СӨЖ №1.2. Тапсырма 2. Атақты әлеуметтанушы–теоретиктің (К.Маркс, Э.Дюркгейм, М.Вебер, Г.Зиммель) ойы туралы баяндама жазыңыз. Негізгі жұмыстарын айқындаңыз және әлеуметтанулық теорияларының тұжырымдарын жазыңыз.
Әлеуметтанудың ғылым ретінде түсіндірілуіне "тар" түсінік берген алғашқы адам француз әлеуметтанушысы және философы Эмиль Дюркгейм (1858-1917) болды. Әлеуметтанудың ғылымнан, әлеуметтік ғылыммен бірдей, әлеуметтік өмірдің әлеуметтік процестері мен әлеуметтік құбылыстарын зерттеуге бағытталған ғылымға, яғни басқа әлеуметтік ғылымдармен - тарих, философия, саяси экономикамен шектесетін тәуелсіз ғылымға көшуі оның есімімен байланысты. Олардың астында ол ұжымдық әдеттерді, дәстүрлерді, әдет-ғұрыптарды, мінез-құлық ережелерін, әдет-ғұрыптарды түсінді. Қоғамды біріктіретін ең бастысы, ол әлеуметтік ынтымақты, ал әлеуметтік тұтастықты құратын күш – еңбек бөлінісін қарастырды. Ынтымақтастық ұжымдық санада – халықтың мінезін, оның мұраттары мен дәстүрлерін бейнелейтін жалпы сенімдер мен сезімдер жиынтығында жатыр.
Дюркгейм ынтымақтастықтың 2 түрін анықтады:
1.Механикалық-дәстүрлі қоғамға тән. Ол қоғамды құрайтын адамдардың дамымауы мен ұқсастығына негізделген.
2.Органикалық-байланысты туындайды әлеуметтік еңбек бөлінісі және ұқсастыққа емес, жеке тұлғаның айырмашылығына негізделген.
Дюркгейм прогрестің белгісі ретінде қоғамның механикалық ынтымақтастықтан органикалық ынтымақтастыққа өтуін қарастырды.
Дюркгейм әлеуметтануын 3 бөлікке бөлді:
1.Әлеуметтік морфология (анатомияға ұқсас). Қоғамның құрылымын зерттейді. Бұл салаға әлеуметтік ұйым мен Халыққа байланысты халықтар өмірінің географиялық негізін зерттеу кіреді.
2.Әлеуметтік физиология. Ол қоғамдардың өмірлік негіздерін зерттейді және бірқатар жеке ғылымдарды қамтиды (Дін әлеуметтануы, мораль, заң әлеуметтануы, экономикалық, лингвистикалық және эстетикалық).
3.Жалпы әлеуметтану-қоғамдағы жалпы заңдарды белгілейді және теориялық синтезді жүзеге асырады.
