Практикум Астана 2017 Қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі



жүктеу/скачать 3,86 Mb.
бет14/65
Дата12.09.2022
өлшемі3,86 Mb.
#149308
түріПрактикум
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   65
Байланысты:
genetika prnov. kaz (1)

Тапсырмалар
1. 9 кесте мәліметтері бойынша орыстың ақ тұқымы тауықтарының тірідей салмақтары мен жұмыртқалағыштығы арасындағы корреляцияны есептеу.
9 кесте - Орыстың 50 ақ тауық тұқымының тірідей салмақтары (х) мен жұмыртқалағыштығы (у)

х

у

x

y

х

y

x

y

х

y

2,1
2,0
2,4
2,2
2,2
1,7
2,0
1,8
2,5
1,9

225
193
271
208
201
212
189
200
256
183

1,9
2,0
2,0
2,1
2,1
2,3
2,2
1,8
2,2
2,1

191
201
200
210
220
246
219
175
217
213

2,1
2,3
2,0
1,9
1,8
1,7
2,0
1,8
1,9
1,7

170
232
208
189
179
163
201
181
194
165

2,2
2,2
1,9
2,3
2,0
2,4
2,1
2,5
2,0
2,1

215
180
193
241
207
241
199
220
198
200

2,3
2,3
2,0
2,2
2,1
2,2
2,3
2,2
2,3
2,2

207
205
213
190
200
203
221
230
234
212

2. 10 кесте мәліметтері бойынша алатау сиырлары мен олардың ұрпақтарының лактация уақытындағы сүт өнімділігі арасындағы корреляцияны есептеу (сүт өнімділігі белгілі бір жаста анықталды).

10-кесте. Лактация уақытындағы аналарының ( ) және олардың ұрпақтарының сүт өнімділігі ( )





















3899
3035
3692
3295

2822
5678


3472
3484
4228
5685
3216
4469

3725
5422
4701
4622

5123
5143


3475
3401
3864
5315
3919
3208

4918
4227
4288
3281
3158
4064
2991
2991
3989
3152
4711
4164
3372

4918,
5211
4346
3486
3483
3764
3158
4394
5678
4227
5000
5286
4175

5352
3158
3149
2793
3050
5503
5286
4578
5486
4346
3208
2980
3483

6037
4064
5363
4183
5288
4500
5046
5109
4050
3447
5486
3483
3463

3692
5255
5000
3020
3295
3472
3758
2641
3213
2641
3481
3213
6178

5206
4851
6011
4984
4110
4111
3670
3760
2641
3940
3419
3726
3228

4913
3484
3152
3720
3000
3472
3285
3577
4796
2743
2800



4166
3249
3720
3271
4355
3280
3577
4546
4306
3423
2887

3. Қалқанша без белсенділігінің қызметі мен қойлардың жүн өнімділігінің арасында келесі көрсеткіштер берілген (11 кесте). Жүн ұзындығы мен қалқанша бездің белсенділігі арасында байланысты анықтау қажет.

11- кесте. Қойлардың жүн ұзындығы (х) мен организмдегі байланысқан белокты йод (у) мөлшері



х
(см)

у
(мг%)

х
(см)

у
(мг%)

х
(см)

у
(мг%)


(см)

у
(мг%)


(см)

у
(мг%)

15,5
15,0
15,2
14,0
13,0
13,0
13,0
9,0
12,5

2,1
3,6
4,0
4,2
5,5
5,1
5,6
7,1
3,9

9,0
10,2
11,5
9,5
10,0
10,5
9,5
10,0
10,5

6,0
4,5
4,3
4,7
4,8
4,5
5,8
5,1
5,0

9,5
10,5
12,0
11,5
13,0
12,5
10,0
9,0
11,2

5,5
5,1
4,4
4,7
4,3
4,7
5,2
6,5
5,0

11,0
12,0
11,5
11,2
9,5
9,0
12,5
9,0
13,0

4,7
4,6
5,5
4,7
5,6
6,3
4,5
5,6
4,1

10,0
9,0
9,2
9,0
12,0
12,0
13,0
12,5
15,0

5,5,
5,8
6,0
5,6
5,0
5,4
3,6
4,5
2,0

4. 12 кесте мәліметтері бойынша сиырлардың сүт ақуызының құрамына кіретін алмастырылмайтын лизин мен аргинин арасындағы байланыстарды анықтау.
12-кесте. Сиырлардың сүтіндегі лизин (х) мен аргинин (у) мөлшері (мг%)

х

у

x

y

х

у

х

y

x

y

2,45
2,80
2,85
2,50
2,60
2,39

1,02
1,25
1,10
0,85
0,90
1,81

2,39
2,60
2,96
2,45
1,90
2,90

0,80
0,98
1,16
1,0
0,65
1,18

2,55
2,40
2,90
2,72
2,59
2,50

1,02
0,88
1,16
1,16
0,91
0,80

2,60
2,56
2,28
2,72
2,40
2,38

0,92
0,98
0,90
1,15
0,80
0,79

2,50
2,70
2,90
4,90
2,49
2,85

0,92
1,13
1,17
0,62
0,91
1,0

Альтернативті белгілер үшін корреляция коэффициентін есептеу. Альтернативті белгілердің арасындағы корреляция тетрахорикалық көрсеткіш байланысымен өлшенеді.
Әрбір дарақтың екі альтернативті белгілерін зерттегенде топты төрт бөлікке бөледі: екі белгісі бар дарақтар - P1 (++); бірінші белгісі бар, бірақ екінші белгісі жоқ дарақтар – P2 (+-); бірінші белгісі жоқ, бірақ екінші белгісі бар дарақтар – P3 (-+); екі белгісі де жоқ дарақтар - P4 (- - ).
Тетрахорикалық көрсеткіш мына формула арқылы есептеледі:

Мысалы, балапандардың пуллорозға резистенттілігіне селекцияның ықпалын зерттегенде тірі культура еккен 220 балапанның 115 тірі қалды, 105 өлді, селекцияланған топта 560 тірі, 58 балапан өлді.
Балапандардың пуллорозға резистенттілігі мен осы көрсеткіш бойынша топтың селекциялық дәрежесі арасындағы тетрахорикалық көрсеткішті анықтау. Тетрахорикалық көрсеткішті есептеу үшін көрсеткіштерді төрт жолды корреляциялық торға орналастыру қажет (13 кесте).

13-кесте. Альтернативті белгілерге арналған корреляциялық тор



Құстардың тобы

Тірі культура еккеннен кейін

Барлығы

тірі қалды

өлді

Бастапқы

115 P1

105 P2

P1 + P2 =220

Селекцияланған

560 P3

58 P4

P3 + P4 =618

Барлығы

P1 + P3 = 675

P2 + P4 = 163

n = 838

Формулаға P-ның мәні қойылады:



Алынған көрсеткіш балапандардың пуллорозға резистенттілігінің селекциялық тиімділігін көрсетеді: селекциядан өткендердің саны өскен сайын балапандардың пуллорозбен ауырғандығы төмендейді.
Спирменнің рангілік корреляция коэффициентін (r) есептеу.
Рангілік корреляция коэффициентін есептегенде белгі мәнінің өсуі немесе азаюы бойынша рангілік қатар құрылады. Жануарлардың реттілік нөмірлері рангілік қатарда өңдеуге жіберіледі. Егер зерттелетін топта екі және одан да көп жануарлардың белгілерінің мөлшері бірдей болса, онда оларға арифметикалық орташа тәрізді анықталатын орташа ранг береді.
Рангілік корреляция коэффициентінің формуласы:

мұнда х және у – бірінші және екінші белгінің рангтері; n – жинақтағы жануарлардың саны.
Мысалы, күзендердің агрессивтілігі мен терілерінің мамықтану дәрежесі арасында байланыс болуын анықтау. Алты күзен іріктеліп алынды, олар екі белгі бойынша рангтерге бөлінді (кесте 14).

14-кесте. Рангілік коэффициенті есептеу



Күзендер

Рангілік

х-у

(х-у)2

Агрессивті

Терісінің мамықтануы

А

Аз 1

3

-2

4

Б

2

1

+1

1

В

3

2

+1

1

Г

4

6

-2

4

Д

5

4

+1

1

Е

Көп 6

5

+1

1




n=6






Алынған мәліметтер формулаға қойылады:



Рангілік корреляция коэффициенті дәл анықтала алмайтын белгілердің байланысын анықтағанда, вариациялық қатарда реттілік нөмiр (ранг) алатын белгілер үшін қолданылады.
Регрессия коэффициентін есептеу (R).
Регрессия коэффициенті (лат. "регресио" -кейін қарай қозгалыс). Корреляция коэффициенті белгілер арасындағы тек байланыс дәрежесін ғана көрсетеді. Кейде бір белгінің өзгеруімен екінші белгі өзгере ме соны білу керек. Осы мақсат үшін регрестік талдау жасайды.
Регрессия коэффициенті бір белгінің өзгеруіне байланысты екінші белгінің неше бірлікке өзгеретінін көрсетеді. Оны жалпы жинақта төмендегі формула арқылы табады.

Ішінара іріктелген жинақтарда қолданылатын формула:

Жылқылардың кеуде орамдары (х) мен тірідей салмақтары (у) арасындағы (n = 1618) байланыстар анықталды: r = + 0.89; σх = 7,9 см; σу = 56,8 кг (мысал Н.А. Плохинский оқулығынан).
Алынған көрсеткіштер формулаға қойылады:

Жылқылардың тірідей салмақтарының кеуде орамы бойынша регрессия коэффициенті + 6,4 тең, яғни кеуде орамы 1 см артса (немесе кемісе) жылқылырдың тірідей салмақтары 6,4 кг артады (немесе кемиді).
Генетикалық корреляция коэффициентін есептеу.
Генетикалық корреляция көрсеткіштері асылдандыру жұмыстарында маңызды орын алады. Генетикалық корреляцияның дәрежесі мен сипаты селекция тиімділігімен тығыз байланысты. Коэффициент ұнамды белгілері бар ұрпақтар алу үшін ата-ана жұптарын оңтайлы үйлестіруде қолданылады. Генетикалық корреляция коэффициенті жануарларды ерте жаста жеке бағалағанда, селекция индекстерін есептегенде маңызды орын алады.
Генетикалық корреляция алғашқы белгілерді селекциядан өткізгенде екінші белгілердің өзгеруін көрсетеді және аналықтар мен қыздарының, әкелері мен ұлдарының, жартылай сибстер, толық сибстер мен егіздердің туыстық топтары болғанда есептелуі мүмкін. С.Райт пен Л.Н.Хейзелдің талдау әдістері негізінде генетикалық корреляцияның келесі формуласы ұсынылды:

мұнда х, у – екі белгінің фенотиптік көрінісі; х/, у/ – бұл белгілердің аналықтардағы фенотиптік көрінісі; rxу, rух - фенотиптік корреляция коэффициенттері; Rху, Rух – қызының бір белгісі мен анасының екінші белгісі арасындағы регрессия коэффициенттері; rхх, rуу – анасы мен қызының арасында бір белгі бойынша фенотиптік корреляция коэффициенті; Rхх, Rуу – бір белгі бойынша анасы мен қызы арасындағы регрессия коэффициенті.
Егер алымындағы түбір астындағы сандардың бірі теріс болса, онда келесі формула қолдану ұсынылады:

Егер алымындағы корреляция коэффициентінің екеуі де теріс болса, онда белгінің таңбасы қарамай есптеуді жүргізеді. Бөлімінде корреляция коэффициенттерінің екеуіде оң болуға тиіс. Олай болмайтын болса формуланы қолдануға болмайды. Мысалы, фенотиптік корреляция мәліметтері негізінде rG есептегенде тауықтарда келесі фенотиптік корреляциялар алынды: ұрпақтарының 32 апталық жасындағы тірідей салмақтары мен аналарының жылдық жұмыртқалағыштығы арасында r = + 0, 092; аналарының 32 апталық жасындағы тірідей салмақтары мен ұрпақтарының жылдық жұмыртқалағыштығы арасында r = +0,164; ұрпақтары мен аналарының 32 апталық жасындағы тірідей салмақтары арасында r = +0,410; ұрпақтары мен аналарының жылдық жұмыртқа-лағыштығы арасында r = +0,340.


жүктеу/скачать 3,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   65



©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет