2) көптүрлі табиғат құбылыстары мен нысандарын жүйелеу принциптерін түсінуге мүмкіндік береді.
2) зерттеу мәселелерін дұрыс алу, зерттеу жұмысының жоспарын құру, бақылаулар мен эксперименттер нәтижелерін бағалау және сипаттау, қорытынды шығару;
3) бұқаралық ақпараттық құралдары хабарламаларындағы, интернет желісі ресурстарындағы, ғылыми-көпшілік әдебиеттердегі жаратылыстану бағытындағы ақпараттармен жұмыс: іздеу әдістерін игеру, ақпараттың мағыналық негізін анықтау және ақпараттың растығын бағалау;
5) жаратылыстану ғылымы бағытындағы маңызды жетістіктердің қолданбалы мәнін түсіндіру.
2) білімдерін қоршаған әлемнің құбылыстарын түсіндіру үшін қолдану және бұқаралық ақпараттық құралдары, интернет ресурстары, арнайы және ғылыми-көпшілік әдебиеттерден алынған жаратылыстану ғылымы тұрғысынан және өмірлік маңызды мазмұны бар ақпаратты қабылдау біліктіліктеріне ие болу;
4) күнделікті өмірде тіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, заманауи технологияларды сауатты пайдалану, денсаулық пен қоршаған ортаны қорғау үшін жаратылыстану ғылымдары бойынша білімдерін қолдану.
Білім алушылар білуі тиіс:
|
Бөлімдер
|
Бөлімшелер
|
5-сынып
|
6-сынып
|
1. Ғылым әлемі
|
1.1. Ғылымның рөлі
|
5.1.1.1 - ғылымның қызметтерін адам іс-әрекетінің түрі ретінде анықтау
|
6.1.1.1 - жаратылыстану ғылымдарының зерттеу нысандарын атау
|
1.2. Зерттеу сұрағы
|
5.1.2.1 - зерттеу сұрағы мен болжамды тұжырымдау
|
6.1.2.1 - тәуелді, тәуелсіз және бақыланатын айнымалыларды анықтау
|
1.3. Зерттеуді жоспарлау
|
5.1.3.1 - зерттеу жоспарын құрастыру;
5.1.3.2 - зерттеу жүргізу кезін-дегі техника қауіпсіздігі ережелерін тұжырымдау
|
6.1.3.1 - жоспар бойынша зерттеу жұмысын жүргізу;
6.1.3.2 - қауіпсіз жұмыс жүргізудің жағдайларын анықтау
|
1.4. Деректерді жинау және жазу
|
5.1.4.1 - нысандар параметрлерін өлшем бірліктермен анықтау;
5.1.4.2 - бақылаулар мен өлшеу деректерін тіркеу
|
6.1.4.1 - Халықаралық бірліктер жүйесінің өлшем бірліктерін пайдалану
|
1.5. Деректерді талдау
|
5.1.5.1- қайталанған өлшеулер кезіндегі арифметикалық орташа шаманы есептеу және тенденцияларын анықтау
|
6.1.5.1 - алынған деректерді графикалық түрде көрсету
|
1.6. Қорытынды және талқылау
|
5.1.6.1 - зерттеу сұрағы бойынша қорытынды тұжырымдау
|
6.1.6.1 - алынған қорытындыларды түрлі формада көрсету
|
2. Ғалам. Жер. Адам
|
2.1. Макро- және микроәлем
|
5.2.1.1- макро- және микроәлем нысанда-рын ажырата білу және мысалдар келтіру
|
6.2.1.1 - макро- және микроәлем нысандарының параметрлерін атау
|
2.2. Жер туралы жалпы мағлұматтар
|
5.2.2.1 - Жер ғаламшарының пайда болуын түсіндіру;
5.2.2.2 - Жердің құрылысы мен құрамын атау
|
6.2.2.1 - Жер бетіндегі бақыланатын үдерістер мен құбылыстарды түсіндіру;
6.2.2.2 - Жердің қасиеттерін түсіндіру
|
2.3. Жер қабықтары және олардың құрамдас бөліктері
|
5.2.3.1 - Жер қабықта-ры және олардың құрамдас бөліктерін сипаттау
|
6.2.3.1 - Жердің сыртқы қабықтарының өзара байланысын түсіндіру
|
2.4. Жердегі тіршілік
|
5.2.4.1 - Жерде тіршіліктің пайда болуын сипаттау;
5.2.4.2 - тіршілік ету үшін қажетті жағдайларын анықтау
|
6.2.4.1 - Жердегі тіршіліктің пайда болуы туралы ғылыми болжамдарды салыстыру;
6.2.4.2 - адамның Жердегі тіршілік етуінің қазіргі жағдайларын бағалау
|
2.5 Жер бетін бейнелеу тәсілдері
|
5.2.5.1- «план» және «шартты белгілер» ұғымдарын түсіндіру;
5.2.5.2 - шартты белгілерді қолданып, жергілікті жердің планын оқу;
5.2.5.3 - бір тәсіл бойынша жергілікті жердің түсірілімін жасау;
5.2.5.4 - рәсімдеу талаптарына сай жергілікті жердің қарапайым жоспарларын сызу
|
6.2.5.1 - географиялық карталар мен шартты белгілерді жіктеу;
6.2.5.2 - шартты белгілерді пайдаланып, географиялық карталарды оқу;
6.2.5.3 - масштабты пайдаланып, арақашықтықты есептеу;
6.2.5.4 - географиялық координаттарды анықтау;
6.2.5.5 - сағаттық белдеулер картасын пайдаланып, уақытты анықтау
|
2.6 Материктер мен мұхиттар
|
5.2.6.1 - материктер мен дүние бөліктерін игеру және зерттеу тарихын сипаттау;
5.2.6.2 - мұхиттарды зерттеу тарихын сипаттау
|
6.2.6.1 - жоспар бойынша материктер мен олардың физикалық-географиялық аймақтарының табиғат ерекшеліктерін анықтау;
6.2.6.2 - жоспар бойынша мұхиттар табиғатының ерекшеліктерін анықтау
|
2.7 Халық географиясы
|
5.2.7.1 - дүниежүзі халқының нәсілдік құрамын және негізгі нәсілдер мен нәсіларалық топтардың таралу аймақтарын анықтау;
5.2.7.2 - нәсілдік белгілердің қалыптасу факторларын анықтау;
5.2.7.3 - нәсілдер теңдігін дәлелдеу
|
6.2.7.1 - халықтың қоныстану заңдылықтарын анықтау;
6.2.7.2 - халық тығыздығының көрсеткіштеріне баға беру;
6.2.7.3 - дүниежүзіндегі халық тығыздығының жоғары және төмен аймақтарын анықтап, себептерін түсіндіру
|
3. Заттар және материалдар
|
3.1. Заттардың құрылысы мен қасиеттері
|
5.3.1.1 - өлшектердің сұйық және газтектес заттарда таралуын түсіндіру;
5.3.1.2 - заттардың қатты, сұйық және газ күйіндегі құрылымын бөлшектер теориясына сәйкес түсіндіру;
5.3.1.3 - заттардың қасиеттерін: тығыз-дығын, аққыштығын, жылу және электр-өткізгіштігін, созылмалығын, иілімділігін сипаттау;
5.3.1.4 - физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату
|
6.3.1.1 - атомдар мен молекулаларды, жай және күрделі заттарды ажырату;
6.3.1.2 - атомның негізгі бөлшектерін және олардың орналасуын сипаттау;
6.3.1.3 - заттардың қасиеттерін (балқу және қайнау температураларын) сипаттау
|
3.2. Заттардың жіктелуі
|
5.3.2.1 - қоспалардан таза заттарды ажырату;
5.3.2.2 - қоспалардың түрлерін сипаттау және бөлу әдістерін ұсыну;
5.3.2.3 - құрамы белгілі ерітінді дайындау;
5.3.2.4 - еріген заттың массалық үлесін анықтау;
5.3.2.5 - заттарды ерігіштігі бойынша, металдар және бейметалдарға жіктеу
|
6.3.2.1 - заттарды органикалық және бейорганикалық заттарға жіктеу;
6.3.2.2 - тірі және өлі табиғаттағы қышқылдық, сілтілік және бейтарап орталарды ажырату және әмбебап индикатор көмегімен ортаны анықтау;
6.3.2.3 - бейтараптану үдерісін түсіндіру
|
3.3. Заттардың түзілуі және алынуы
|
5.3.3.1 - табиғатта түзілген және жасанды жолмен алынған заттарға мысалдар келтіру;
5.3.3.2 - зертханалық жағдайда заттарды бөліп ала алу
|
6.3.3.1 - табиғи және жасанды материалдардың артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау;
6.3.3.2 - тұрмыстық химия өнімдерін қолдану саласын және оларды қауіпсіз қолдану ережелерін түсіндіру;
6.3.3.3 - Қазақстандағы пайдалы қазбалардың кен орындарын және қолдану салаларын анықтау;
6.3.3.4 - Қазақстандағы пайдалы қазбаларды өндеудің ірі орталықтарын атау және көрсету;
6.3.3.5 - пайдалы қазбалардың өндірілуі мен өңделінуінің қоршаған ортаға әсерін түсіндіру
|
4. Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер
|
4.1. Өлі табиғаттағы үдерістер
|
5.4.1.1 - өлі табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер);
5.4.1.2 - өлі табиғат-тағы болып жатқан үдерістердің себеп-салдарын түсіндіру
|
6.4.1.1- өлі табиғаттағы болып жатқан үдерістерді модельдеу (тау түзілу, үгілу, заттардың табиғаттағы айналымы);
6.4.1.2 - табиғаттағы заттардың химиялық айналымын түсіндіру
|
4.2. Тірі табиғаттағы үдерістер
|
5.4.2.1- тірі ағзалардың ортақ қасиеттерін сипаттау;
5.4.2.2 - тірі ағза-лардың құрылымдық деңгейлерін сипаттау;
5.4.2.3 - микроскоппен жұмыс істеу ережелерін қолдану;
5.4.2.4 - уақытша микропрепарат дайындау;
5.4.2.5 - фотосинтез үдерісін түсіндіру;
5.4.2.6 - өсімдіктерде пигменттердің болуын зерттеу;
5.4.2.7 - отосинтездің жүруі үшін қажетті жағдайларды зерттеу
|
6.4.2.1 - жасуша компоненттерін анықтау
6.4.2.2 - тірі ағзаларға тән үдерістерді түсіндіру;
6.4.2.3 - ағзалардың қоректену типтерін ажырату
6.4.2.4 - толыққанды тамақтану рационын құру;
6.4.2.5 - азық-түлік өнімдердегі органикалық заттардың болуын тестілеу;
6.4.2.6 - ағзалардағы қоректік заттардың тасымалдануын модельдеу;
6.4.2.7 - тыныс алғанда және тыныс шығарғандағы ауа құрамындағы айырмашылықты зерттеу;
