ОБ ОСОБЕННОСТЯХ V СЪЕЗДА ЛИДЕРОВ МИРОВЫХ И ТРАДИЦИОННЫХ РЕЛИГИЙ

ОБ ОСОБЕННОСТЯХ V СЪЕЗДА ЛИДЕРОВ МИРОВЫХ И ТРАДИЦИОННЫХ РЕЛИГИЙ

12 лет назад – 23-24 сентября 2003 года по инициативе Президента Казахстана Нурсултана Назарбаева в Астане впервые прошел Первый Съезд лидеров мировых и традиционных религий

К сожалению, Пятый Съезд проходит в условиях сложных глобальных процессов, региональных конфликтов, локальных войн, появились новые вызовы, угрожающие миру и стабильности, активизировались радикальные течения в ряде регионов мира.

Таким образом, на повестке дня остро стоит вопрос объединения усилий во имя мира. Только продолжая активное взаимодействие по укреплению межцивилизационного диалога, только общими усилиями человечество сможет добиться основной цели – укрепления безопасности и стабильности во всем мире.

Ключевую роль в этом процессе может и должен сыграть диалог. Именно диалогу посвящена тема нынешнего духовного форума.

На Съезде дискуссии будут направлены в практическое русло. Именно в этом видится будущее Астанинского межрелигиозного форума.

Очень важно, чтобы голос участников Пятого Съезда стал более ясным и сильным в мировом масштабе благодаря своевременному реагированию на события.

Таким образом, основной задачей Пятого Съезда лидеров мировых и традиционных религий, может стать согласованное с религиозными лидерами привлечение к работе Съезда политических и общественных деятелей, представителей академических кругов и др., с тем, чтобы расширить круг участников диалога, с одной стороны, и тем самым способствовать повышению качества диалога, улучшению взаимопонимания между участниками, действенному и деятельному сотрудничеству духовных и политических лидеров – сдругой стороны, во имя решения актуальных проблем нового тысячелетия.

Первое секционное заседание посвящено теме «Религиозные и политические лидеры: ответственность перед человечеством». Роль религиозных и политических лидеров в современный период развития истории человечествачрезвычайно важна и значима.

Религиозные лидеры и политические деятели ведущих мировых держав призваны во втором десятилетии XXI века занять единую коллективную позицию против экстремистских, радикальных и сепаратистских сил, противостоящих территориальной целостности и национальной безопасности государств и обществ.

Ответственность лидеров современности – вот ключевое слово, которым следует охарактеризовать деятельность духовных иерархов и политиков.

Тема второй секции Пятого Съезда: «Влияние религии на молодежь: образование, наука, культура и средства массовой информации».Тема о роли молодежи будет затрагиваться не впервые. Еще на Третьем Съезде лидеров мировых и традиционных религий была озвучена идея о привлечении к работе Съезда молодежь. На Четвертом Съезде теме молодежи была посвящена четвертая секция «Религия и молодежь».Молодежь – это особая возрастная категория, и современный мир выступает для нее как арена для межкультурных, межэтнических и межрелигиозных контактов, где молодежь расширяет личностные возможности, учится партнерству, помогает лучше познать и понять себя.

На современном этапе, в условиях глобализации, смешении культур и потере связи с прошлым, появлении нового и непонятного, исключительную важность приобретают вопросы практического воспитания терпимости и уважения к проявлениям «чужой» культуры и традиции. Крайне важно молодому поколению научиться правильно ориентироваться в этом мире, искать и находить четкие, верные мировоззренческие ориентиры на пути гуманитарного поиска новых идей и идеалов.

Как никогда актуальными для общества остаются вопросы международного экстремизма и терроризма, прикрывающегося религиозными одеждами. Как известно, одной из основных задач экстремистских организаций является привлечение в свои ряды молодых людей, так как именно молодежная среда в силу своих социальных и психологических характеристик и остроты восприятия окружающей обстановки является той частью общества, в которой наиболее легче формируются радикальные фанатичные взгляды и убеждения.

