Қорлардың амортизациясын есептеу тәсілі Мақсаты: неізгі қорлардың бағалануын білу және амортизациялық әр түрлі тәсілмен есептеп шығару

1.2
 
Жұмысты орындау тапсырмалары 
 
Тапсырма 3.1. 3.1 кестеде көрсетілген деректер бойынша жылдық 
амортизациялық 
жарнаны 
есептеу 
керек. 
Есептегендегі 
барлық 
амортизацияны табудың барлық тәсілдерін қолдану керек. Қорытындысын 3.2, 
3.3, 3.4, 3.5 кестесіне енгізу керек. 
3.1
кесте – 3.1 тапсырмаға бастапқы деректер 
Көрсеткіш 
Нұсқалар мағынасы 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
Құралдың 
бастапқы 
бағасы 
(мың тг.) 
140 
0 
190 
0 
120 
0 
100 
0 
150 
0 
160 
0 
186 
0 
172 
0 
130 
0 
170 
0 
Норматив 
бойынша 
жұмыс 
істеу мерзімі, жыл 
5 
5 
5 
5 
5 
5 
5 
5 
5 
5 
Жою бағасы, мың 
тг. 
70 
96 
60 
50 
74 
80 
92 
86 
64 
80 
Жұмыстың 
сан 
бірлігі, бірлік 
110 
0 
116 
0 
960 
112 
0 
124 
0 
127 
0 
130 
0 
106 
0 
105 
0 
110 
0 
1 жыл 
100 
200 
280 
120 
280 
130 
200 
120 
180 
200 
2 жыл 
180 
340 
240 
160 
320 
180 
240 
180 
240 
220 
3 жыл 
280 
420 
200 
300 
360 
280 
480 
300 
420 
300 
4 жыл 
420 
110 
160 
340 
180 
320 
200 
260 
110 
200 
5 жыл 
120 
90 
80 
200 
100 
360 
180 
200 
100 
180 
3.2
кесте – Сызықты тәсіл 
Мерзім Бастапқы 
баға 
Амортиза- 
циялану 
бағасы 
Амортиза- 
цияның 
жылдық 
сомасы 
Жинал- 
ған тозу 
Қалды 
қ баға 
Амортиза- 
ция 
нормасы 
1 
100000 
90000 
18000 
18000 
100000-
18000= 
1/5=0.2*100% 
=20% 
2 
18000 
36000 
100000-
36000= 
20 
3 
18000 
18000*3= 
20 
4 
18000 
18000*4= 
20 
5 
18000 
10000 
20 

3.3
кесте – Сандар қосындысы тәсілі 
Мерзім Бастап- 
қы баға 
Аморти- 
зация- 
лану 
бағасы 
Есептеу 
коэффи- 
циенті 
Амортизация- 
ның жылдық 
сомасы 
Жинал- 
ған тозу 
Қалдық 
баға 
1-5 
100000 
90000 
1+2+3+4+5
=15 
90000*5/15=30000 30000 
70000 
15 
90000*4/15=24000 54000 
46000 
15 
10000 
3.4
кесте – Сызықсыз тәсіл 
Мерзім 
(жыл 
аяғы) 
Бастап- 
қы баға 
Амортизация- 
лану бағасы 
Амортизацияның 
жылдық сомасы 
Жинал- 
ған тозу 
Қалдық 
баға 
1-5 
100000 
90000 
90000*40/100=36000 
36000 
90000-
36000=5400
0 
100000 
90000 
54000*40/100=21600 
57600 
90000-
57600= 
3.5
кесте – Өндіріс тәсілі 
Мерзім 
(жыл 
аяғы) 
Бастапқы 
баға 
Жұмыстың 
сандық 
бірлігі 
Бір 
жұмыстың 
бағасы 
Амортиза- 
цияның 
жылдық 
сомасы 
Жинал- 
ған тозу 
Қал- 
дық 
баға 
1-5 
100000 
100 
(100000-
10000)/1100=8
1 
100*81=8100
200 
300 
Тапсырма 3.2. Әртүрлі тәсілдермен амортизациялардың есептелген әр 
жыл қорытындыларын, 3.6 кестеде көрсетілген құрамына байланысты кестеге 
енгізіңіз. Амортизацияның жылдық сомасына және қалдық бағаға сәйкес әр 
тәсілдің графигін құрыңыз, қорытындысын жазыңыз. 
3.6
кесте – Бірінші жылдық деректерді талдау. 

Көрсеткіш 
Тәсіл 1 
Тәсіл 2 
Тәсіл 3 
Тәсіл 4 
Амортизация нормасы, % 
Амортизацияның 
жылдық 
сомасы (А
0
) мың.т. 
Қалдық баға (жыл басына), мың 
Тапсырма 3.3. Excel қаржы функциясын пайдаланып амортизацияны 
есептеңіз. 3.7 кестесінде функция тізімі берілген. 3.1 тапсырмасында алынған 
қорытындыны қаржы функциясы арқылы алынған қорытындымен 
салыстырыңыз. 

3.7
кесте – Амортизацияның параметрлерін активтерін есептейтін 
қаржы функциялары. 
Формат 
Міндеті 
Бастапқы баға; 
Қалдық баға; 
Пайдалану мерзімі. 
Бір мерзімдегі тура амортизация активтерінің 
сызықты тәсілмен есептелінген мөлшерін қайтару. 
Бастапқы баға; 
Қалдық баға; 
Пайдалану мерзімі. 
Осы 
мерзімде 
сандар 
қосындысы 
арқылы 
есептелінген, амортизация активтерінің мөлшерін 
қайтару. 
Бастапқы баға; 
Қалдық баға; 
Пайдалану мерзімі; 
(коэффициент) 
Осы мерзімде, қалдықты екі есе төмендету тәсілі 
арқылы, амортизация активінің мөлшерін қайтару. 
3.8
кесте – Cызықты тәсіл, мың т. 
Мерзім 
Бастапқы баға Жою бағасы 
Пайдалы 
қолдану 
уақыты 
Амортизацияның 
жылдық сомасы 
1 
2 
3 
4 
5 
3.9
кесте – Сандар қосындысы тәсілі, мың т. 
Мерзім, жыл 
аяғы 
Бастапқы баға Жою бағасы Пайдалы 
қолдану 
уақыты 
Амортизацияның 
жылдық сомасы 
1 
2 
3 
4 
5 
3.10
кесте – Қалдықтың азайтылу тәсілі, мың т. 
Мерзім, 
жыл 
аяғы 
Бастапқы баға Жою бағасы 
Пайдалы 
қолдану 
мерзімі 
Амортизацияның 
жылдық сомасы 
1 
2 
3 
4 
5 

Практикалық жұмысты қорғауда қойылатын сұрақтар: 
1)
Негізгі қорлардың қандай бағалау түрлері бар? 
2)
Негізгі қорлардың тозуы деген не, тозудың қандай түрлерін 
білесіз? 
3)
Негізгі қорлардың амортизациясы деген не? 
4)
Амортизацияны есептеудің қандай тәсілдері бар? 
5)
Амортизацияның нормасы деген не, ол қалай табылады?