114
Орыс ғалымы К. С. Варениктің зерттеуіне қарағанда, С-6 комбай-
нымен жиналған астықта 0,5-3,5
пайызға дейін сынған, 10-12 пайызға
дейін сызат алған дəн болады, кейде олар 30-50 пайызға дейін сызатта-
нуы мүмкін.
Астықты ОСМ–3У, ОС – 4,5, т.б. астық
тазалайтын машиналармен
бір рет тазалағанда зақымданған дəннің саны 2,5 пайызға, ал 3 рет
тазалағанда 7 – 8 пайызға дейін өскен. Астықты зернопульт арқылы
4 метрге лақтырған дəн 11 пайыз, 8 метрге лақтырғанда 16,5 пайызға
дейін
зақымданып, оның ішінде 10,2 пайыз дəннің ұрығы ақауланған.
Бұл тұқымдық бидайды тазалау кезінде жүргізілген зерттеудің
қорытындысынан алынған.
Астықты сепаратормен тазалау, автоматты
таразыға тарту кезінде
де едəуір зақымдар алады. Орыс ғалымдары Е. Д. Казаков пен Л. Вол-
кова астықты бір силостан екінші силосқа ауыстыру кезінде, оларды
транспортерлармен,
нориялармен тасымалдау, құю операцияларын 5
рет жүргізгенде онда 11-13 пайызға дейін дəннің зақымданғандығын
дəлелдеген. Сондықтан тұқымды дəнді элеваторда сақтауға болмайды.
Орыс ғалымдары Г. И. Креймерман мен И. В. Лебедевтің Ставрополь
өлкесінде Расшеват элеваторында Безостая-1
сортын қабылдау, таза-
лау жəне жөнелту кезіндегі астық зақымдануын зерттеп, 2,2-5,2 пайыз
сынған, 20-24 пайызға жақын сызаттанған дəн тапқан.
Орташа астықты тасқынды-технологиялық
тізбектерде тазалағанда
1,1 пайызы сынады, ал 12-15 пайызы сызаттанады.
Осының бəрі астықтың технологиялық,
тұқымдық қасиеттерін
төмендетеді, сақтау кезінде оның төзімсіз болуына зиянды
микроағзалардың өршуіне əкеліп соғады.
Достарыңызбен бөлісу: 
