айналдырған осы екені күмәнсіз сияқты. Адам тым әлсіз, тіпті мүмкін- дігі шектеулі мақұлық бола тұра, әлгі басымдықтарды 2 миллион жыл бойы пайдаланды ғой. Адамдардың барлық түрінің жалпы саны мил- лионға да жетпеді, тіршілігі түрлаусыз, мән-мағынасыз күндермен өтіп жатты. Олар үнемі жыртқыш жануарлардан қорқып жүрді, ірі аңдарды аулап жеудің сөті түсе бермеді, негізінен, өсімдіктерді талғажау етіп, жәндіктер мен ұсақ мақұлқаттарды аулап, өзінен күштілер мен епті- лерден қалған өлекселердің өңезін мүжіп, қалт-құлт тіршілік кешті. Ежелгі тас қаруларды, негізінен, сүйекті шағып, миы мен жұлын майын алып жеу үшін пайдаланды. Кейбір ғалымдар адамның эколо- гиялық еншісі, табиғаттағы орны осындай болды деп пайымдайды. Ағаш діңіндегі қүртты қазыл шығаратын тоқылдак кұс сияқты «ежелгі адамдар да жілік майын шағып жеуге маманданды» дейді. Неге дел осыған? Кәне, елестетіп көріңізші: көз алдыңызда бір дүйім арыстан жирафты жайратып, тояттағанша жейді. Сіз тасада тапжылмай күтіп түрасыз. Арыстандардан кейін қорқаулар мен шибөрілердің кезегі ке- леді - олармен шайқасуға шамаңыз жетпейді. Олар жираф етін жалап- жұқтап, қу сүйегін қалдырады, тек сол кезде ғана адамдар тобы әлгі 18
КОГНИТИВТІ РЕВОЛЮЦИЯ аңға жақындай алады. Олар жан-жақтарына жалтақтай қарап, өздері- не қалған несібесін алуға - сүйек шағуға кіріседі. Бүл адам тарихы мен психологиясын түсінуге арналған кілт еді. Күні кешеге дейін Homo туыстасы азық-түлік пирамидасының жоғарғы, дүрысы, ортаңғы буынынан орын алып келді. Миллиондаған жылдар бойы адамдар ірі жыртқыштарға үшырасып қалудан тайсақтап, үсақ жануарларды аулады, қолына түскенін теріп жеді. Осыдан 400 мың
