Эссе. «Менің оқудан алған әсерім.»

«Мұғалімнің ұстанымы оның көзқарасы ,қабылдаған шешімі және іс -әрекетінің негізі»

(Пажарес)

Менің бұл оқудан алған әсерім ұшан- теңіз.Әсіресе артыма бұрылып қарасам,бұрын механикалық түрде сабақ өтіп, бір- біріне жалғасқан үлкен мақсаттар қойып,соған қайтсем жетем деп,өзім көп сөйлеп,баланы тыңдауды кейінге қалдырып келіппін .Ойласам сабаққа қойған мақсат оқушы үшін емес ,пән мұғалімі ретінде өзіме қойған сияқтымын .

Ал қазір өзіме қайтадан бір құрлық ашып алғандай жағдайдамын.Шын мәнінде мектепке ҚАЛАЙ көмектесу керек және шәкірттерімді НЕГЕ оқыту керектігін, ал оқу үдерісінде НЕ істеу керектігін 100 пайызға ұқтым десем қателеспеймін.

Сонда мен сабақ беріп қана қоймай ,өз әріптестеріме көшбасшы болумен қатар мектептің дамуы үшін үлес қоса алатын үлкен әріппен жазылатын МҰҒАЛІММІН,яғни КӨШБАСШЫМЫН.Ол менің қолымнан келетініне ешқандай шүбәм жоқ.Мектеп аясында ғана байланыс жасамай желілік қоғамдастық арқылы қаншама мұғаліммен байланысқа шығып,ойларымызды бөлісіп,идеялар ұяшығына ой қосып ,әрдайым дамуда боламыз.Адамгершілік тұрғысынан әріптес,дос ,пікірлес адамдар тауып, көптеген ортақ істердің шешімін табамыз.Сөйлеу емес,ой қозғау,байланыс жасау, даму деген үдерістердің аясы кеңейеді.Тіптен әрбір тасталған идеяның әрқайсысы өзінше құндылыққа ие .Мен ой тыңдау ,метатану,стратегия, идея тастау,сыни ойлау үдерісінің баланы оқытуда аса маңызды екенін түсініп қана қоймай ,қолдана алатын жағдайдамын.Бұрын өз—өзіме ойша сұрақ қойып, жауап іздеп ойланатынмын ,ал енді осы үдеріске шәкірттерімді күнделікті сабақ сайын қайталанатындай дағдыға айналдырып,табыс критерийлерімен жетелеп,кері байланысты (рефлексия) орнататыныма сенімдімін .Сабақ сайын «оқушы үніне»құлақ түремін.

Әл Фараби жазғандай ,,Ұстаз... жаратылысынан өзіне айтылғанның бәрін жете түсінген, көрген, естіген және аңғарған нәрселердің бәрін жадында жақсы сақтайтын, ешнәрсені ұмытпайтын... алғыр да аңғарымпаз ақыл иесі..., мейлінше шешен, өнер-білімге құштар, аса қанағатшыл жаны асқақ және ар-намысын ардақтайтын, жақындарына да, жат адамдарына да әділ..., жұрттың бәріне... жақсылық пен ізгілік көрсетіп...қорқыныш пен жасқану дегенді білмейтін батыл, ержүрек болуы керек.,,

Ал шын мәнінде бұл сөздер ықылым заманнан жазылса да мағынасын жоймаған,КӨШБАСШЫНЫҢ сипаттамасы.Выготский танымдық қабілетті дамытудағы өзара әрекеттестіктің маңызын бәрінен бірінші етіп қояды,мен қазір өз мектебімнен жалғыз болсам да ізденгіш ,сыни ойлай алатын мұғалімдер бірігіп ,үлкен әскер сияқты бола аламыз деп ойлаймын.Оған теориялық білімім жеткілікті.Cебебі мектепте жаңалыққа жаны құмар ұстаз қаншама көп,біз бірігеміз ,шешім қабылдап ,іс-әрекеттер жасаймыз.

21 ғасырда заманауи ойлау ,зерделілік дағдыларын дамыту тұрғысынан оқушылардың

оқу тәжірибесін өздеріне нұқсан келтірмей асқан шеберлікпен саралай отырып,іс-әрекет

жасау қажет.Бірлескен оқу ,бірлескен іс әрекет соңғы нәтижеге немесе мақсатқа жетуге

ықпал балатын әрекеттер құрылымы болып табылады.

Сондықтан біз: « Басқаларды үйрете жүріп біз өзіміз үйренеміз(Сенека.)» Иә мен үйрете жүріп үйренемін !!

Мен үйренген сондай жұмыс әдістері ТӘЛІМГЕРЛІК және КОУЧИНГ.Бұл өте қүптарлық белсенді,жасампаз өзара әрекеттестік үдерісі.Осы тұрғыдан алғанда тәрбие,үздіксіз оқу,оқуда және оқуды жетілдіруде жекелеген мұғалімдердің жұмыс сапасын жақсартып, әріптестермен пайдалы тәжірибе алмасып,мектептегі барлық мұғалімдердің құзіреттілігін арттырады. «Тәрбиелеуде мұғалімнің өзінің не біліп,не істейтіні маңыздырақ.бірақ оның ықпалымен шәкірттерінің не біліп,не істейтіні онан да маңыздырақ. Мұғалімдер,міне,осынысымен бағаланады(Цицерон)» Мектепті жақсарту мүмкіндіктерін

дамыту негізінде алқалы қарым-қатынас, ұжымдық тәрбие бірден–бір қажет , астасып жатқан іс-әрекет.Яғни мектепте мұғалімдер мен оқушылар бірлесіп оқитын оқу қоғамдас-

тығы пайда болады деген сөз. Ал өзіме қайта оралсам , кәсіби үдерістің дамуы ең бірінші кезекте жоба аяқталмай жатып, осы күнделікті оқуда , осындағы әріптестеріммен қарым-

қатынаста, әрбір сабақта жақсы, түсінікті оқылған кітап парақтары сияқты ,бір бетінен екінші беті қызық болып,қалыңдап, көзқарасым нақтыланып,батылданып ,идеямның дұрыс екеніне және МҰҒАЛІМ мамандығын дәл таңдағаныма тағы да дәлел тапқандаймын.

Менің педагогикалық ұстанымым.

Мұғалімдік мамандық – бұл адамтану, адамның күрделі және қызықты, шым-шытырығы мол рухани жан дүниесіне үңіле білу. Педагогикалық шеберлік пен педагогикалық өнер – ол даналықты жүрекпен ұға білу болып табылады.

В.А.Сухомлинский

«Мұғалімнің ұстанымы оның көзқарасы ,қабылдаған шешімі және іс -әрекетінің негізі»

(Пажарес)

Менің бұл оқудан алған әсерім ұшан- теңіз.Әсіресе артыма бұрылып қарасам,бұрын механикалық түрде сабақ өтіп, бір- біріне жалғасқан үлкен мақсаттар қойып,соған қайтсем жетем деп,өзім көп сөйлеп,баланы тыңдауды кейінге қалдырып келіппін .Ойласам сабаққа қойған мақсат оқушы үшін емес ,пән мұғалімі ретінде өзіме қойған сияқтымын .

Ал қазір тек қана өзіме мақсат қоймай бірге жүрген әріптестеріме ,алдымда отырған оқушыға қалай оқу кректігкн үйрету тұр.Шын мәнінде мектепке ҚАЛАЙ көмектесу керек және шәкірттерімді НЕГЕ оқыту керектігін, ал оқу үдерісінде НЕ істеу керектігін 100 пайызға ұқтым десем қателеспеймін.

Сонда мен сабақ беріп қана қоймай ,өз әріптестеріме көшбасшы болумен қатар мектептің дамуы үшін үлес қоса алатын үлкен әріппен жазылатын МҰҒАЛІММІН,яғни КӨШБАСШЫМЫН.Ол менің қолымнан келетініне ешқандай шүбәм жоқ.Мектеп аясында ғана байланыс жасамай желілік қоғамдастық арқылы қаншама мұғаліммен байланысқа шығып,ойларымызды бөлісіп,идеялар ұяшығына ой қосып ,әрдайым дамуда боламыз.Адамгершілік тұрғысынан әріптес,дос ,пікірлес адамдар тауып, көптеген ортақ істердің шешімін табамыз.Сөйлеу емес,ой қозғау,байланыс жасау, даму деген үдерістердің аясы кеңейеді.Тіптен әрбір тасталған идеяның әрқайсысы өзінше құндылыққа ие .Мен ой тыңдау ,метатану,стратегия, идея тастау,сыни ойлау үдерісінің баланы оқытуда аса маңызды екенін түсініп қана қоймай ,қолдана алатын жағдайдамын.Бұрын өз—өзіме ойша сұрақ қойып, жауап іздеп ойланатынмын ,ал енді осы үдеріске шәкірттерімді күнделікті сабақ сайын қайталанатындай дағдыға айналдырып,табыс критерийлерімен жетелеп,кері байланысты (рефлексия) орнататыныма сенімдімін .Сабақ сайын «оқушы үніне»құлақ түремін.

Әл Фараби жазғандай ,,Ұстаз... жаратылысынан өзіне айтылғанның бәрін жете түсінген, көрген, естіген және аңғарған нәрселердің бәрін жадында жақсы сақтайтын, ешнәрсені ұмытпайтын... алғыр да аңғарымпаз ақыл иесі..., мейлінше шешен, өнер-білімге құштар, аса қанағатшыл жаны асқақ және ар-намысын ардақтайтын, жақындарына да, жат адамдарына да әділ..., жұрттың бәріне... жақсылық пен ізгілік көрсетіп...қорқыныш пен жасқану дегенді білмейтін батыл, ержүрек болуы керек.,,

Ал шын мәнінде бұл сөздер ықылым заманнан жазылса да мағынасын жоймаған,КӨШБАСШЫНЫҢ сипаттамасы.Выготский танымдық қабілетті дамытудағы өзара әрекеттестіктің маңызын бәрінен бірінші етіп қояды,мен қазір өз мектебімнен жалғыз болсам да ізденгіш ,сыни ойлай алатын мұғалімдер бірігіп ,үлкен әскер сияқты бола аламыз деп ойлаймын.Оған теориялық білімім жеткілікті.Cебебі мектепте жаңалыққа жаны құмар ұстаз қаншама көп,біз бірігеміз ,шешім қабылдап ,іс-әрекеттер жасаймыз.

21 ғасырда заманауи ойлау ,зерделілік дағдыларын дамыту тұрғысынан оқушылардың

оқу тәжірибесін өздеріне нұқсан келтірмей асқан шеберлікпен саралай отырып,іс-әрекет

жасау қажет.Бірлескен оқу ,бірлескен іс әрекет соңғы нәтижеге немесе мақсатқа жетуге

ықпал балатын әрекеттер құрылымы болып табылады.

Сондықтан біз: « Басқаларды үйрете жүріп біз өзіміз үйренеміз(Сенека.)» Иә мен үйрете жүріп үйренемін !!

Мен үйренген сондай жұмыс әдістері ТӘЛІМГЕРЛІК және КОУЧИНГ.Бұл өте қүптарлық белсенді,жасампаз өзара әрекеттестік үдерісі.Осы тұрғыдан алғанда тәрбие,үздіксіз оқу,оқуда және оқуды жетілдіруде жекелеген мұғалімдердің жұмыс сапасын жақсартып, әріптестермен пайдалы тәжірибе алмасып,мектептегі барлық мұғалімдердің құзіреттілігін арттырады. «Тәрбиелеуде мұғалімнің өзінің не біліп,не істейтіні маңыздырақ.бірақ оның ықпалымен шәкірттерінің не біліп,не істейтіні онан да маңыздырақ. Мұғалімдер,міне,осынысымен бағаланады(Цицерон)» Мектепті жақсарту мүмкіндіктерін

дамыту негізінде алқалы қарым-қатынас, ұжымдық тәрбие бірден–бір қажет , астасып жатқан іс-әрекет.Яғни мектепте мұғалімдер мен оқушылар бірлесіп оқитын оқу қоғамдас-

тығы пайда болады деген сөз. Ал өзіме қайта оралсам , кәсіби үдерістің дамуы ең бірінші кезекте жоба аяқталмай жатып, осы күнделікті оқуда , осындағы әріптестеріммен қарым-

қатынаста, әрбір сабақта жақсы, түсінікті оқылған кітап парақтары сияқты ,бір бетінен екінші беті қызық болып,қалыңдап, көзқарасым нақтыланып,батылданып ,идеямның дұрыс екеніне және МҰҒАЛІМ мамандығын дәл таңдағаныма тағы да дәлел тапқандаймын.

Міне ,тағы мектептегі жұмысым басталды .Әр оқу жылы мен үшін іздену мен оқудан тұратын әлемнің дамуына ұқсас спираль сияқты кезеңдер .

Тіптен оқушыларымды көргенде өз жеке басымның жағдаяттарын ұмытып,

бір сәтке балаға ұқсап шаттанып, бейқам боламын.Сол кезде осы ұстаз болғаныма шын қуанамын.Мұғалім болу үшін алдымен адамға үлкен жүрек керек.Ол жүректілік өзіңді ,айналаңдағы әріптестеріңді ,алдыңдағы оқушыны құрметтеу ,түсіну дер едім.Түсініп қана қоймай адамдарды жан-тәнімен ұғына білу керек.Адам жанының арашашысы -дәрігер,ал адамдарды ұғынуда мұғалім алда жүру қажет.Сондықтан физикадағы құбылыстардағыдай –резонанс-сәйкестік орната білу менің мақсатым.

Екіншіден бұлақ көрсең көзін аш дегендей әр баланың бойынан байқалатын қабылет-дарынын ашу міндетім деп ұғамын.Әр бала өзінше бір қызықты әлем дерсің.Олардың энергияларының орасан зор күштілігін өздері байқамауы мүмкін ,ал педагог оны көз алдынан жібермеу қажет.Әр бала өзінше дарынды, қабілетті ,талантты. Соны саралап ,талдау міндеті ата-ана мен мұғалімдерге жүктелген.Бұрын әр мұғалім өз пәнін түрлі әдіс-тәсілдермен оқушыға жеткізіп келсе, енді алдымызда сол пәндерді қалай оқу керек деген сұрақ төңірегінде қарастырамыз.

Үшіншіден оқушы мен әріптестерімнің бойындағы жақсы қасиеттерін байқап ұштастыру, болашаққа бағыттау мұғалім міндетіне жатады. Сондықтан сабақта болсын,сабақтан тыс болсын қарым –қатынасты оңтайлы еткім келеді.Қазіргі заманда мектепке жаңаша көзқарасты қалыптастыратын да дамытатын да біздер –ұстаздар.Бірақ мұғалім дамытушы ғана емес,жақсы ұйымдастырушы да бола білу керек.Ол деген сөз заман ағымына ілесу,ақпаратты жақсы қабылдау және оны оқушылар үшін керектерін алып бағыттау.Жаһандану кезеңінде күнделікті ақпараттар көз ілеспес жылдамдықпен ауысып жатқан кезеңде мұғалім өз шеберлігін көрсете білу керек.Қазіргі педагог өз мамандығын жан-жақты білетін ,кәсібін жетік меңгерген болу керек.Соның ішінде ең жоғарғы деңгейге қоятыным балаға деген шексіз сүйіспеншілік .Одан кейін білімі мен біліктілігі дер едім.

Ұстаз болу - жүректің батырлығы,

Ұстаз болу - сезімнің ақындығы

Ұстаз болу - мінездің күн шуағы

Азбайтұғын адамның алтындығы шуағы

Сонымен қатарәр оқушының жан –тәніне үңіліп ,ұғына білу.Дүниеде адамды тәрбиелеп, азамат атандырғаннан артық абырой мен құрмет жоқ шығар, сірә?! Ұлағатты

Кәсіптік-педагогикалық қызығудың негізгі көрсеткіштері болып табылатындар - балаға деген сүйіспеншілік , олардың ата-анасына деген жағымды көзқарас -мұғалімнің білім қорының толық , нақты болуы және өз білімін үнемі толықтырып отыруы -педагогикалық жұмысқа белсенді қатысу . Қабілеттілік тек қана мұғалім болумен пайда болмайды , ол балалармен жұмыс істеуге қойылатын талаптармен де қалыптасады. Педагогикалық қабілеттіліктің құрылымына педагогикалық байқағыштық , педагогикалық шығармашылық , педагогикалық ойлау , талап қоюшылық , педагогикалық такт , жаңашылдық т.б. компоненттерде кіреді. В. П. Крутецкий педагогикалық қабілеттіліктердің барлығын жинақтай отырып , тұлғалық , дидактикалық , ұйымдастырушылық –коммуникативтік . Тұлғалық қабілеттілік –балаға деген жақындық , өмірге деген қызығушылықпен қарай білу және т. б. Дидактикалық шешендік қабілет –оқытатын пәнін жетік меңгеру оны балаларға түсінікті етіп баяндай алу және т. б. Ұйымдастырушылық –коммуникативті қабілеттер – оқу тәрбие процесін ұйымдастыруға ынтасы , көңілі , қабілеті болу , оқушылардың еріктік қасиетін қозғай алу қабілеті . Қазіргі кездің мұғаліміне маңызды қабілеттілік төмендегідей болып табылады -оқу –тәрбие процесін шығармашылықпен ұйымдастыра білу қабілеті-оқушыны түсіне білу -оқушымен бірге жұмыс істей білу Ұйымдастырушылық қабілеті Оқу материалын оқушыға эмоциямен түсіндіре білу Педагогикалық қабілет -өзінің ерекшеліктабиғатымен сипатталады . Бұлардың барлығына қарапайым дағдылар кіреді сөйлеу дағдысы , сөйлеу этикеті , дикция , өзін -өзі ұстай білу , сыртқы келбеті , жүріс – тұрысы т.б.

Дереккөзі: http://www.zharar.com/blog/849-mugalim.html

© www.ZHARAR.comҰстаз болу - өз уақытын аямау, өзгенің

бақытын аялау.

Ж.Ж.РуссоМұғалімдік мамандық – бұл адамтану,

адамның күрделі және қызықты, шым-

шытырығы мол рухани жан дүниесіне

үңіле білу. Педагогикалық шеберлік пен

педагогикалық өнер – ол даналықты

жүректен ұға білу болып табылады.

В.А.Сухомлинский

енің өмірдегі бақытым – жүрек қалауымен ұстаз болуым. Бұл сөзді мен жай ғана айта салмаймын өйткені бұлай айтуым – маған үлкен жауапкершілік жүктейді. Ұстаз болу – жай ғана мамандық емес. Ол – адам бағдарын жасаушы. Егер де өмір қоғамға бейім, білім нәрімен терең сусындаған, тәрбиелі де ізгі жүректі адам өмірге үлкен мақсаттар қойып, талапшылдықпен, мақсаткерлікпен алға аттатсам – бұл менің өмірімнің ең шынайы әрі ғажайып мәні. Өйткені мен ұстазбын, келешек ұрпақтың сәулетшісімін. Мен мұны мақтаныш сезіммен айта аламын. Менің шәкірттерім егемен елдің, Тәуелсіз Қазақстанның толыққанды азаматы болып шықса, одан артық менде қайдан арман болсын. Міне,

Осындайда «Ұстаз - ұлық емес ұлы қызмет» деген Бауыржан Момышұлының керемет дана сөзін әрқашан есіме аламын.

Әрине, ұстаз болу жоғарғы педагогикалық оқу орнын үздік бітіру аздық етеді. Ұстаздық атты ұлы шыңға көтерілу үшін өмір бойы оқисың. Өзің шын мәніндегі үлкен оқушы болғанда ғана кемел ұстаздыққа қол жеткізе аласың деп білемін. Бұл менің ұзақ жылдар ұстаздық еткен қызметімнің алтын арқауы, бәйтеректей биік діңгегі.

Ұстаз ретінде мен тек қана жалаң білім беріп қоюмен шектеліп қалмауға барынша тырысамын. Ешбір сәтте есімнен ұлы ғұламамыз Әбу Насыр Әл - Фарабидің «Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие беру керек, тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы» деген ұлағатты сөзі шыққан емес. Басты өмірлік кәсіби ұстанымым ретінде мақсатымды алтын қазыққа байлап келемін.

Менің ұғымымда, біріншіден ұстаз міндеті өз пәнін шәкірттеріне жақсы үйретуден де тереңірек жатыр. Алдымыздағы әрбір бала қайталанбас бір ғажайып әлем десек, сол зерттелмеген таза құпияға терең үңіліп, баланың басқаға ұқсамайтын ерекше қасиеттерін тану, оның жүрегіне, жан дүниесіне жол таба білу – біздердің, ұстаздардың бұлжытпас борышымыз.

Екінші, ең бастысы, мұғалім шын мәнінде баланы жан тәнімен беріле сүюі керек. Алдымен рухани қуат беруі керек. Мейірімділік, шыдамдылық, кешіре білу, баламен тең жағдайда сырласу, оның мүмкіндіктеріне сену, ойын әрқашан құлақ қоя тыңдау тәрізді қасиеттері арқылы ғана мұғалім өз мәртебесін көтере алады.

Үшінші, балаға үнемі қолдау көрсету – үлкен мәнді гуманиеті ізгі ұстаным. Оның астарында не бір қағидалар бар: баланы жақсы көру, оның адами өмір сүру ортасын шама жеткенше ұйымдастыру, баланың бойынан өзінің балалық шағын зерделі көзбен көру.

Төртінші, мұғалім әр оқушының мінез - құлқын, көз қарасын, талғамы мен әдет дағдыларын зерделеп, әр баланың өз шамасына сай дамуын қамтамасыз ететін тәрбие сағаттарына бейімдеу қажет. Бұл сағаттар – ғибратты да әсерлі болуы тиіс - ақ.

Ұстаз болу - жүректің батырлығы,

Ұстаз болу - сезімнің ақындығы

Ұстаз болу - мінездің күн шуағыДүниеде адамды тәрбиелеп, азамат атандырғаннан артық абырой мен құрмет жоқ шығар, сірә?! Ұлағатты

Азбайтұғын адамның алтындығы

С самого начала и на всем протяжении учебного процесса учитель демонстрирует детям свое полное к ним доверие.

Он помогает учащимся в формулировании и уточнении целей и задач, стоящих как перед группами, так и перед каждым учащимся в отдельности.

Он всегда исходит из того, что у учащихся есть внутренняя мотивация к учению.

Он выступает для учащихся в качестве источника разнообразного опыта, к которому всегда можно обратиться за помощью, столкнувшись с трудностями в решении той или иной задачи.

В такой роли он выступает для каждого учащегося.

Он способен чувствовать эмоциональный настрой группы и принимать его.

Он является активным участником группового взаимодействия.

Он открыто выражает в группе свои чувства.

Он стремится к достижению эмпатии, позволяющей понимать чувства и переживания каждого.