Қышқылдардың шамалас концентрациялы сулы ерітінділерін әзірлеу

Қышқылдардың шамалас концентрациялы сулы ерітінділерін әзірлеу

Концентрлік қышқылдардың пайыздық мөлшерін тығыздық бойынша бақылайды. Тығыздықты көп жағдайларда ареометр арқылы анықтайды. Қышқылдардың концентрацияларының тығыздыққа тәуелді мәндері анықтамаларда беріледі.

Концентрлік қышқылдармен жұмыс жүргізгенде өте сақ болу керек, себебі олар теріге тигенде қатты әсер етеді, киімді, столды және еденді ластайды. Қажет болған жағдайда қолға резеңке қолғап және көзілдірік кию керек.

Қышқылдардың сұйылтылған ерітінділерін әзірлегенде (әсіресе Н₂SО₄) қышқылды суға шыны таяқшамен араластыра отырып жіңішке ағынмен қосу керек. Егер қоспа қатты қызып кетсе, онда оны суытып, соңынан қалған қышқылдың бөлігін құяды.

Киімге тиіп кеткен қышқылды тез арада судың көп мөлшерімен шайып, аммиакпен немесе ΝаНСО₃-пен бейтараптап қайтадан сумен шаю керек.

Столдың және еденнің үстіне төгілген қышқылды алдымен құм тастап және Νа₂СО₃, СаО, Са(ОН)₂, СаСО₃ бейтараптап, тек содан соң ғана тазалау жұмыстарын жүргізеді.

Қышқылдардың сұйылтылған ерітінділерін оларға қарағанда анағұрлым концентрациялары жоғары ерітінділерден немесе өзара концентрациялары жақын ерітінділерден араластырып әзірлеу үшін көлемдерді есептеу барысында араластыру немесе айқастыру ережесін пайдаланған қолайлы. Осы ережені көрнекілі түрде 20 %-дық ерітіндіні сұйылту арқылы 5%-дық (масса бойынша) ерітіндіні алу мысалында қарастырып өтуге болады.

Компоненттердің концентрациялары, %		Айырмасы		Араластыру
Бастапқы	қажетті
20			5-0		5 бөлік
	5
0			20-5		15 бөлік

Айқастыру ережесі араластырылатын ерітінділердің концентрацияларының орнына олардың тығыздықтары белгілі болған жағдайда да қолданыла алады. Мысал ретінде тығыздығы 1,57 г/см³ сулы ерітінді берілген болсын. Осы ерітіндіден тығыздығы 1,20 г/см³ ерітіндіні әзірлеу керек. Сонда айқастыру ережесі бойынша сызба құрастырамыз:

1,57 0,2

1,00 0,37

Яғни, тығыздығы 1,57 г/см³ ерітіндінің 20 см³ және судың 37 массалық бөлігін араластырамыз.

Бұл ереженің кемшілігі – әзірленген ерітінділердің дәлдігі төмен болады. Сондықтан да бұл әдісті концентрациялары шамалас ерітінділерді әзірлеу барысында қолданады.