Жасыл революция 20 ғасырда өсімдік шаруашылығында маңызды рөл


Гаплопродюссер әдісімен гаплоидты өсімдіктер алу



Pdf көрінісі
бет8/23
Дата18.07.2023
өлшемі0,55 Mb.
#179496
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   23
Байланысты:
антиплагиятқа Арайлым 3

2.2 Гаплопродюссер әдісімен гаплоидты өсімдіктер алу 
 
Осы жаңалық жасушаның бөлінуін тудыратын молекулалары бар 
микроспораларды немесе тозаңдарды алуды қамтитын өсімдік гаплоидты 
эмбриондарын алу тәсілін білдіреді; өсімдіктің ұрық қапшығындағы 
жасушаларды, әсіресе жұмыртқаларды тозаңдандыру және гаплоидты эмбрион 
өсімдіктер микроспораларды немесе тозаңдарды шығару үшін жиналады; 
микроспораларды немесе тозаңдарды алу мүмкіндігін қамтамасыз ету. 
микроспоралар немесе тозаң өсімдіктердің гаплоидты эмбриондарын алу үшін 
олардың бөлінуін бастау үшін эмбриональды қапшық жасушаларында немесе 
олардың жанында, әсіресе жұмыртқа жасушаларында жасушаның бөлінуін 
тудыратын молекулаларды босату.Өсімдіктің қос гаплоидты эмбрионын алу 
қажет болғанда, хромосомалар санының екі еселенуі тозаңданудан кейін, 


11 
әсіресе жасушалардың бөлінуі кезінде немесе эмбрион алғаннан кейін белгілі 
бір кезеңде жүреді.Бұл өнертабыс эмбрионнан немесе оның ұрпақтарынан 
қалпына келтірілген эмбрионға, өсімдікке қосымша сілтеме жасайды .
Бұл әдіс өсімдіктердің әртүрлі түрлерін будандастыруға негізделген, ал 
тозаңдарда гаплопродюссер ретінде әрекет етеді. Тозаңдану нәтижесінде зигота 
дамиды, онда бірнеше ондаған жасушалар сатысында хромосомалар жойылады, 
содан кейін гаплоидты эмбрионның дамуы жүреді. Табиғатта дамудың бұл түрі 
мүмкін емес, өйткені эндоспермнің дамымауына байланысты эмбрион 
қоректенудің жетіспеушілігінен өледі. Алайда, жасанды өсіп келе жатқан 
ортада мұндай эмбриондарды өсіру бірқатар түрлерден гаплоидтар алуға 
мүмкіндік береді. Хромосомаларды жою әдісі гаплоидтарын алу үшін сәтті 
қолданылады Бұл дақылдар үшін гаплопродюссер ретінде арпасының жабайы 
түрі қолданылады. Бидай гаплоидтарын жүгері гаплопродюссері ретінде де 
алуға болады Першина Л.А. және басқалар, 1999; Сұлы жүгері тозаңымен 
тозаңданған кезде сұлы гаплоидтарын да алуға болады. Ұрықты қоректік ортада 
өсіріп, диплоидтық арпаның, моногаплоидтарын алуға болады, ал 
тетроплоидтық арпадан дигоплоидтарды алуға болады.
Сыңар хромосомалар ұрпақты болмайды, сл үшін де біз негізінен 
дигоплоидтық түрге ауыстырылады. Біз гаплоидтар алу үшін колхицинмен 
өңдейміз. Сыңар хромосрмалық организімнен пайда болған дигоплоид-
шынайы гомозигота, таза сызықты болады. Сойтіп, осы әдіс арқылы
гомозигота алудың ұзақтығы қысқарады. Сонымен бірге организім жасырын 
гендерден айрылады. Бұл әдіспен дәнді дақылдардың түрлі сорттары мен 
будандарыпайда болады.
Арпаның жабайы түрлерін қодана отырып, қара бидай мен бидайдың 
гаплоидтарын алуға болады.
Қазақстанда гаплопродюсер әдісімен Қ.Жамбакин мен Б. Анапияев арпаның 
дигоплоидтық линияларын табысты шығаруда . 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   23




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет