмасын жазып, онда ақынның жастарды Отан қорғауға үндеуі «Пилот сыры» поэмасында ұшқыш өмірінің сипатталуы. «Күләнда» поэмасы. Күланданың бейнесі. Дастандағы жеке басындық,таптық тартыстар.Әбікеш және ұнамсыз тип Есімбеттің образы. Дастанның поэтикалық ерекшелігі. Ұлы Отан соғысында Ж.Саиннің беларусь партизандарының қатарында соғысып, соның әсерімен «Түн қатады партизан», «Шайқасқа кеттік ел үшін»«Есімде Айдар өзені», , «Дөнен», «Жауынгер сөзі», «Айтылмай келген аманат», «Жаралы партизан жырлары», және т.б. шығармалары. Қазақ поэзиясына партизан соғысы тақырыбын енгізуі. «Қазақ қызы», «Кәрібай шал», «Бақташы мен бұлбұл», «Тракторшы» өлеңдерінде ауыл өмірін, еңбек адамдарының тұлғасын жасауы. «Дауыл», «Колхоз таңы», «Мал сипаттары», «Көкшетау» өлеңдеріндегі табиғат суреттері. «Азамат» және «Елтай» поэмаларының тақырыбы мен идеясы. Олардың көркемдігінің әлсіз тұстары. Аяқталмаған «Жол үстінде» повесі. Көркем тілі. Ж.Саин шығармашылығының зерттелуі. Ұсынылатын әдебиет: [1], [2], [5],[22], [25] 18-тақырып. Ғали Орманов (1907-1978) Ақын, жазушы, очеркист, аудармашы. Өскен ортасы, білім алған мектептері. Әдебиетке құштарлығының ерте оянуы. Абай, Әсет, Әріп, Ілияс жырларынан бала жасында сусындауы. Ғ.Ормановтың тұңғыш өлеңдер жинағы «Шеңберде»(1934) отызыншы жылдардағы замандастарының ерлігін, коллективтендіру науқанын, таптық езгіден құтылған шаруалардың көңіл күйін айна қатесіз бейнелегені. Тырнақалды өлеңі «Қорада» жанды, нақты картинаның молдығы. Тұңғыш өлеңдер жинағының өзінде Ормановтың көргені мен сезгенін көркем шындыққа көтере түйетін дәоежеге жеткені. Әйтсе де ақынның отызыншы жылдардағы әлеуметтік-таптық мәселелерді, өмірдің жеке көріністерін жыр еткенде өмірдің натуралистік көріністеріне бой ұрып, қайсыбір жағдайда өлеңдерін схемаға құрғаны. Табиғат көркін, өмірдің әсем көрінісін суреттеуде ақын ұстазы Ілияс Жансүгіровтың суреттеу тәсілдеріне («Жетісу суреттері», «Ақсуым») көбірек жығылып, ұлғайған метафораны үсті-үстіне бастырмалатып, теңеу сөздер мен эпитеттерді алма-кезек алмастырып жиі қолданатыны. Ақынның аз сөзбен көп мағына түйіп, өмір шындығының сурет-сипаттарын лирикалық геройдың толғаныс, тебіреністері арқылы нәзік бейнелеп беруге («Қора»,«Алғашқы адым», «Қапшағайда», «Қарағай», «Қарағай», «Жер қадірі», «Сахара сазбасы», «Көктемде қандай әсем келген тырна», «Жыл құсы», «Баян лебі», «Алтай әуені», «Қарқара келбеті», «Медеу тынысы», «Тау етегінде» ) әбден машықтанғандығы. Ақынның лирикалық геройларының ішінде тұлғасы тұтас көрінетіні ана бейнесі екендігі. Ғали ана махаббатын кеңінен толғай отырып («Ана», «Ана толғауы», «Қол қанат», «Көріскенде», «Тұңғышым», «Сақ жүр») ана деген сөздің, өз кезегінде Отан ұғымымен біте қайнасып кететінін аңғартуы. Ғали жырларында адамдардың жеңісі мен жетістігіне қуанып, азаматтық лирикаға өрісті кең сайлағанымен, келелі жайларды сөз еткенде сатираны тиімді пайдаланып, Абайдың сатиралық үлгілерін дамытатыны. Ақынның Ұлы Отан соғысына арналған «Ер арманы», «Мәлік», «Тілек», «Ант», «Намыс», «Ана әңгімесі», «Бөбек жүрегінде» өлеңдері. Ақын қай тақырыпты да ерекше құштарлық сезіммен жырлайтыны. Ақынның философиялық лирикаларында («Емен», « Қарағай», «Таң»)өмір сырынан көп нәрсені аңғартуы. Ғ.Ормановтың лирика жанрын биік белеске көтеріп, қазіргі қазақ әдебиетінің қорына қомақты үлес қосқаны. Ақынның « Шәуілдір», «Алынған қамал», «халық - қаһарман» поэмалары. Тақырыбы. Жетістіктері. Ал, «Алынған қамал» атты поэмасының оқиғаларды шолу деңгейінен аспайтын, тілі жұтаң, көркемдік бояулары сұйық, образдар жүйесінде натуралистік схема салқыны көбірек сезілетін әлсіздеу дүние болып шыққандығы. 1935 жылы жарық көрген «Көтерме» жинағына енген очерк, әңгімелері Турксиб темір жолының салынуын, коллективтік шаруашылықтың қанды шайқастар үстінде нығайып, кең өріс алғанын, ауыл өміріне енген жаңалықтарды қуана құптауға негізделсе, соғыс кезінде қаламынан өмірдің ең бір көкейтесті мәселелерін қозғаған «Алатау сынды ақсақал», «Қара таудың Қамбары», «Олжабек», «Алыстағы ауылда», «Жол жүрек», «Механик ойы» т.б. әңгіме, очерктері туғаны. Ол А.Пушкин, М.Лермонтов, Мопассан, В.Маяковский, Л.Соболев, Н.Тихонов, Ян Райнис, Мақтұмқұлы, А.Тоқомбаевтардың өлең-поэмаларын, Л.Толстойдың «Анна Каренина» романын, Н.Гогольдің «Нева проспектісі» повесін, А.Чеховтың әңгімелерін, Н.Бубенновтың «Ақ қайың» романын, М.Тұрсын-заденің «Үндістан балладалары» кітабын, т.б. шығармалары аударғаны. Шығармашылығының зерттелу жайы. жүктеу/скачать 314 Kb. Достарыңызбен бөлісу: