Эндокриндік жїйе
жүктеу/скачать 12,94 Mb.
|
Р.Ж.Есимова ІШКІ СЕКРЕЦИЯ БЕЗДЕРІНІҢ ГИСТОЛОГИЯСЫ
Документ Microsoft Word, 5 ПЗ - Калканша без, 5 ПЗ - Калканша без, 5 ПЗ - Калканша без, 5 ПЗ - Калканша без, 5 ПЗ - Калканша без
| Эпифиз
Дамуы. Орталық ішкі секреция бездерінің біріне эпифиз де жатады. Ол эмбриональдық дамудың 5-6 аптасында аралық мидың ІІІ қарыншасының үстіңгі аймағынан пайда болады. Оның құрамына мидың ІІІ қарыншасының эпендимасынан дамыған субкомиссуральды мүше де кіреді. Ересек адамда мүшенің редукциясы байқалады, жалпы салмағы 0,2г. Толық дамып жетілуі баланың 7 жасында байқалады. Құрылысы. Сыртынан ол жұқа дәнекер ұлпадан тұратын капсуламен қапталған. Капсуладан бездің ішіне кіре орналасқан трабекулалар (тосқауылдар) оны бөліктерге бөліп отырады (7 сурет). Пинеальды паренхимада екі түрлі жасушаларды ажыратады: өнім бөлуші пинеалоциттер және тіректік глиальдық жасушалар. Пинеалоциттер тіректік жасушаларға қарағанда үлкенірек, пішіндері көпқырлы өсінділі болады. Өсінділер көп тармақталып, глиоциттердің өсінділерімен байланыстар түзейді. Өсінділердің кеңейген бөліктері капиллярлармен байланысты болады. Кеңеймелердің ішінде осмиофильді түйіршіктер, митохондриялар, әртүрлі көлемді көпіршіктер анықталады. Пинеалоциттердің ішінде күңгірт және ашық түсті жасушаларды айырамыз. Ашық түсті пинеалоциттердің цитоплазмасы ашық түсті, 7 сурет. Эпифиз 1 – капсула 2 – бөлікаралық тосқауыл 3 – пинеалоциттер 4 – қан тамыры гомогенді болып анықталады. Күңгірт пинеалоциттердің көлемдері ашық пинеалоциттерге қарағанда кішірек, цитоплазмасында ацидофильді, кейде базофильді қосындылары болады. Жасушалардың екеуінің де цитоплазмасында жақсы дамыған Гольджи кешені, лизосомалар, митохондриялар, түйіршіксіз эндоплазмалық тордың цистерналары тағы басқадай органеллалар орналасады. Тіректік глиоциттер мүшенің барлық жерінде де анықталады, бірақ бөліктің шеткі аймақтарында көбірек шоғырланады. Глиоциттердің цитоплазмасында органеллалар аз, ядролары тығызданған. Олардың өсінділері бөлікаралық дәнекер тіндік тосқауылдарға қарай бағытталып, бөліктің шеткі жиекшесі түрінде ажыратылады. Ересек адамдарда строманың құрамында эпифизарлық конкрецияларды немесе ми құмын ажыратады. Құмдардың негізін фосфат және карбонат тұздары құрайды. Тұздар орналасқан аймақтарда пинеалоциттердің біразы атрофияланып, строманың үлесі жоғарылайды. Эпифиз көптеген қызмет атқарады: жыныстық өсеюді тежейді, өйткені ол серотонинді бөледі, ал серотонин мелатонинге айналады. Мелатонин болса гипоталамустың гонадолиберинді бөлуін азайтады. Эпифизде антигонадотропин және калийдің деңгейін көтеретін гормондар да бөлінеді. Эпифизде барлығы 40 шақты гормон өндіріледі: тиролиберин, люлиберин, аргинин-вазотоцин т.б. Бұл өндірілген гормондар циклмен жүретін үрдістерді, циркадты ритмдерді реттеуге қатысады, яғни күн мен түнді ажырату арқылы эпифиз бұл мүшелердің жұмысын өзгертуді қамтамасыз етеді. жүктеу/скачать 12,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|