Гүл. Гүл серігі. Гүл шоғырлары. Жеміс Дайындаған Есиркеп Мухлиса



Дата02.10.2023
өлшемі13,7 Mb.
#183291
Байланысты:
ботаника гүл 8 апта
АБЖ - Жіктелуі, 7 апта Мухлиса Сыбайлас

Гүл. Гүл серігі. Гүл шоғырлары.Жеміс


Дайындаған Есиркеп Мухлиса
Тобы ЖХБ 011
Гүл - өркеннің төбелік және бүйірлік түзуші ұлпаларынан шығатын споралы, жынысты, маманданған репродуктивті мүше.Гүлде спораның түзілуі де, гаметаның түзілуі де және жыныс процесі жүреді.Тозаңдану мен ұрықтану процестерінен кейін гүлде жеміс және тұқым пайда болады
Гүлдің құрылысы
Аузы
Мойны
Жатын
Аналық – гүлдің жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлімі. Аналықтың ұшын ауыз, ортаңғы бөлігін мойын, түп жағындағы жуан жерін жатын деп атайды.
Гүлдің аталығы - көбеюге қатысатын бөлімі. Ол аталық жіпшесінен және тозаңқаптан тұрады. Тозаңқапта пісіп жетілген тозаңдар болады.
Тозаңқабы
Тозаңдар
Аталық жіпше
Гүлдің құрылысы. Гүл серігі
Егер гүлде гүл серігінің екеуіде (тостағанша да, күлте де) болса қос гүлсерікті гүлдер деп аталады.
Егер гүл серігінде тек тостағанша немесе тек күлте жапырақшасы ғана болса, бұл жай гүлсерікті гүлдер деп аталады.

Егер гүлде гүл серігінің екеуі де(тостағанша, күлте) болмаса гүл серіксіз гүлдер деп аталады.

  • Егер гүлде гүл серігінің екеуі де(тостағанша, күлте) болмаса гүл серіксіз гүлдер деп аталады.

Гүлдер
Гүл жазықтығына бірнеше сызық жүргізгенде теңдей бөлікке бөлінсе -дұрысгүл
Гүл бөлімдеріне бір сызық жүргізуге ғана болса, бірнеше сызықпен теңдей бөлінбесе – бұрысгүл
Гүл сағағы – жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері. Сағағы арқылы сабаққа бекінеді. Гүл сағағы болмаса, отырмалы гүлдер деп атайды(беде, қашқаргүл).
Гүл табаны (тұғыры) – гүлдің барлық бөлімдері бекінетін гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері.Тостағанша көбінесе жасыл түсті, гүлдің сыртында бірікпеген жеке немесе біріккен жапырақшалардан тұрады. Тостағанша 2-ден бірнеше ондаған санға дейін жетеді.
Күлте
Күлте – тостағанша жапырақшалардан кейін орналасады. Орналасуына қарай:
Біріккен
Інжугүл,
қоңыраугүл
Бірікпеген
Қызғалдақ,көкнәр,итмұрын

Тостағанша жапырақша мен күлте жапырақшаны гүл серігі дейді


Жай гүлсерік
Қос гүлсерік
Тостағанша жапырақшалары болып, күлте жапырақшалары болмайды
Қос гүлсерікті гүлде тостағанша да, күлте де болады
Қос гүлсерікті гүлде тостағанша да, күлте де болады (алма, өрік, шие ағаштарының гүлдері). Гүл серігінің екеуі де болмайтындарды гүлсеріксіз гүлдер дейді
Аталық – гүлдің көбеюге қатысатын бөлімі.
Аталық жіпше
Тозаңқап
Аталықтык жіңіщкерген жері-жіпшесі.
Тозаңқап бір-бірімен байланысқан екі бөліктен құралған.Әр бөлігінде 2- ден тозаң ұясы бар.

Тозаң

  • Тозаң – сыртқы және ішкі қабықшасы бар жасуша, пішіндері де алуан түрлі . Тозаңдар сырттай қарағанда ұнтақ тәрізді. Әрбір тозаңның сыртында үшкір өсінділер, майда тікенектер, бұртиған төмпешіктер болады. Атқаратын қызметіне қарай сыртқы қабықшасы қалыңдап өзгереді. Сыртқы қабықшасында тозаң түтігінің өнуіне қажет көптеген тесіктері болады. Тозаңның құрамында май, қант, минералды тұздар, нәруыз, витаминдер бар.

Аналық – гүлдің жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлімі гүлдің дәл ортасына орналасады. Аналықтың ұшын – ауыз, ортаңғы жіңішкерген жерін мойын, түп жағындағы жуандаған жерін жатын дейді


Аналық аузы 
өсімдік түріне қарай түрліше болып
келеді. Аналық аузынан жабысқақ сұйықтық бөлуі, тозаңның аналық аузына түсіп, тез өнуіне жағдай туғызады.
Аналықтың мойны аузы мен жатынын жалғастырып, басқа бөлімдерінен жоғары биіктетіп тұрады.. 
Жатын (түйін) – аналықтың ең негізгі бөлігі бір және көп ұялы. Жатынның ішінде бір немесе бірнеше мыңдаған тұқымбүршігі бар.
Гүлдер
Тек қана аталығы немесе аналығы болса
Егер гүлде аталық та, аналық та болса
Дара жынысты
Қос жынысты

Достарыңызбен бөлісу:




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет