Ежелгі Ќытай философиясы



бет4/5
Дата08.02.2022
өлшемі0,87 Mb.
#118110
1   2   3   4   5
Байланысты:
Қытай философиясы, лекция 6, лекция 6, tjh6
Даосизм
  • Дүние құрылысы мен тіршілігінің адам, табиғат, космостың байланыс жүйелерін түсіндіруге тырысатын қытайдың ең ежелгі философиялық ілім. Негізін қалаушысы б.д.д VI ғасырдың соңы мен Vғ. Басында өмір сүрген Лао-Цзы («Қарт ұстаз»).
  • Өзекті ұғымдары:
  • «Дао» және «Дэ»
    • Дао ұғымы екі мағына береді:
    • - бүкіл дүние жаратылған бастапқы негіз(субстанция)
    • - әлем тіршілігін қамтамассыз ететін универсалды заң, адам және табиғат дамуында сақталуға тиісті жол.
    • Дэ бастапқы Даоны дүниеге айналдыратын, жоғарыдан келген құдіретті энергия.
    • Даосизмнің негізгі қайнар көзі ретінде Дао де цзин. Әлемнің түпнегізі, субстанциясы ретінде «Дао» ұғым кітапта мынадай сипаттама берілген:
    • Аспан жерден бұрын пайда болады.
    • Дыбыссызықта, жайбарақаттылықта
    • Тәуелсіз өзгермей тұрады
    • Жойылмай шеңбер бойымен қозғалады.
    • Осы тұрғыдан алғанда, дао заттардың күретамыры, жаратушы, өзгертуші күш болып табылады. Бұл мағынада Даосизм данышпандары Даоны көбінесе бос кеңістік ретінде қарастырған. Ол – барлық нәрсені қоректендіретін «әлем анасының» жатыры тәріздес. Барлық заттар Даодан бастама алып, ең соңында оған қайта оралады.
    • Екіншіден «дао» дао тікелей «жол» деп аударылып, «жаратылыс заңы» ретінде қолданылады, яғни Дао заттардың дамуының табиғи жолы: пайда болуы; өмір сүруі және жойылуы.(Даоға оралу).
    • Дэ адамның тірішілігінде, өмір сүру барысында У-вей принципі арқылы орын алады. Даосизм мектебі У-вей принципін уағыздады. Бұл принциптің мағынасы «табиғи күйге араласпау» дегенге келіп саяды. Мысалы, ағашты өссін деп төбесінен тартып-тартып, созып-созып қойып отырудың қажеті жоқ. Табиғи күйге араласу осындай әрекетпен бірдей. Сондықтан У-вей принципін ұстану дегеніміз:
    • Табиғат заңдарына қарсы шықпау,іс-әрекеттерді оларға сәйкестендіру.
    • «заттың мөлшерін бұзбау, алтын ортаны» сақтау. Сонымен даосизм философиясы адам мен табиғат арасындағы қатынасты үйлестіруге бағытталады.
    1   2   3   4   5




    ©www.engime.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет