Жүк және жолаушылар тасымалының сапасын бағалау

5В090100 - «Көлікті пайдалану және жүк қозғалысы мен тасымалдауды ұйымдастыру» мамандығына арналған

Семей

1. 
   Дәрістер
   

Дәріс мазмұны:

1. Қалалық тасымалдар

2. Қала тапсырмаларындағы басты мәселелер

Автокөліктік мекемелер жүк жөтелтушілерден қала аралық тасымал кезінде поезд және щағын тасымалдаулар қабылдайды.Поездық деп массасы 2 тоннадан көп жүктер саналады,бір жүк жөнелтушіден екінші жүк қабылдаушыға бір тауар көлік құжатымен ұсынылады.Шағын жөнелту деп массасы 10 кг 2 тоннаға дейін жіберу. 10 тоннаға дейінгі дейінгі жүкті қала аралық тасымал кезінде қабылдамайды. Шағын жүктер автобекеттер мен жүк терминалдары қоймалары бар жерде бірінші тармақтан екінші бір тармаққа тасымалдауға қабылданады.

Қала аралық тасымалдар келісім-шарттар және бірыңғай тапсырыспен жүзеге асырылады.Жүк жөнелтушілер бір ай көлемінде 100 тоннаға дейін тапсырыс алған айдың уақытын,көлемі мен жүк қабылдаушның атын беру қажет.Аз көлемді жүк жөнелтуші тапсырысты қабылдаудан бұрын кем дегенде 48 сағат бұрын бір ретті тапсырыстарды ұсыну керек.

Қозғалмалы құрамды тасымалданатын жүктер,кузовты-фургондармен және цистерналармен жабдықталған, өзіне изотермиялы вагондарды және рефрижераторларды қосатын ,сондай-ақ контейнерлерде және бір жүк жіберушіге жеке секциялы кузовтарды тағайындайтын жүк жөнелтуші арқылы пломбыланған болуы керек.

Жүк жіберушіден пломбыланған күйде жіберілген жартылай прицепті фургондар секцияларды және контейнерлерді ашу тек жүк қабылдаушы жүкті қабылдап алу кезінде жүк транспорт құжаттарына қол қойғаннан кейін ғана жүзеге асырылады. Жүк жарамсыз күйде немесе саны жетіспеген жағдайда және автомобиль көлігі кінәлі болып табылмаса, акт толтырылады. Жүк қабылдаушының қоймасына қозғалмалы құрамда бүлімбеген күйде, сондай – ақ халықаралық тасымалда жүк жөнелтушіден дұрыс пломбыланған келіп түскен жетіспеу туралы акт толтырылған кезде экспедитор – жүргізуші оған қатыспайды.

Қалааралық байланыс жылжымалы құрамның қозғалысын ұйымдастырудың негізгі міндеттері мыналар болып табылады:

• 
  Көп және сапалы жүктердің сақталуын қамтамасыз ету;
  

• 
  Жүктің жүк жіберушіден жүк қабылдаушыға белгіленген мерзімде жетуін қамтамасыз ету; Жылжымалы құрамның жүк көтергіштігін максималды түрде қолдану;
  
• 
  Жүктерді тиеу және түсіру кезінде жылжымалы құрамның пункттерде тұрып қалмауы және жолда уақыттың рационалды қолданылуы арқылы оның айналымын арттыру;
  
• 
  Жүргізушілердің жұмыс орнының қолайлылығын қамтамасыз ету;
  
• 
  Техникалық қызметтердің уақытылы және сапалы ұйымдастырылуын және жылжымалы құрамның жөнделуін,техникалық көмек және жолда эксплуатациялық материалдармен жабдықталуды қамтамасыз ету.
  

Жүйелілік, сенімділік, жылдамдық , географиялық, экологиялық, әлеуметтік және басқа да факторларды ескере отырып, әрбіреуінің экономикалық сферада тиіс қолданылуын анықтау арқылы,көлік түрлері арасында тасымалдарды сұрыптау кезінде барлық көлік түрлерінің спецификалық ерекшеліктері ескеріледі;

• 
  Барлық тасымал құралдарының кезеңдерін қамту (есіктен есікке дейін);
  
• 
  Нақты шығындарды,атап айтқанда, жолдар мен су жолдарының шығындарын енгізе отырып жоспарлауды дәстүрлі әдістермен және есептілікпен анықтау;
  
• 
  Қаралып отырған тапсырмада сипатына қарай тек эксплуатациялық шығындарды және жылжымалы құрамды (ағымдағы кезең) дамытуға капитал қорын, және тұрақты құрылғыларды(перспективті кезең) дамытуға салынған капиталды есепке алу;
  
• 
  шығын ставкаларын қабылдау,яғни жекелеген эксплуатиялық шығындар,капитал салымдары және келтірілген шығындар,ірілену деңгейі немесе шешіліп отырған тапсырманың түріне қарай және есептеу стадияларына байланысты детализацияланады;осы көлік түріне типті және объектті шығындар түрінде,яғни желі бағалары ,ставкалар орташа көлемді түрде көрсетілген;
  
• 
  негізгі тасымал процесі кезеңдерінің жекелеп бөлінуі;
  
• 
  оптималды режимдегі жұмыстың әр көлік түрінің жекелеген шығындарының көрінісі;
  
• 
  тасымалды орындауға арналған,материалды өндіріс-есеп сфералары.
  

• 
  Жылжымалы құрамның құрылымы, қалааралық жүк тасымалын жүзеге асыратын,қазіргі заман талаптарына сай емес. Автопо­ездар 67 % құрайды , сонымен қатар автопоездар улкен жүккөтергіштік (МАЗ, Шкода, КамАЗ) 40 % құрайды, биррети борттық автокөліктер 24,5 % құрайды;
  
• 
  жүк паркі жұмысы негізінен бір ауысым болып; үлкен жеңіл тиеу және түсіру үшін жылжымалы құрамды жұмыс, орташа ұзақтық 10 ч; ,
  
• 
  тасымалдаудын озық әдістерін әлсіз қолдану. Осылайша,тартым иіні жүйесіне жалпы көлемнің тек 3 % ғана тасымалданады.
  
• 
  Контейнерлерді жеткіліксіз қолдану улкен жүккөтергіштігі(20, 30, 40 т) - жалпы тасымалдау көлемінің кемінде 3 %-ы.
  

Жүргізушілердің жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиіс.

Өндірістегі күнделікті (жұмыс) және апта сайынғы жұмыс уақытының ұзақтығы сақталмаған жағдайларда, жүргізушілерге жинақталған жұмыс уақытын тағайындауға болады.(сәйкесінше бір айға)

Сонымен қатар, мұндай көлік құралы жүргізуші демалысы үшін жатын орын мен жабдықталған болуы тиіс..

• 
  жолда көлік құралын жүргізу және соңғы нүктесінде көлікті жүргізу кезінде қысқа демалысқа тоқтау;
  
• 
  бастапқы және соңғы уақыт кезінде жұмыс орындау желіге шығар алдында және желі ұйымға оралғаннан кейін, ал қалааралық тасымалдаулар – айналым пунктінің жұмыс орындалуы үшін немесе жол басталғанға дейін және ауысым аяқталғаннан кейін.
  
• 
  Жүргізушінің жолға шығар алдында және келгеннен кейін медициналық сараптама өту уақыты.
  
• 
  тұрақ уақыты пунктінде жүктерді тиеп-түсіру, жүктерді отырғызу мен түсіру орны, арнайы автокөліктерді пайдалану орны;
  
• 
  жүргізуші кінәсінән емес олқылықтар;
  
• 
  техникалық көмек болмаған кезде автомобиль саласындағы операциялық ақаулықтар және реттеу жұмысының желісі жөніндегі жұмыстар шеңберінде мәселелерді шешу үшін жұмыс уақыты;;
  
• 
  жүктерді және автокөліктерді соңғы және аралық тұрақтарда күзету уақыты қалааралық тасымалдауларды іске жағдайында, мұндай міндеттемелер келісім шартта қаралған жүргізушімен бекітіледі.
  
• 
  жүргізушінің жұмыс орнында болу уақыты, рейс бағыты кезінде екі жүргізуші болса, ол автокөлікті басқармайды.
  
• 
  Басқа да жағдайларда, Қазақстан Республикасының заңнамасында қарастырылған.