Сегодня очень важно своевременно оказать противодействие распространению идеологии экстремизма и терроризма с помощью системных действий со стороны традиционных религиозных институтов, их координации, солидарности и взаимодействия.

Важно совершенствовать международные проекты, направленные на поддержание идей веротерпимости, толерантности межнационального и межрелигиозного согласия. Необходимо усилить роль религиозных СМИ в реализации антиэкстремистской политики, активно повышать уровень религиозного просвещения среди населения как одного из эффективных методов борьбы против экстремистских, радикальных и ксенофобских настроений.

На этом фоне актуализируется роль религии как духовной сокровищницы человечества, которая всегда выступала неотъемлемым компонентом человеческого сообщества, его мировоззрения и мировосприятия. Религию в современном обществе целесообразно рассматривать и в качестве составной части культуры и духовности человечества.

Именно поэтому данная тематика посвящена огромному потенциалу молодежи.

Третья секция «Религия и политика: новые тенденции и перспективы» посвящена взаимосвязи религии и политики в современных условиях, которые приобретают небывалое значение. В первую очередь это связано с особенностями развития политики в современных условиях и ролью религии, которую она играет.Проблемы развития государств и обществ оказывают достаточно мощное влияние на роль и место религии, на изменение ее взаимоотношений с государством, его элементами политической системы. Новые тенденции и перспективы взаимодействия религии и политики обусловливаются вызовами и угрозами современности, требующими от политиков и духовных иерархов консолидации, солидарности и ответственности в выработке выверенных и эффективных механизмов противодействия терроризму и экстремизму, утверждению идеалов мира и добра.

Заключительная секция «Диалог на основе взаимного уважения и понимания между лидерами мировых и традиционных религий ради мира, безопасности и гармонии» посвящена незыблемому принципу Съезда лидеров мировых и традиционных религий – межрелигиозному диалогу. В 2006 году на Втором Съезде были приняты 9 принципов межрелигиозного диалога.

7 принцип гласит: «Диалог, проводимый в духе толерантности, подчеркивает, что все люди населяют одну и ту же планету. Это предполагает определенные общие ценности, такие как священность жизни, человеческое достоинство и целостность творения».

Тематика Пятого юбилейного Съезда посвящена укреплению межцивилизационного диалога ради достижения общей цели – укрепления безопасности и стабильности во всем мире.

* * *
ВКЛАД КАЗАХСТАНА

В 2003 году по инициативеПрезидента Н.А. Назарбаева создана межрелигиозная площадка – Съезд лидеров мировых и традиционных религий.

Первый межрелигиозный саммит стал действенным двигателем процесса глобального взаимопроникновения духовных ценностей. На съездах принимались совместные декларации и обращения, которые были адресованы странам и народам всего мирового сообщества.

В рамках Астанинского духовного саммита устанавливались и укреплялись связи между представителями различных религий и конфессий, которые в последующем способствовали налаживанию сотрудничества между религиозными организациями. Идеи толерантности, мира, сотрудничества культур, религий и цивилизаций стали платформой для осуществления внешнеполитических инициатив страны.

В настоящее время Казахстан активно расширяет сферы сотрудничества, как с европейскими странами, так и с исламским миром для реализации миротворческих задач.

Большое значение для судьбы казахстанцев играет последовательная системная реализация положений, изложенных в Послании Президента нашей страны Нурсултана Назарбаева «Нұрлы жол», в котором обозначены пути к мирному и созидательному будущему.

Одной из важных ролей, которую играют религиозные лидеры в строительстве мира, является роль объединения для совместного поиска путей преодоления и решения конфликтов. Религиозные лидеры, стремясь к диалогу и сотрудничеству, являются живым примером в построении мирного общества. Такую возможность даетмежрелигиозный форум, в котором обсуждаются насущные вопросы, устанавливаются и развиваются отношения друг с другом. Дипломатия второго уровня – это неофициальные, неформальные взаимоотношения между членами групп и народов, направленные на разработку стратегий разрешения конфликтов.

