Жылдамдық және оның футболдағы орны
Орта мектеп жасындағы балаларға футболмен айналысудың тигізетін әсері
жүктеу/скачать 99,85 Kb.
|
dip -oqu-zhattyqtyru-sabagynda-zhas-futbolshylardyn-zhyldamdyq-qacietin-damytu-2015-42 3
| 1.2 Орта мектеп жасындағы балаларға футболмен айналысудың тигізетін әсері
Дене дайындығы мен дене жаттықтырулары тек қана адамның дамуындағы жас ерекшеліктерін, оның дайындық деңгейін, ден қасиеттерінің даму ерекшеліктерін және сонымен қатар таңдаған спорт түрін ескерген жағдайда ғана жемісті болады. Қазіргі уақытта дене дайындығын бала жастан бастау керектігіне ешкім күмән келтірмейді. Сол себепті де түрлі саладағы мамандардың адам ағзасында болып жатқан өзгерістерді зерттеуі кездейсоқтық емес. Балалар мен жасөспірімдердің физиологиялық, психологиялық дамуын зерттеген еңбектер баршылық. Дәл осы зерттеулер балалар мен жасөспірімдердің физиологиялық дамуындағы жас ерекшеліктерін талдаған. Орта мектеп жасындағы балалардың жүгіру, секіру, лақтыру және тағы да басқа қозғалыстарды үйрену кезіндегі дамуы осы зерттеулер қатарынан орын алады [4, 48 б.]. Түрлі жас кезеңдерінде дене қасиеттерінің дамуының әртүрлі екендігі анықталды. Жаттығу жүктемелерін таңдау мәселесінде ойыншының жаттығу кезінде ағзасында болатын өзгерістерді міндетті түрде ескерген жөн. Жаттығуларды қайталап орындағанда оның жақсы көрсеткіштер көрсетуі спортшының мүмкіндіктеріне байланысты болып келеді. Жаттығуларды қайталап орындаудың кейбір талаптары адам ағзасының қалыптасуын деңгейін көтерудің орнына түсіріп жіберуі мүмкін. Сондықтан оқу-жаттықтыру сабағында адам ағзасына жаттығулардың оң және теріс әсерлерін анықтап алу керек. Спортшылардың дайындық деңгейінің тиімділігінің жоғары көрсеткіші қатаң түрде жас және анатомиялық-физиологиялық жеке ерекшеліктерді есепке алумен тығыз байланысты. Бұл дегеніміз, осы ерекшеліктерді ескеру жаттығу әдістері мен құралдарын, жаттығу жүктемелерінің мөлшерлерін дұрыс таңдауға мүмкіндік береді деген сөз. Әрбір жас өзіндік ерекшелікке ие және бұл ерекшеліктер жаттығу қызметінде өзгеріске ұшырап отырады. Адам ағзасының дамуы мен өсуі біркелкі жүрмейді. Әрбір жас кезеңінің өзіндік сипаты бар. Балалардың кіші жастарында сүйектері өте жұмсақ болып келеді және тез майысады. Бұлшықеттері де біркелкі дамымайды. Сол себепті бұл кіші жастарда жеңіл жаттығу түрлерін орындаған жөн. Ал, 11 жатсан 15 жасқа дейін адам ағзасының барлығы дамуын жалғастырады. Бұлшықеттер дамыған сайын, күш те арта түседі. 17-18 жас аралығында тек қана бойдың өсуі ғана емес, ұзын сүйектер де дамуын аяқтайды. Бұл жастағы балалар едәуір кұштерге төзе алады. 14-16 жас аралығында қаңқа бұлшықеттері және буындар дамудың жоғарғы деңгейіне жетеді. Сонымен қоса, бұлшықеттердің салмағы өседі. Бұл даму үрдістеріның барлығы 20-22 жас аралығында тоқтайды [4, 30 б.]. Н. И. Савостьянов мен Т. И. Титовтың футболмен айналысатын және айналыспайтын 10 жастан 14 жасқа дейінгі балаларды салыстармалы талдаулары мыналарды айқындады: дененің өсуі барлық аталған жастарда футболшыларды жоғары, атап айтқанда 10-14 жас аралығында едәуір ерекшеліктер байқалады. Футболшылардың денесінің өсуі футболмен айналыспайтын балалармен салыстырғанда біркелкі болмайды. 10-11 жаста аз ғана өсу байқалады (футболмен айналыспайтын балалардан аз ғана төмен). Бұл олардың ағзасының жаттығу жүктемелеріне бейімделуімен байланысты. жүктеу/скачать 99,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|