Витаминдер-ағза тіршілігінің бірқалыпты өмір сүруі үшін өте аз мөлшерде ғана қажет болатын,аттардың дұрыс алмасуында әсер ететін,онда реттеуші қызмет атқаратын кіші молекулалы органикалық қосылыстар. Витамин (латынша vіta – тіршілік) туралы ілімнің негізін 1880 жылы орыс дәрігері Николай Лунин салды. 1912 жылы поляк дәрігері Казимеж Функ сол кезге дейін жасалған тәжірибелер нәтижесін қорытындылап, ғылымға витамин терминін енгізді.
Витаминдер өндірісте арнайы дәрі-дәрмек ретінде шығарылады.Дегенмен,ағзаның қажеттілігін өтеуде азық-түлік қорымен тағам арқылы келген табиғи витаминдердің пайдасы зор
Суда еритіндер
Майда еритіндер
Н
С
В1
В12
В6
В2
А
Е
Д К
Витаминдер
Адам ағзасында витаминдер жетіспеген кезде патологиялық жағдайлар – авитаминоздар болуы мүмкін. Бұл жағдайларда,витаминдердің биологиялық қізметіне байланысты метаболизмнің белгілі бір кезеңі зақымдалады да, ол сәйкес симптомдар түрінде көрінеді. Мысалы, В12 витамині жетіспегенде-қатерлі анемия пайда болады, В1 витамині- Бери-Бери полиневриттің, С витамині-цинга, Д витамині- рахит ауруларын тудырады.Ал витаминдерді мөлшерден тыс пайдаланған кезде- гипервитаминоздар пайда болады. Мысалы: Д ,А гипервитаминозы белгілі. Д витаминінің көп болуынан балаларда краниостеноз, ал А гипервитаминозында бастың ауруы,көру қабілетінің бұзылуы пайда болады.
Адам ағзасында витаминдер жетіспеген кезде патологиялық жағдайлар – авитаминоздар болуы мүмкін. Бұл жағдайларда,витаминдердің биологиялық қізметіне байланысты метаболизмнің белгілі бір кезеңі зақымдалады да, ол сәйкес симптомдар түрінде көрінеді. Мысалы, В12 витамині жетіспегенде-қатерлі анемия пайда болады, В1 витамині- Бери-Бери полиневриттің, С витамині-цинга, Д витамині- рахит ауруларын тудырады.Ал витаминдерді мөлшерден тыс пайдаланған кезде- гипервитаминоздар пайда болады. Мысалы: Д ,А гипервитаминозы белгілі. Д витаминінің көп болуынан балаларда краниостеноз, ал А гипервитаминозында бастың ауруы,көру қабілетінің бұзылуы пайда болады.
Ферменттер жұмысын күшейтеді; Көру пигменті –родопсиннің түзілуін қамтамасыз етеді;
Өсу витамині деп атайды;
Жануартекті өнімдердебауыр,сарымай,балық майында көп.
Өсімдіктекті өнімдерде-құрамында каротин бар сәбіз,қызан, асқабақ, тәтті қызыл бұрыш,өрікте көп. Тәуліктік мөлшері 1-1,5мг.
Витаминдер-ағзаның тіршілік әрекетіне қажет органикалық заттардың жеке тобы.
Витаминдер
Ағзаның суық тиюден сақтауына әсер етеді
Жұқпалы ауруларға қарсы тұруына ықпал етеді
Денсаулықтың нығаюын жүзеге асырады
Жұмысқа қабілеттілікті арттырады
Тәулігіне әртүрлі витаминдердің бірнеше миллиграмы ғана қажет
Ферменттердің құрамында болып,биохимиялық физиологиялық процестерге қатысады.
Аминқышқылдар,майлар,нуклейн қышқылдар,гормондар синтезі мен ыдырауына қатысады
Қорытынды
Қорытынды
Қазіргі кезде витаминдік қасиеті бар отыздан
астам зат белгілі. Олардың едәуір бөлігінің құрамында
амин тобы да, азот та болмайды. Осыған қарамастан,