мәселелерінің әлеуметтік-статистикалық зерттеуінде қолданылады.
Дифференциалды ассоциация - Эдвин X. Саттерленд жасаған қылмыс теориясы. Бұл теорияға сәйкес қылмыстыа мінез-құлық жаттанды
мінез-құлыққа теңестіріледі. Ол қылмыстылық жағымды бағаланатын ситуациялармен қатынастан шығады. Американдық криминолог Эдвин Сатерланд (1883-1950) әлеуметтік процестерді сипаттайтын факторларды анықтады: әлеуметтік қақтығыстар, сонымен қатар физикалық және физиологиялық факторлар (қылмыскердің жыл мезгілі, жасы және жынысы, физикалық ақаулар), психопатологиялық факторлар (алкоголизм мен нашақорлықты қоса), мәдени факторлар (белгілі бір әлеуметтік институттардың болуы). Сатерланд осы факторлар мен олардың әрекеттері арасындағы көптеген қарама-қайшылықтар туралы қорытынды жасайды. Нәтижесінде ол белгілі бір дифференциалды қауымдастықтың болуы туралы идеяны білдірді, ол адамның кейбір құндылықтарды қабылдауы және нәтижесінде басқалардың теріске шығаруы деп түсініледі. Бұл теория г.де Тардтың адами қарым- қатынастың негізі ретінде еліктеу идеяларына негізделген. Алайда, егер ол қылмыстың физиологиялық алғышарттарының маңыздылығын мойындаса, Сатерланд қылмысты әлеуметтік өмір факторларына сүйене отырып түсіндірді. "Криминология принциптері" (1939) атты еңбегінде ол келесі ережелерге негізделген кеңейтілген тұжырымдаманы тұжырымдады:
- қылмыстық мінез-құлық адам қызметінің басқа түрлерінен еш айырмашылығы жоқ: қылмыскер оқу қабілетіне байланысты болады;
- қылмыстық бұйрық теріс әлеуметтік әсер ету нәтижесінде пайда болатын криминогендік көзқарастар мен әдеттерді қабылдауды қамтиды;
- адам қылмыстық мінез-құлықты қылмыстық бейімділігі болғандықтан емес, қылмыстық үлгілер оның көзіне жиі түсетіндіктен және ол өз кезегінде криминогендік көзқарастар мен дағдыларды қабылдайтын адамдармен тығыз байланыс орнатқандықтан үйренеді. Сараланған байланыстар баланың
тәрбиесін анықтайды. Егер ол заңсыз әрекеттерді жасауға бейім адамдармен байланыс орнатса, онда ол қылмыстық мінез-құлықтың белгілі бір үлгілерін үйренеді. Э. Сатерланд теориясының ғылыми мәні-адамдардың өмірлік бағдарларын, дағдылары мен әдеттерін талдау негізінде қылмыстық мінез-құлықты түсіндіруге тырысу, бұл өз кезегінде теориялардың (бақылау теориялары, әлеуметтік байланыстар және т.б.) бүкіл тобының дамуына негіз болды.
