Биохимиялық реакцияларда атомдар тобын және молекула қалдықтарын алмастыратын реакцияларды катализдейтiн ферменттер трансферазалар деп аталады. Трансферазалар мынадай реакцияларды катализдейдi:
Х-Y + Z X + ZY
Трансферазалар бiр субстраттан екiншi субстратқа метил-, карбоксил-, амино-, сульфо-, формил-, фосфат- және басқа топтарды ауыстырады. Трансферазалардың атауы өздерi тасымалдайтын топтарға байланысты, мысалы, метилтрансфераза метил топтарын тасымалдайды; ацилтрансфераза ацил топтарын тасымалдайды; фосфаттрансфераза фосфат топтарын тасымал-дайды; аминотрансфераза амин топтарын тасымалдайды.
Фосфат топтарын тасымалдайтын ферменттердiң жалпы атауы – киназалар. Мысалы, гексокиназа (АТФ: D-гексоза-6-фосфаттрансфераза) глюкозаның фосфорлану реакциясын катализдейдi:
D-глюкоза + АТФ ∙ D-глюкоза-6-фосфат + АДФ
яғни АТФ молекуласынан фосфат тобын глюкоза молекуласына тасымалдайды.
яғни АТФ молекуласынан фосфат тобын глюкоза молекуласына тасымалдайды.
Аминотрансферазалар деген ферменттер амин топтарын аминқышқылынан -кетоқышқылдарға тасымалдайды. Мысалы, аспартатаминотрансфераза амин топтарын аспарагин қышқылынан -кетоглутарат қышқылына тасымалдайды.
Аргиназаны инкубация жүргізгенде оптималды жағдайы: рН 9,5 және температура = 37оС. Ортаның жағдайы өзгергенде (рН 5,0, температура = 40о С) фермент белсенділігінің өзгеретін себебін түсіндіріңіз.
Ферменттiк реакциялардың жылдамдығына ортаның рН мәнінің әсерi.
Ферменттiк реакцияның жылдамдығы, яғни ферменттердiң активтiгi, ортаның рН мәніне тәуелдi. Әр фермент белгiлi бiр рН интервалында активті. Мысалы, пепсин (3.4.4.1) ортаның рН-ы 1,5-3-ке тең болғанда активті, трипсин (3.4.4.4) ортаның рН-ы 7,5-7,8-ге тең болғанда активті, моноаминооксидаза (1.4.3.4) ортаның рН-ы 8,5-10-ға тең болғанда активті. 15-суретте фермент активтiгiнiң ортаның рН мәніне тәуелдiлiгi көрсетiлген.
Фермент активтiгiне ортаның рН мәнінің әсерi аминқышқылы қалдық-тарының бүйiрлiк топтарының иондалатын қасиеттерiне байланысты.
