Газ құбырлары көбінесе жер астымен, ал сәулет талаптарына сәйкес жағдайларда жер бетімен жүргізіледі. Жерге көмілген, құбырлардың төмендігі түскен салмақтың әсер етпеу шамасымен анықталады. Сонымен қатар жер асты құбырлары жақсы жылу ажыратқыш болып табылады. Тереңдік өскен сайын жұмсалатын қаржы да өсе түседі. Газ құбырларын жүргізу шарттары СНиП 2.04.08-87* көрсетілген. Газ құбырларының бойына ажыратқыш тетіктер мен өтеуіштер орнатылады. Ажыратқыш тетіктер ол шүмек (кран) пен ысырмалар. Ал төменгі қысымдағы құбырларда гидравликалық тығындар қолданылады. Құрылысындағы қысымды көп шығындауына байланысты шұралар (вентильдер) қолдану шектеліп отыр. Шүмектердің (крандардың) диаметрі 15-100 мм-ге дейінгі, ал ысырмаларды 50-мм-ден жоғары диаметрлі құбырларда қолданылады.
газ қолданбалы су қыздырғыштармен жабдықталған пәтерлер-х3
ыстық сумен жабдықталмаған пәтерлер – х2.
Олай болса х1 +х2 +х3=1,0
Сонымен қатар газ шығынын анықтау үшін мынадай көрсеткіштер қажет:
- қаладағы тұтынушыларды газбен қамту - Уп - қаладағы адамдар саны - ;
- тұтынушылар үлесіне сәйкес ҚНжЕ 2.04.08-87*-де көрсетілген жылу шығындарының мөлшері-q (4-кесте), келтірілген.
ҚНжЕ 2.04.08-87* бойынша жылу шығының мөлшері 1 кісіге немесе шартты бірлікке арнап берілген. Сондықтан қолданылатын газдың жылдық шығынын тұтынушылардың түрлеріне байланысты әр-түрлі әдістермен есептейді. Сол әдістерді ең көп қолданылатын газ шығының жылдық көрсеткіші бойынша анықтау болып саналады.
Жалпы тұрғын үйлердегі газдың жылдық шығыны, келесі өрнекпен анықталады:
, м3/жыл. (2)
мұндағы Qкт-газдың жану жылулығы, кДж/м3.
Тұрмыстық қызмет көрсету мекемелердегі газдың жылдық шығыны Кір жуу орындары
, м3/жыл (4)
Моншалардағы
, м3/жыл (5)
мұндағы Zкжо, Zм- кір жуу орындарымен және моншалармен қолданатын тұтынушылар үлесі.
Бұл көрсеткіштерді пәтерлердегі ыстық суы жоқ тұтынушылар үлесінен сәл көбіректеу қабылдауға болады; Укжо, Ум- кір жуу орындарын және моншаларды габен қамту; qкжо, qм- кір жуу орындарымен және моншалармен жұмсалатын жылу мөлшері; кір бұйымдардын жиналуы - 100т кір 1000 тұрғынға; 52-бір адамның жылдық моншаға бару саны.
Жалпы тұрмыстық қызмет көрсету мекемелердегі газдың жылдық шығыны.
, м3/жыл.
Қоғамдық тамақтандыру мекемелеріндегі газдың жылдық шығыны.
, м3/жыл (3)
мұндағы Zқ.т.м=0,25-0,3-газбен жабдықталған тұрғындар үлесі; қ.т.м-қоғамдық тамақтандыру мекемелерін газбен жабдықтау (тапсырма бойынша беріледі); qқ.т.м- ертеңгі