Призыв религиозных лидеров кмирному сосуществованию черездиалог несет в себе гуманистические, благородные, глубоко основанныецели. Этот призыв пользуется всеобщей поддержкой среди народов, страдающих от притеснений по расовому и религиозному принципу.

Такие общечеловеческие ценности, как толерантность, уважение, взаимопонимание и равноправие всегочеловечества, характерны для всех религий. Людей всех религий объединяет стремление к миру. Но сегодня мы сталкиваемся с общими проблемами и вызовами, которые могутбыть преодолены только тогда, когдалюди всех вероисповеданий внесутсвой вклад в это дело.

Казахстан, вдохновляя мировоесообщество к добрым начинаниям, завоевал в сердцах людей в разныхуголках мира уважение и признание. Вклад в развитие межрелигиозного диалога поднял авторитет нашей страны в сообществе наций. В глобальных структурах Казахстан стал узнаваем, завоевал уважениеи признание своими добрыми начинаниями. Через встречи и диалог на всех четырёх съездах мы достигли определенного уровня комфортности доверия между религиозными лидерами.

С каждым годом Съезд лидеров мировых и традиционных религий приводит к более глубоким взаимоотношениям между духовными лидерами и несет послание в мир о возможностях межрелигиозного диалога и сотрудничества во имя мира, безопасности гармонии.

Немаловажным фактором в становлении мира и согласия является то, что на протяжении веков народ Казахстана отличался веротерпимостью и толерантностью. Унаследованное из культурно-этических традиций казахов терпимое отношение в духовной жизни является хорошей основой для сохранения гражданского мира внастоящем и будущем.

В Казахстане культура и религии всех наций, народностей и этнических групп рассматриваются как общенациональное достояние. Граждане республики воспитывают своих детей в духе терпимости поотношению к представителям других наций и религий. Именно сама историческая ситуация, когда на одной территории проживают многочисленные этносы и нации, имеющие различные религиозные верования, диктует необходимость сотрудничества между народами и различными религиями.

Во внешнеполитической деятельности республики международные организации занимают особое место.

Приоритет на сотрудничестве Казахстана с международными организациями указан в книге Президента Республики Казахстан Нурсултана Абишевича Назарбаева «Стратегия становления и развития Казахстана как суверенного государства». По линии международных организаций дипломатическая служба занимается обеспечением участия Республики Казахстан в деятельности ООН, других международных организаций, конференций, совещаний, форумов, содействием повышению международного престижа страны и ее роли в решении глобальных и региональных проблем.

Подытоживая все вышеизложенное, можно констатировать, что проводимые в нашей стране Съезды религиозных лидеров открыли путь к созданию глобального пространства мира и согласия, торжества моральных и этических принципов – основы мира и гармонии на Земле.

Астанинский межрелигиозный форум религиозных лидеров в полноймере отразил усилия мирового сообщества по преодолению кризиса цивилизаций и конфликтов на основекультурных и религиозных различийи построению толерантного, стабильного мира, достижению устойчивогоразвития.

Межрелигиозное согласие и мир составляют сердцевину духовной традиции казахстанского народа.

Стратегическое достижение прошлого и настоящего – единство многонационального и поликонфессионального народа Казахстана должно быть важным приоритетом и в будущем. Это бесценное наследие и духовное богатство должны быть сохранены, приумножены и переданы будущим поколениям.

В июне 2015 года Казахстан в пятый раз станет глобальной площадкой обсуждения проблем общемирового характера на основе диалога религиозных лидеров и политических деятелей.

2015 жылғы 10-11 маусымда елордамызда Әлем­дік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының V съезі өтеді және оған әлемнің 44 елінен 112 делегация келеді деп күтілуде. Биылғы өтетін Астана дінаралық саммитінің өзіндік ерекшелігі «Діни және саяси қайраткерлердің бейбітшілік пен даму жолындағы үнқатысуы» деген атау­мен өтетін негізгі тақырыптан көрініс табады. Биылғы іс-шараның маңыздылығы сонда, онда алғаш рет оларды әлемдік деңгейдегі орын алатын қақтығыстардың жаһандануынан туындайтын мәселелер толғандыратын діни және сая­си көшбасшылары съездің үнқатысу алаңында бас қосады. Съездің пленарлық және секциялық отырыстары барысында оған қатысушылар діни және саяси қайраткерлердің қақтығыссыз болашақты қамтамасыз ету мақсатында қабылдап отырған шаралары қаншалықты пәрменді, халықаралық қоғамдастықтың әлемге төніп отырған қауіп-қатерлерге тосқауыл қою үшін құрған тетіктері қаншалықты жеткілікті, әлемдегі үлкенді-кішілі кикілжіңдердің туындауына алып баратын бір дінді басқа діндерге қарсы қоюдың алдын алудағы тетіктері қандай деген өзекті мәселелер төңірегінде жан-жақты пікір алмасады. Съезд жұмысы барысында осы және басқа да өзекті мәселелер қайта өзектендіріліп, қатысушылар оған жауап іздейтін болады.

Жалпы, Астана қаласындағы кезекті дінаралық съезд Қазақстанның жаһандану үдерістеріндегі қауіп-қатерлерге бірлесіп жауап беруді іздестіру жолында діни көшбасшылар мен саяси қайраткерлердің пәрменді үнқатысуын қолдауға негізделген халықаралық қауіпсіздіктің жаңа парадигмасын қалыптастыруға қосқан тағы бір қомақты үлесі болатыны сөзсіз.

Астана қаласында өтетін іргелі басқосу кезекті рет мемлекеттер мен халықтарды бейбітшілік пен келісімді нығайта түсуге шақыратын болады.

Біздің ойымызша, діни көшбасшылар мен саясаткерлердің тарихтың жаңа асуындағы үнқатысуын тез өзгеріске түсіп отырған заманауи әлемнің ұзақ мерзімді қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды доминанты және шешуші квинтэссенциясы ретінде сипаттауға болады.

Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съезінің мандаты халықаралық қоғамдастықты өркениеттер, қоғам мен халықтар арасындағы қарым-қатынастарды үйлесімдендіру және мәдениеттер мен діндерді бүкіл адамзаттың болашағын қамтамасыз ету тұрғысынан келгенде жақындастыра түсу мақсатында іске асырып отырған әрекеттердің маңызды бөлігі болуға жұмылдырылады.

Съезд қазіргі әлемде белең алып отырған шиеленістер мен өшпенділікті өзара түсіністік пен бейбіт қатар өмір сүруге көшіру үшін жетекші конфессиялар көшбасшылары арасында тікелей үнқатысу орнатуға, әртүрлі діндердің өкілдері арасында ынтымақтастықты қамтамасыз етуге бағытталады. Осы ретте, съезде әртүрлі діни қауымдастықтар арасындағы өзара әрекеттестіктің жаңа көкжиегін ашу үшін шынайы алғышарт пайда болады. Съездің 2003 жылы алғашқы отырысы шақырылған кезден бергі он жылдан астам уақыт ішінде дінаралық саммит бүкіл әлемге барлық діндердің шынайы мақсатын, моральдық және этикалық қағидаттардың ортақтығын және олардың ауқымды гуманитарлық әлеуетін паш етуде.

Осы ретте, әлемнің беделді дінбасыларының басын қосып съезд өткізу халықаралық деңгейдегі өркениетаралық және дінаралық үнқатысуды ілгерілетуді қолға алған Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасы екенін айрықша атап кеткен жөн. Әлемнің беделді дінбасыларының пікірінше, дінаралық сұхбат алаңын құру жөніндегі Елбасымыздың жаһандық бастамасы әлемдік қоғамдастықтағы өркениеттер үнқатысуы үшін тың жол ашып берді.

І съезге қатысқан әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларымен кездесулерде Қазақстан Президенті өркениеттер үнқатысуы жаңа тақырып еместігін, бейбітшілік пен қауіпсіздікке төнетін қауіп-қатерлерді жою, ұлттық, аймақтық және халықаралық деңгейлерде өзара сенімді нығайту және әлемдік қоғамдастыққа ортақ этикалық өлшемдерді әзірлеу арқылы адамзат прогресіне үлес қосуда халықаралық деңгейде көп жұмыс атқарылғанын атап өтті.

Алайда, Мемлекет басшысы осы бағытта атқарылған жұмыстардың ауқымына, мәні мен нәтижесіне қарамастан, осынау талпыныстар, өкінішке қарай, әлемде орын алып отырған діни сипаттағы қақтығыстарды тоқтата алмағанына, яғни бұл әрекеттер әлемдік қоғамдастықтың орын алуы мүмкін өркениеттер қақтығысына қарай жылжуына бөгет бола алмай отырғанына баса назар аударды.

Нұрсұлтан Назарбаев дінаралық үнқатысуды жолға қоюға назар салмаушылық көптеген халықаралық форумдардың, әртүрлі симпозиумдар, семинарлар мен басқа да басқосулар мен кездесулердің негізгі мән бермейтін кемшілігі екеніне дінбасылар назарын аударды, өйткені, дінаралық үнқатысу өркениеттер үнқатысуының негізгі аспектілерінің бірі болып табылады.

Нұрсұлтан Назарбаев мұны «Біз адамдардың санасына тікелей әрі әр тараптан әсер ететін әртүрлі конфессия көшбасшыларының қызметі қазіргі күнде орын алып отырған негізінен діни және этникалық сипаттағы қақтығыстардың көпшілігі үшін шешуші мәнге ие деп санаймыз. Қазіргі күнде шешуші әрекеттер мен маңызды шешімдер қабылдайтын, дінаралық үнқатысудың ұзақ мерзімді және күрделі үдерісін бастап кететін сағат туды» деген ойымен өзектендірді.

І съезден кейін жалғасын тапқан 2006, 2009 және 2012 жылдардағы дінаралық саммиттер әлемдегі барлық діндердің рухани негіздері мен адамгершілік әлеуетін паш етудің қаншалықты маңызды екенін көрсетті.

Қазіргі күнде діни сенімдерді бір-біріне қарсы қоюдан, теологиялық егестерді одан әрі саясиландырудан және бір дінді басқалардың алдында қаралаудан көрініс табатын өркениеттер мен діндердің қақтығысы туралы адамгершілікке жат үндеулердің белең алуына жол бермеу қажет.

Біздің еліміз әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының басын қосып отырған осынау маңызды форумның рухани-адамгершілік құндылықтар мен гуманистік идеалдардың адамзат қауымдастығындағы үстемдігін орнату мақсатында дінбасылар мен саясаткерлердің ынтымақтасу алаңына айналуы үшін аянбай күш салуда.

Қазақстан қазіргі күнде Елбасының жаһандық бастамасының арқасында әлемдік және дәстүрлі діндер мен конфессиялар көшбасшылары арасындағы үнқатысуды ілгерілетумен айналысып отырған халықаралық құқық субъектілерінің алдыңғы қатарын бастап келеді.

Бұл жетістіктер Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың еліміздегі тұрақтылық пен тыныштықты сақтау мақсатында табанды жүзеге асырып отырған көреген саясатының арқасында берік орныққан мемлекеттілігімізді құру тарихымен ажырамас байланыста көрініс тауып отыр.

Елбасы қоғамды қайта құру мәселелері мен келешегін терең ой елегінен өткізе отырып, Лев Гумилевтің «этностық әртүрлілік – адамзаттың өмір сүруінің оңтайлы түрі» деген ойының негізінде мықты және өсіп-өркендеген мемлекеттің стратегиясын анықтай алды.

Президент Нұрсұлтан Назарбаев тәуелсіздіктің бастапқы жылдарында біздің мемлекетіміздің әлсіз тұстарының бірі ретінде танылған «этноконфессиялық әртүрлілікті» жаңа мемлекеттің дамуының стратегиялық ресурсына айналдыра алды.

Қазақстан осы жетістіктердің арқасында этнос­аралық және конфессияаралық қақтығыстардың алдын орады. Пәрменді нәтижеге мемлекеттің дін саласында жүргізіп отырған салиқалы саясат­ының және қандай да бір дінге қатысты мемлекет тарапынан протекционизмнің болмауының арқасында қол жеткізілді. Осы ретте, біздің елімізде конфессияаралық келісім мен толеранттылық тұрақты түрде Қазақстан қоғамының басты құндылықтары ретінде қарастырылып келеді.

Мұны Қазақстанның аса бай діни ландшафтқа ие полиэтностық және көпконфессиялық мемлекет ретінде тарихи тұрғыда қалыптасқандығымен есте сақтаған жөн.

Біздің елімізде ислам және православиелік христиандық халқымыздың дәстүрлі тұрмысын анықтаған және қоғамның рухани дамуына елеулі үлес қосқан мәдени діңгекті құраушы діндер болып табылады. Қазақстанда Құрбан айттың алғашқы күні және провославиелік Рождество демалыс күндері ретінде жарияланған.

Елімізде қалыптасқан мемлекет пен діни бірлестіктер арасындағы өзара қарым-қатынастың пәрменді моделі діндарлардың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеудің демократиялық қағидаларына, әріптестік қатынастарға және дін ұстанушы азаматтардың сезімдеріне қатынаста өзара түсінушілікке, тағаттылық пен құрмет тұтуға тұғырланады.

Мемлекеттік деңгейде еліміз азаматтарының өзіндік ерекшеліктерін, мәдениетін, тілдері мен рухани дәстүрлерін сақтау және қорғау этносаралық және конфессияаралық келісімнің бірегей қазақстандық моделін қалыптастыруға мүмкіндік берді. Оның прогрессивтілігі сонда – мемлекет үнемі азаматтардың лайықты өмір сүруін қамтамасыз етуге ұмтылады, ал бұл өз кезегінде азаматтардың лайықты өмір сүріп еңбек етуіне және адамдық өзара қатынас саласында оңды тәжірибе жинақтауға мүмкіндік береді.

Өткенімізге көз жүгіртіп қарар болсақ, әлемдік және дәстүрлі діндердің озық дәстүрлерін құрмет тұту және оларға қолдау көрсету, еліміздегі барлық этностардың тілдерін дамытуға және еркін қолдануға жағдай тудыру, олардың мәдениеті мен салт-дәстүрлеріне құрмет көрсету Қазақстан Президентіне еліміздің азаматтарын біртұтас қауымдастыққа біріктіруге мүмкіндік берді деп толық сеніммен айта аламыз. Қазақстан әртүрлі этностар мен конфессиялар арасындағы үнқатысудың және олардың бейбітқатар өмір сүруінің әбден мүмкін екендігін өз тәжірибесі арқылы нақты көрсетіп отыр. Ел басшылығының Қазақстан халқының сан қилы мүдделерін келістіруді көздейтін қиын да салиқалы жұмысы мұның бірден-бір дұрыс жолы болып табылады.

Шетел саясаткерлері мен сарапшылары біздің еліміздің этносаралық және конфессияаралық келісім моделін жоғары бағалайды және оны басқа елдердің, оның ішінде дамыған мемлекеттердің қоғамдық өміріне ендіруді аса құнды тәжірибелік мысал ретінде есептейді. Съезд парадигмасы «…саясаткерлер діни көшбасшыларды бейбітшілік пен келісім жолында ынталандыра алатынын айғақтап беріп отыр. Сондықтан Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары V съезі жұмысының басталуын асыға күтеміз.

Ал өз басым Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың жаһандық бастамасының нәтижесі ретінде берік орныққан дінбасылардың Астана форумы жер бетіндегі барлық мемлекеттердің игілігіне жаңа серпін, тың тыныс береді деп сенемін.

03.06.2015 ж.

http://egemen.kz/2015/06/03/65061

* * *