6.4.2.8 - ағзадағы бөлініп шығатын өнімдерді атау;
6.4.2.9 - тірі ағзалардағы тітіркендіргіштерге жауап беру реакциясын зерттеу
|
5. Энергия және қозғалыс
|
5.1. Энергия түрлері мен көздері
|
5.5.1.1 - энергия түрлерін ажырату;
5.5.1.2 - температура мен жылу энергиясын ажырату;
5.5.1.3 - термометрді пайдалана отырып температураны өлшеу;
5.5.1.4 - ғимараттарда жылу оқшаулағышта-рын пайдаланудың практикалық әдістерін түсіндіру;
5.5.1.5 - жылулық ұлғаюды сипаттау;
5.5.1.6 - энергияның өзара айналымына мысалдар келтіру
|
6.5.1.1 - энергия көздерін атау;
6.5.1.2 - энергияны шығарумен және оның жұтылуымен байланысты үдерістерді атау және мысалдар келтіру;
6.5.1.3 - электр энергиясының бірлігін атау;
6.5.1.4 - электр энергиясының құнын есептеу;
6.5.1.5 - энергияны алудың балама көздерін ұсынау
|
5.2. Қозғалыс
|
5.5.2.1 - тірі және өлі табиғатта қозғалыстың маңыздылығына мысалдар келтіру және түсіндіру;
5.5.2.2 - әртүрлі жануарлардың қаңқа түрлерінің ерекшелік-терін зерттеу;
5.5.2.3 - денелер қозғалысының себебін анықтау
|
6.5.2.1 - қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру және түсіндіру;
6.5.2.2 - қатты денелер, сұйықтар мен газдардың қысымдарын айыра білу;
6.5.2.3 - адам қаңқасының құрылысын сипаттау;
6.5.2.4 - бұлшық еттің құрылысын сипаттау;
6.5.2.5 - тірі ағзалар үшін қысымның мәніне мысалдар келтіру;
6.5.2.6 - атмосфералық қысымды өлшеу және оның мәнін түсіндіру
|
6. Экология және тұрақты даму
|
6.1. Экожүйелер
|
5.6.1.1 - экожүйенің құрамдас бөліктерін анықтау;
5.6.1.2 - экожүйе түрлерін жіктеу;
5.6.1.3 - экожүйеге экологиялық факторлардың ықпал етуін түсіндіру;
5.6.1.4 - табиғи және жасанды экожүйелерді салыстыру
|
6.6.1.1 - экожүйе құрамдас бөліктерінің өзара байланысын графикалық түрде көрсету және түсіндіру;
6.6.1.2 - экожүйелердің ауысу себептерін түсіндіру;
6.6.1.3 - экологиялық пирамидада энергия мен заттардың ауысуын түсіндіру;
|
6.2. Тірі ағзалардың сан алуандығы
|
5.6.2.1 - ағзаларды тірі табиғат дүниесіне жіктеу;
5.6.2.2 - біржасушалы және көпжасушалы ағзаларды сипаттау
|
6.6.2.1 - өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін анықтау үшін ағзалардың өзіндік ерекшеліктерін қолдану;
6.6.2.2 - жергілікті экожүйелердегі тірі ағзалардың алуан түрлілігін зерттеу
|
6.3. Табиғатты қорғау
|
5.6.3.1 - ҚР экологиялық мәселелерін атау;
5.6.3.2 - өз аймағының экологиялық мәселелерін зерттеу;
5.6.3.3 - Қазақстан Республикасы Қызыл кітабының маңызды-лығын анықтау
|
6.6.3.1 - өз аймағындағы кейбір экологиялық мәселелердің себептерін талдау;
6.6.3.2 - экологиялық мәселелерді шешу жолдарын ұсыну
|
7. Әлемді өзгертетін жаңалықтар
|
7.1.
Әлемді өзгертетін жаңалықтар
|
5.7.1.1 - әлемді өзгерткен ғылыми жаңалықтарға мысалдар келтіру
|
6.7.1.1 - әлемді өзгерткен жаңалықтардың маңызын талқылау
6.7.1.2 - қазақстандық ғалымдардың жаратылыс-тану ғылымдарын дамытуда қосқан үлестерін талқылау
|
7.2
Болашақ жаңалықтары
|
5.7.1.2 - болашақ ғылыми зерттеулер үшін идеялар ұсыну
|
6.7.1.3 - ғылыми зерттеулер бағыттарының болашақта-ғы дамуына болжам жасау
|
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері
|
Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны
|
Оқыту мақсаттары. Білім алушылар:
|
1-тоқсан
|
5.1
Ғылым әлемі
|
Ғылымның рөлі
|
5.1.1.1 - ғылымның қызметтерін адам іс-әрекетінің түрі ретінде анықтау
|
Зерттеу сұрағы
|
5.1.2.1 - зерттеу сұрағы мен болжамды тұжырымдау
|
Зерттеуді жоспарлау
|
5.1.3.1- зерттеу жоспарын құрастыру;
5.1.3.2 - зерттеу жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасының ережелерін тұжырымдау
|
Деректерді жинау және жазу
|
5.1.4.1 - нысандар параметрлерін өлшем бірліктермен анықтау;
5.1.4.2 - бақылаулар мен өлшеу деректерін тіркеу
|
Деректерді талдау
|
5.1.5.1 -қайталанған өлшеулер кезіндегі арифметикалық орташа шаманы есептейді және тенденцияларын анықтау
|
Қорытынды және талқылау
|
5.1.6.1 - зерттеу сұрағы бойынша қорытынды тұжырымдау
|
5.1
Адам. Жер. Ғалам
|
Макро- және микроәлем
|
5.2.1.1 - макро- және микроәлем нысандарын ажырата білу және мысалдар келтіру
|
Жер туралы жалпы мағлұматтар
|
5.2.2.1 - Жер ғаламшарының пайда болуын түсіндіру
5.2.2.2 - Жердің құрылысы мен құрамын атау
|
Жер қабықтары және олардың құрамдас бөліктері
|
5.2.3.1 - Жер қабықтарын және олардың құрамдас бөліктерін сипаттау
|
Жердегі тіршілік
|
5.2.4.1 - Жерде тіршіліктің пайда болуын сипаттау;
5.2.4.2 - тіршілік етуге қажетті жағдайларды анықтау
|
Жер бетін бейнелеу тәсілдері
|
5.2.5.1 - «жоспар» және «шартты белгілер» ұғымдарын түсіндіру;
5.2.5.2 - шартты белгілерді қолданып, жергілікті жердің планын оқу;
5.2.5.3 - бір тәсіл бойынша жергілікті жердің түсірілімін жасау (көз мөлшермен түсіру, полярлық түсіру, бағдарлық түсіру);
5.2.5.4 - тіркеу талаптарына сай жергілікті жердің қарапайым пландарын сызу
|
Материктер мен мұхиттар
|
5.2.6.1 - материктер мен дүние бөліктерін игеру және зерттеу тарихын сипаттау;
5.2.6.2 - мұхиттарды зерттеу тарихын сипаттау
|
Халық географиясы
|
5.2.7.1 - дүниежүзі халқының нәсілдік құрамын, негізгі нәсілдер мен нәсіларалық топтардың таралу аймақтарын анықтау;
5.2.7.2 - нәсілдік белгілердің қалыптасу факторларын анықтау;
5.2.7.3 - нәсілдер теңдігін дәлелдеу
|
2-тоқсан
|
5.2
Заттар және материалдар
|
Заттардың құрылысы мен қасиеттері
|
5.3.1.1 - бөлшектердің сұйық және газтектес заттарда таралуын түсіндіру;
5.3.1.2 - заттардың қатты, сұйық және газ күйіндегі құрылымын бөлшектер теориясына сәйкес түсіндіру;
5.3.1.3 - заттардың қасиеттерін: тығыздығын, аққыштығын, жылу және электрөткізгіштігін, созылғыштығын, иілімділігін сипаттау;
5.3.1.4 - физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату
|
Заттардың жіктелуі
|
5.3.2.1 - қоспалар мен таза заттарды ажырату;
5.3.2.2 - қоспалардың түрлерін сипаттайды және бөлу әдістерін ұсыну;
5.3.2.3 - құрамы белгілі ерітіндіні дайындау;
5.3.2.4 - еріген заттың массалық үлесін есептеу;
5.3.2.5 - заттарды ерігіштігі бойынша, металдар және бейметалдарға жіктеу
|
Заттардың түзілуі және алынуы
|
5.3.3.1 - кейбір табиғатта түзілген және жасанды жолмен алынған заттарға мысалдар келтіру;
5.3.3.2 - зертханалық жағдайда заттарды бөліп ала алу
|
3-тоқсан
|
5.3
Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер
|
Өлі табиғаттағы үдерістер
|
5.4.1.1 - өлі табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер);
5.4.1.2 - өлі табиғаттағы болып жатқан үдерістердің себеп-салдарларын түсіндіру
|
Тірі табиғаттағы үдерістер
|
5.4.2.1 - тірі ағзалардың ортақ қасиеттерін сипаттау;
5.4.2.2 - тірі ағзалардың құрылымдық деңгейлерін сипаттау;
5.4.2.3 - микроскоппен жұмыс істеу ережелерін қолдану;
5.4.2.4 - уақытша микропрепарат дайындау;
5.4.2.5 - фотосинтез үдерісін түсіндіру;
5.4.2.6 - өсімдіктерде пигменттердің болуын зерттеу;
5.4.2.7 - фотосинтездің жүруі үшін қажетті жағдайларын зерттеу
|
5.3
Энергия және қозғалыс
|
Энергия түрлері мен көздері
|
5.5.1.1 - энергия түрлерін ажырату;
5.5.1.2 - температура мен жылу энергиясын ажырату;
5.5.1.3 - термометрді пайдалана отырып температураны өлшеу;
5.5.1.4 - ғимараттарда жылу оқшаулағыштарын пайдаланудың практикалық әдістерін түсіндіру;
5.5.1.5 - жылулық ұлғаюды сипаттау;
5.5.1.6 - энергияның өзара айналымына мысалдар келтіру
|
Қозғалыс
|
5.5.2.1 - тірі және өлі табиғатта қозғалыстың маңыздылығына мысалдар келтіреді және түсіндіру;
5.5.2.2 - әртүрлі жануарлардың қаңқа түрлерінің ерекшеліктерін зерттеу;
5.5.2.3 - денелер қозғалысының себебін анықтау
|
4-тоқсан
|
5.4
Экология және тұрақты даму
|
Экожүйелер
|
5.6.1.1 - экожүйенің құрамдас бөліктерін анықтау;
5.6.1.2 - экожүйе түрлерін жіктеу;
5.6.1.3 - экологиялық факторлардың экожүйе қызметіне ықпал етуін түсіндіру;
5.6.1.4 - табиғи және жасанды экожүйелерді салыстыру
|
Тірі ағзалардың сан алуандығы
|
5.6.2.1 - ағзаларды тірі табиғат дүниелеріне жіктеу;
5.6.2.2 - біржасушалы және көпжасушалы ағзаларды сипаттау
|
Табиғатты қорғау
|
5.6.3.1 - Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелерін атау;
5.6.3.2 - өз аймағының экологиялық мәселелерін зерттеу;
5.6.3.3 - Қазақстан Республикасының Қызыл кітабының маңыздылығын анықтау
|
5.4
Әлемді өзгертетін жаңалықтар
|
Әлемді өзгертетін жаңалықтар
|
5.7.1.1 - әлемді өзгерткен ғылыми жаңалықтарға мысалдар келтіру
|
Болашақ жаңылықтары
|
5.7.2.1 - болашақ ғылыми зерттеулер үшін зерттеу идеяларын ұсыну
|
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері
|
Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны
|
Оқыту мақсаттары. Білім алушылар:
|
1-тоқсан
|
6.1
Ғылым әлемі
|
Ғылым рөлі
|
6.1.1.1 - жаратылыстану ғылымдарының зерттеу нысандарын тізіп атау
|
Зерттеу сұрағы
|
6.1.2.1 - тәуелді, тәуелсіз және бақыланатын айнымалыларды анықтау
|
Зерттеуді жоспарлау
|
6.1.3.1 - жоспар бойынша зерттеу жұмысын жүргізу;
6.1.3.2 - қауіпсіз жұмыс жүргізудің жағдайларын анықтау
|
Деректерді жинау және тіркеу
|
6.1.4.1 - Халықаралық бірліктер жүйесінің өлшем бірліктерін пайдалану
|
Мәліметтерді талдау
|
6.1.5.1 - алынған деректерді графикалық түрде көрсету
|
Қорытынды және талқылау
|
6.1.6.1 - алынған қорытындыларды түрлі формада көрсету
|
6.1
Адам. Жер. Ғалам
|
Макро- және микроәлем
|
6.2.1.1 - макро- және микроәлем нысандарының параметрлерін атау
|
Жер туралы жалпы мағлұматтар
|
6.2.2.1 - Жер бетіндегі бақыланатын үдерістер мен құбылыстарды түсіндіру;
6.2.2.2 - Жердің қасиеттерін түсіндіру
|
Жер өрістері және олардың құрамдас бөліктері
|
6.2.3.1 - Жер қабықтарының өзара байланыс тәсілдерін түсіндіру
|
Жердегі тіршілік
|
6.2.4.1 - Жердегі тіршіліктің пайда болуы туралы ғылыми болжамдарды салыстыру;
6.2.4.2 - адамның Жерде тіршілік етуінің қазіргі жағдайларын бағалау
|
Жер бетін бейнелеу тәсілдері
|
6.2.5.1 - географиялық карталар мен шартты белгілерді жіктеу;
6.2.5.2 - шартты белгілерді пайдаланып, географиялық карталарды оқу;
6.2.5.3 - масштабты пайдаланып, арақашықтықты есептеу;
6.2.5.4 - географиялық координаттарды анықтау;
6.2.5.5 - сағаттық белдеулер картасын пайдаланып, уақытты анықтау
|
Материктер мен мұхиттар
|
6.2.6.1 - жоспар бойынша материктер мен олардың физикалық-географиялық аймақтарының табиғат ерекшеліктерін анықтау;
6.2.6.2 - жоспар бойынша мұхиттар табиғатының ерекшеліктерін анықтау
|
Халық географиясы
|
6.2.7.1 - халықтың қоныстану заңдылықтарын анықтау;
6.2.7.2 - халық тығыздығының көрсеткіштеріне баға беру;
6.2.7.3 - дүниежүзіндегі халық тығыздығының жоғары және төмен аймақтарын анықтап, себептерін түсіндіру
|
2-тоқсан
|
6.2
Заттар және материал-дар
|
Заттардың құрылысы мен қасиеттері
|
6.3.1.1 - атом мен молекулаларды, қарапайым және күрделі заттарды айыра білу;
6.3.1.2 - атомның негізгі бөлшектерін және олардың орналасуын сипаттау;
6.3.1.3 - заттардың қасиеттерін (балқу және қайнау температураларын) сипаттау
|
Заттардың жіктелуі
|
6.3.2.1 - заттарды органикалық және бейорганикалық заттар күйінде жіктеу;
6.3.2.2 - тірі және өлі табиғатта қышқыл, сілтілі және бейтарап ортаны айыра біледі және әмбебап индикатор көмегімен ортаны анықтау;
6.3.2.3 - бейтараптандыру үдерісін түсіндіру
|
Заттардың пайда болуы мен оларға қол жеткізу
|
6.3.3.1 - жасанды материалдардың артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау;
6.3.3.2 - тұрмыстық химия өнімдерін қолдану саласын және оларды қауіпсіз қолдану ережелерін түсіндіру;
6.3.3.3 - Қазақстандағы пайдалы қазбалардың орындарын және қолдану салаларын анықтау;
6.3.3.4 - Қазақстандағы пайдалы қазбаларды өндеудің ірі орталықтарын атау және көрсету;
6.3.3.5 - пайдалы қазбалардың өндірілуі мен өңделінуінің қоршаған ортаға әсерін түсіндіру
|
3-тоқсан
|
6.3
Тірі және өлі табиғат-тағы үдерістер
|
Өлі табиғаттағы үдерістер
|
6.4.1.1 - өлі табиғаттағы болып жатқан үдерістерді модельдеу (таудың жасалу, мүжілу үдерістері, табиғатта заттардың айналымы);
6.4.1.2 - табиғаттағы заттардың химиялық айналымын түсіндіру
|
Тірі табиғаттағы үдерістер
|
6.4.2.1 - жасуша компоненттерін анықтау
6.4.2.2 - тірі ағзаларға тән үдерістерді түсіндіру;
6.4.2.3 - ағзалардың қоректену типтерін ажырату;
6.4.2.4 - толыққанды тамақтану рационын құру;
6.4.2.5 - азық-түлік өнімдеріндегі органикалық заттардың болуын тестілу;
6.4.2.6 - ағзалардағы қоректік заттардың тасымалдануын модельдеу;
6.4.2.7 - тыныс алғанда және тыныс шығарғандағы ауа құрамындағы айырмашылықты зерттеу;
6.4.2.8 - ағзадан бөлініп шығатын өнімдерді атау;
6.4.2.9 - тірі ағзалардың тітіркендіргіштерге жауап беру реакциясын зерттеу
|
6.3
Энергия және қозғалыс
|
Энергия түрлері мен көздері
|
6.5.1.1- энергия көздерін атау;
6.5.1.2 - энергияны шығарумен және оның жұтылуымен байланысты үдерістерді атау және мысалдар келтіру;
6.5.1.3 - электр энергиясының бірлігін атау;
6.5.1.4 - электр энергиясының құнын есептеу;
6.5.1.5 -энергияны алудың баламалы көздерін ұсыну;
|
Қозғалыс
|
6.5.2.1 - қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру және түсіндіру;
6.5.2.2 - қатты денелер, сұйықтар мен газдардың қысымдарын айыра білу;
6.5.2.3 - адам қаңқасының құрылысын сипаттау;
6.5.2.4 - бұлшық еттің құрылысын сипаттау;
6.5.2.5 - тірі ағзалар үшін қысымның мәніне мысалдар келтіру;
6.5.2.6 - тиісті құралдарды қолдана отырып, атмосфералық және артериялық қысымды өлшеу және қорытынды жасау
|
4-тоқсан
|
6.4
Экология және тұрақты даму
|
Экожүйелер
|
6.6.1.1 - экожүйе құрамдас бөліктерінің өзара байланысын график түрінде көрсету және түсінду;
6.6.1.2 - экожүйе ауысымдарының себептерін түсіндіру;
6.6.1.3 - экологиялық пирамидада энергия мен заттардың ауысуын түсіндіру
|
Тірі ағзалардың сан алуандығы
|
6.6.2.1 - өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін анықтау үшін ағзалардың өзіндік ерекшеліктерін қолдану;
6.6.2.2 - жергілікті экожүйелердегі тірі ағзалардың алуан түрлілігін зерттеу
|
Табиғатты қорғау
|
6.6.3.1 - өзінің аймағындағы кейбір экологиялық мәселелердің себептерін талдау;
6.6.3.2 - экологиялық мәселелерді шешу жолдарын ұсыну
|
6.4
Әлемді өзгертетін жаңалықтар
|
Әлемді өзгерткен жаңалықтар
|
6.7.1.1 - әлемді өзгерткен жаңалықтардың маңызын талқылау;
6.7.1.2 - жаратылыстану ғылымдарын дамытуда қазақстандық ғалымдардың үлесін талқылау
|
Болашақ жаңалықтары
|
6.7.1.3 - ғылыми зерттеулердің бағыттарының болашақтағы дамуына болжам жасау
|