Электрондық ығысу теориясы. Изомерия. Органикалық реакциялардың және қосылыстардың классификациясы Жоспары



бет8/11
Дата28.09.2023
өлшемі1,96 Mb.
#182948
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Байланысты:
2. ОХТН Элетр ыгысу теор 2
Молдашева Әйгерім ҚТӘ-402 лек 2, Силлабус 4 к КК 21-22 (2), ????????????? ???? «?????? ???????» (??????), ш уалиха, Анализ сумм. оцен.3 чет.Кумискалиева, хирургия бойынша емтихан сұрақтары

Асимметриялы көміртек атомы

Құрамында асимметриялы көміртек атомы бар органикалық қосылыстардың молекуласы асимметриялы болады. Асимметриялы молекулада симметрия центрі және симметрия жазықтығы болмайды. Сондықтан ондай молекула поляризацияланған сәуле жазықтығын белгілі бір бұрышка бұрады, демек, оптикалық активтілік көрсетеді.

Мысалы,оксиқышқылдардың қарапайым өкілдернің бірі - сүт қышқылының формуласын қарастырамыз:

Асимметриялы көміртек атомымен байланысқан орынбасушылардың кеңістікте орналасуын Фишер үсынған проекциялық формула арқылы өрнектеуге болады:

Асимметриялы көміртек атомымен байланысқан орынбасушылардың кеңістікте орналасуын Фишер үсынған проекциялық формула арқылы өрнектеуге болады:

 

 

Екі молекуланың екеуі де құрамы, физикалық және химиялық қасиеттері бойынша - бірдей, ал оптикалық қасиеттерінде айырмашылық бар. Молекуланың біреуі поляризацияланған сәулені оңға, ал екіншісі сондай бұрышқа (сонша градусқа) солға қарай бұрады. Тек бұру таңбасында ғана айырмашылықтары бар қосылыстарды оптикалық изомерлер дейді.

Оның конфигурациясын Д әрпімен белгілейді, оган сәйкес солға бұратын антиподты L әрпімен белгілейді:

Оның конфигурациясын Д әрпімен белгілейді, оган сәйкес солға бұратын антиподты L әрпімен белгілейді:


Д және L әріптерімен оптикалық активті заттардың конфигурациясын белгілейді.

Органикалық молекулалардың стереохимиясын тетраэдрлік модельдермен көрнекті өрнектеуге болады. Қазіргі кезде кеңістік модельдерінің екі типі жиі қолданылады: шар-стерженьді және Стюарт-Бриглеб модельдері. Шар-стерженьді модельдерде атомдар шартты түрде шар арқылы, ал олардың арасындағы байланыстар стержень арқылы өрнектелген. Мұндай модельдер атомдардың кеңістікте орналасуын жақсы көрсетеді. XX ғасырдың 30-жылдарының басында екінші типті модель, яғни Стюарт-Бриглеб моделі ұсынылды. Мұнда атомның рөлін радиусы атом радиусына пропорционал шарлар атқарды. Байланыс түзілудегі электрон бұлттарының өзара қабысуын корсету үшін шарлардан кесіп сегмент алады. Енді екі шарды кесілу жазықгығы бойынша біріктіргенде, олардың центрлерінің арақашықтығы атомдар арасының қашықтығына пропорционал болады. Бұл модельдер молекуланың кеңістік құрылысын шындыққа жақын өрнектейді. Бірақ, олар валенттік бұрышты және байланыс маңайындағы айналу бұрышын анализдеуге жарамсыз келеді. Бұл мақсаттар үшін, әдетте, стержендік модель пайдаланылады. Модельдердің өр түрлі типі 2-суретте көрсетілген.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет