Эссе Пән: Геотехника Тақырыбы: Тау жыныстары мен минералдар. Олардың құрылыс материалы ретінде қолданылуы. Орындаған: Еркабулов Ясон Тобы: Усс-21 студенті Тексерген: оқытушы Кылышбаева Нурлыгуль Ақтау 2022 Тау жыныстары мен минералдар
жүктеу/скачать 20,06 Kb.
|
БӨЖ-1 Эссе
бала құқығы жоспар
- Бұл бет үшін навигация:
- Тау жыныстары мен минералдар. Олардың құрылыс материалы ретінде қолданылуы.
- Құм-қиыршықтас
|
Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті. Эссе Пән: Геотехника Тақырыбы: Тау жыныстары мен минералдар. Олардың құрылыс материалы ретінде қолданылуы. Орындаған: Еркабулов Ясон Тобы: Усс-21 студенті Тексерген: оқытушы Кылышбаева Нурлыгуль Ақтау 2022 Тау жыныстары мен минералдар. Олардың құрылыс материалы ретінде қолданылуы. Табиғи тас материалдары не тау жыныстары деп бір (мономинералды) немесе бірнеше (полиминералды) минералдардан тұратын минералды қоспаны атайды. Минерал деп жер қыртысында болатын физика-химиялық процестер нәтижесінде пайда болатын химиялық құрамы және физика-механикалық қасиеттері бойынша табиғи біртекті денені атайды. Тау жыныстары түзілу шарты бойынша үш негізгі топқа бөлінеді: магмалық (алғашқы, не атқыланған); шөгінді (екінші, не қайталама); метаморфиялық ( түрі өзгертілген). Жер қыртысының жоғарғы қабаты әртүрлі тау жыныстарынан құралған болып, ол өз ретінде минералдардан тұрады. Минералдар бұл табиғи зат, олар химиялық құрамы, және физикалық қасиеттері бойынша бір түрлі болып жер қыртысындағы физикалық-химиялық процестердің нәтижесінде пайда болған. Қазіргі күнде 3000-астам минералдар белгілі. Осылардың ішінде құрылысқа керекті тау жыныстарын құрайтын минералдар небәрі 250-300. Осы тау жыныстарын құрайтын минералдардың ішінде басты (көкейтасты) және екінші дәрежелі минералдар болады. Әрбір тау жыныстарын құрайтын топтың өзіне тиісті минералы бар. Минералдардың көшілігі кристалдық заттардан тұрады. Олар түзу көпбұрышты болып келеді. Минералдар химиялық құрамы бойынша классификацияланады. (жіктелінеді). Осылардың ішінде көп таралғаны С.Д.Четвериковтың классификациясы. Бұл классификация бойынша минералдар 10топқа бөлінеді. Олар төмендегілер: 1. Силикаттар 6.Сульфаттар 2.Карбонаттар 7.Галоидтар 3.Тотықтар 8.Фосфаттар 4.Су тотықтар 9.Вольфраматтар 5. Сульфидтер 10.Өзінше пайда болған элементтер Осы минералдардың ішінде ең көбі – силикаттар. Олар барлық минералдардың 2/3 бөлігін құрайды, яғни жер қыртысының 85% құрайды. Минералдарды бір – бірінен ажырату олардың физикалық қасиеттері бойынша анықталады. Негізгі физикалық қасиеттер бұлар: түсі, қаттылығы, біріктірілгендік(жапсырылып біріктірілген, жалтырақтық сынуы және басқалар). Түс(рең). Минералдардың түсі олардың химиялық құрамына байланысты болады, бірақ, кейбір кезде олардың түсі минералдардың ішіндегі қоспағабайланысты өзгеріп тұрады. Минералдар түсі бойынша төмендегі 2 негізгі топқа бөлінеді: 1.Ақшыл минералдар, бұларға түссіз (реңсіз), ақшыл түстілер, ақ, боз, сары, қызғылт түсті минералдар. Мысалы – кварц, гипс, кальциттер. 2.Күңгірт минералдар, бұларға аз мөлдірлі – қара, қара - жасыл, қара – бозғылт, сары – құба минералдар. Мысалы: роговая обманка(мүйізді алдаушы). Қаттылық. Қаттылық бұл бір минералдың екінші минералды сызу қабілеті арқылы анықталады.Минералдардың қаттылығы алдын-ала белгілі минералдық қаттылығымен салыстыру арқылы анықталады. Қаттылықты анықтағанда Маос шкаласынан пайдаланылады. Табиғи тасты өндіру оның беріктігіне байланысты, егер жыныстар әлсіз (шөгінді), немесе жаппай тығыз, берік магмалық және метаморфиялық жыныстарды қазу үшін бұрғылау-жару тәсілімен экскаваторлардың көмегімен карьерлерде жүзеге асырылады. Өндірілетін тау жыныстарының үлкен көлемін кенсіз құрылыс материалдары құрайды. Оларға қиыршық тас, қиыршық тас, құмқиыршық тас қоспасы, құм сияқты органикалық емес түйіршікті, сусымалы материалдар жатады. Оларды бетондар мен ерітінділерге арналған толтырғыш ретінде жол жабындарын, темір жол жолының балластты қабатын, бөгеттер, бөгеттер, үймелер, аумақтарды абаттандыру кезінде төгінділер салу кезінде тығыздаушы қабат ретінде қолданады. Қиыршықтас-тау жыныстарының желденуі кезінде түзілетін (табиғи) немесе оларды бұрғылау-жару тәсілімен өндіру және кейіннен ұсақтау нәтижесінде алынған көлемі 5-тен 150 мм-ге дейінгі өткір көмір сынықтары. Малта тас – формасы (кескiнi) жұмыр (малта), түйiрлерiнiң мөлшерi iрi (5-150 мм) жыныс. Құрылыста ауыр бетондардың iрi толтырғыштары ретiнде пайдаланылады.Шығу тегіне байланысты ол өзен, көл, теңіз және мұздықтар болуы мүмкін. Құм-қиыршықтас қоспасы мөлшері 5 мм дейінгі құмнан және қиыршық тастан (15-75%) тұрады. Негізгі көлем өзен арналарынан өндіріледі, Цемент және асфальт бетондарды дайындау үшін, сондай-ақ жол салу кезінде пайдаланылады. Конструкциялық материалдарға шой тасы, тастар мен қабырға блоктары, жол құрылысына арналған бұйымдар жатады. Тау жыныстарынан жасалған қабырға тастары аралау әдісімен алынады және сыртқы қабырғалар мен қалқаларды қалау үшін қолданылады. Ірі блоктарды тау жыныстары массивінен механизмдердің көмегімен тікелей карьерлерде егеді немесе алдын ала өндірілген блоктардан-дайындамаларды кеседі. Бұдан басқа, ірі блоктар құрылыс ерітіндісінде ұсақ қабырға тастарын қалау әдісімен жасалады. Қолданылатын жыныстар: әктас, туф, доломит, тығыздығы 900-2200 кг/м3 құмтас. Беріктігі бойынша блоктардың маркасы 25 кгс/см2 төмен болмауы тиіс. жүктеу/скачать 20,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|