Тиісті бағанға белгі қою арқылы географиялық нысандарды, оны зерттейтін географиялық ғылым саласына сәйкестендіріңіз.
Географиялық нысан
Физикалық география
Экономикалық география
таулар
халық
қалалар
өзендер
[4]
Төменде кескін карта берілген.
а. Литосфералық тақталардың біреуінің шекарасын кескін картаға түсіріңіз.
[1]
b. Осы литосфералық тақтаның бір ерекшелігін жазыңыз.
[1]
Мәтінге сүйеніп, сұрақтарға жауап беріңіз.
Ұлы географиялық ашулар кезеңі ХV-ХVІІІ ғасырлар аралығындағы жаңа жерлердің ашылуымен байланысты география тарихында болған аса маңызды жаңалықтармен сипатталады.
1492 жылы Христофор Колумб басқарған испан экспедициясы Атлант мұхиты арқылы Үндістанға баратын жолды іздеу барысында Багам, Кіші Антиль аралдарын ашты, сөйтіп Жаңа дүниедегі жаңа ашуларға негіз салды. Колумб өзі Вест-Индия деп аталған осы аймаққа 1504 жылға дейін тағы 3 рет саяхат жасады.
1497-1498 жж. португал саяхатшысы Васко да Гама төрт кемемен Африканы айналып, араб лоцманының көмегімен Үндістанға жол салды. 1498 жылдың 20 мамырында Васко да Гама басқарған португал кемесі Каликут (Калькутта) қаласының айлағында зәкір тастады. Шығыс Азияны игеру, тонау және бөлісу кезеңі осы күннен басталды. Португалия бұдан былай біраз уақытқа дейін Азиямен сауда байланысында өктемдікке ие болды.
Колумб ашқан жаңа жерлерге 1499-1503 жылдар аралығында Америго Веспуччи 3 рет саяхат жасады. А.Веспуччи жаңа ашылған жерлердің Үндістан емес, жаңа дүние екенін дәлелдеді.
Ұлы географиялық ашуларға алып келген жорықтардың мақсатын сипаттаңыз.
[2]
Ұлы географиялық ашулардың оң салдарына баға беріңіз.
[2]
Осы жорықтардың теріс салдарына баға беріңіз.
[2]
Cуретте бейнеленген жер қыртысының тектоникалық қозғалыс түрін сипаттап жазыңыз.
Қозғалыс түрінің атауын жазыңыз.[1]
Осы тектоникалық қозғалыс үрдісін сипаттаңыз.
[2]
Үрдіс барысында қалыптасатын жер бедері түрін атаңы.з
[1]
Осы тектоникалық қозғалыс барысында болатын табиғи апаттық құбылысты атаңыз.
[1]
Осындай тектоникалық қозғалыс болатын аймақтарға нақты бір мысал келтіріңіз.
[1]
Балл қою кестесі
№
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
1
А) жер бедері
1
2
Е) базальт және шөгінді қабат
1
3
D) таулар
1
4
1-аймақтық; 2- жергілікті.
2
5
Тауларды бағандық диаграмма түрінде бейнелейді
2
6
Физикалық география: таулар
өзендер
Экономикалық география: халық
қалалар
1
1
1
1
7
Литосфералық тақталардың бірінің шекарасын кесін картада көрсетеді (мысалы, Үнді-Австралия мен Африка);
бір ерекшелігін атайды (жарықтардың пайда болуы).
1
1
8
Жорықтардың мақсаты- жаңа жерледің ашылуы; бай мемлекет болып танылған Үндістанмен сауда дамыту.
Географиялық ашулардың маңызы зор: жаңа жерлер ашылды; географиялық карта жаңа жер атауларымен толықтырылды.
Географиялық ашулар жаңа жерлердегі халықтың байлығын тонау және басқа мемлекетке өктемдік жүргізу сияқты кері әсерін де тигізді.
2
2
2
9
Коллизия (қозғалыс түрі);
Ірі литосфералық плиталардың бірімен бірі соқтығысуы әсерінен болатын құбылыс. Осы қозғалыс түрін Гималай тауларының пайда болу әсерімен байланыстыруға болады.
Тапсырманың түрлері: КТБ - көп таңдауы бар тапсырмалар;
ҚЖ – қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;
ТЖ – толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Берілген нұсқа көп жауапты тест сұрақтары және қысқа/толық жауапты қажет ететін сұрақтарды қамтитын 10 тапсырмадан тұрады.
Тест тапсырмаларынан білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларының дұрыс бір жауабын таңдайды.
Білім алушы қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөз немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді. Толық жауапты қажет ететін сұрақтарға толық жауап беруі қажет. Білім алушының өз жұмысында географиялық біліміне талдау жасай алу және қолдана алу қабілеті бағаланады. Тапсырма бірнеше құрылымдық бөлімдерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Бөлім/Бөлім ше
Тексерілетін мақсат
Ойлау дағдыларының деңгейі
Тапсырма саны*
Тапсырма № *
Тапсырма түрі*
Орындалу уақыты, мин*
Балл*
Бөлімге берілетін балл саны
Физикалық география- Атмосфера
7.3.2.1 атмосфераның құрамын сипаттайды
Білу және түсіну
1
1
КТБ
1
1
13
7.3.2.3 «ауа райы» ұғымын түсіндіреді
Білу және түсіну
1
2
КТБ
1
1
7.3.2.2 атмосфераның құрылысы мен қабаттарының ерекшеліктерін графикалық
түрде бейнелеп, түсіндіреді
Қолдану
1
5
ҚЖ
3
2
7.3.2.6 жергілікті жер компоненті негізінде температура, қысым,жел, бұлттылық, жауын-шашын, ылғалдылық метеорологиялық элементтерінің көрсеткіштері бойынша синоптикалық графикалық материалдарды жасайды
Қолдану
1
6
ҚЖ
6
3
7.3.2.7 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде қолайсыз атмосфералық құбылыстарды талдай отырып, сақтану
шараларын ұсынады
Жоғары деңгей дағдылары
1
9
ТЖ
10
6
Физикалық география- Гидросфера
7.3.3.1 гидросфера және оның құрамдас бөліктерін сипаттайды
Білу және түсіну
1
3
КТБ
1
1
12
7.3.3.3 Дүниежүзілік мұхиттың құрамын,
географиялық жағдайын сипаттайды
Білу және түсіну
1
4
КТБ
1
1
7.3.3.5 мұхит суының қасиеттеріне әсер ететін факторларды анықтайды
Қолдану
1
7
ҚЖ
3
2
7.3.3.6 мұхит суының қозғалыстарын жіктеп, түсіндіреді