Радиактивтік

• РАДИАКТИВТІ СӘУЛЕЛЕНУДІҢ ТАБИҒАТЫ

• РАДИОАКТИВТІЛІК

• ФИЗИКА. 9 класс.

Оқу мақсаты:

• 9.6.2.1. α,β және γ сәулеленудің табиғаты мен қасиеттерін түсіндіру

2500 жыл бұрын ертедегі грек философтары Левкипп пен Демокрит барлық заттар бөлінбейтін өте кішкентай бөлшектерден тұрады деп жорамалдаған болатын. Ондай бөлшектерді атомдар деп атады.

• 1896 жылы француз ғалымы
• Анри Беккерель атом ядросының
• күрделі құрлысын дәлелдейтін
• құбылыс – радиоактивтікті ашты.

Беккерель уран тұзының өздігінен көрінбейтін сәулелер шығаратынын байқады.

• Беккерель ұзақ уақыт осы құбылысты
• алдын ала күн жарығына сәулелендірілген
• заттардың соңынан сәуле шығаруын
• зерттеумен шұғылданған.

Беккерель фотопластинаны

• Беккерель фотопластинаны
• тығыз қара қағазға орап, үстіне
• уран тұзының қиыршықтарын
• сеуіп, ашық күн көзіне қойды.
• Айқындағаннан кейін
• пластинаның тұз жатқан
• бөліктерінің қарайғанын көрген.

1896 жылы 24 ақпанда ауа райы

• 1896 жылы 24 ақпанда ауа райы
• бұлтты болғандықтан, кезекті
• тәжірибені өткізудің сәті түспеді
• де, Беккерель үстіне уранның
• тұзы себілген мыс крест жатқан
• пластинаны үстелдің
• суырмасына салып қойған.

Екі күн өткен соң пластинаны

• Екі күн өткен соң пластинаны
• алып айқындаған кезде, онда
• крестің айқын көлеңкесі
• түрінде дақ пайда болғанын
• байқаған. Бұл – уран
• тұздарының сыртқы
• факторлардың әсерінсіз-ақ
• өздігінен белгісіз сәуле
• шығаратынын көрсетеді.

Беккерель көптеген зерттеулер жүргізді.

• Беккерель көптеген зерттеулер жүргізді.
• Кристаллдар мен пластинаның арасына
• қағаз, шыны, аллюминий пластинасы, мыс,
• әр түрлі қалыңдықтағы қорғасынды орналастырып,
• күн көзіне қойды. Бірақ барлық зерттеулер
• нәтижесінде күн сәулесінің әсерінсіз-ақ, сәуле
• шығаратынын көрсетті.

Өздігінен сәуле шығару

• Өздігінен сәуле шығару
• құбылысы – радиоактивтік
• деп аталады.

• Радиоактивтікті
• зерттеуде алғашқылар
• болып А. Беккерель,
• ерлі-зайыпты
• Кюрилер, Эрнест
• Резерфорд
• белсенділік көрсетті.

• 1898 жылы Францияда Мария Складовская-Кюри мен Пьер Кюри торий (Th) элементінің өздігінен сәуле шығаруын ашты.
• Осы жылы уран кенін өңдеу арқылы, радиоактивті екі жаңа химиялық элементті бөліп алады. Радиоактивтілігі ураннан миллион есе қарқынды элемент радий (Ra), екінші элементті
• М. Складовскаяның отанының құрметіне полоний (Ро) деп атаған.

1899 жылы Резерфорд және оның шәкірттері атом

• 1899 жылы Резерфорд және оның шәкірттері атом
• оң зарядты ядродан және
• теріс зарядты электрондардан тұратынын эксперимент
• жүзінде толық дәлелдеді.

Түбіне радий препараты салынған қалың қабырғалы кесек қорғасын ыдыс;

• Түбіне радий препараты салынған қалың қабырғалы кесек қорғасын ыдыс;
• Өзекшеден шыққан сәулеге, оған перпендикуляр әсер еткен күшті магнит өрісі.

• Радиоактивті сәуле шығарудың құрамы
• күрделі екенін делелдейтін эксперимент

Радийден шығатын сәулелер ағыны магнит өрісінен өткеннен кейін үш шоққа бөлінген.

• Радийден шығатын сәулелер ағыны магнит өрісінен өткеннен кейін үш шоққа бөлінген.
• Бастапқы ағынның екі құраушысы қарама-қарсы жаққа ауытқыған, ал үшінші құраушы өзінің алғашқы бағытын өзгертпейтінін Пьер Кюри байқады.

Радиоактивті сәуле шығарудың физикалық табиғаты

• Альфа және бета-сәулелерінің магнит өрісінде қарама-қарсы бағыттарға бұрылуы, олардың оң және теріс зарядты бөлшектер екендігін аңғартты.
• α-сәуле дегеніміз - оң зарядталған бөлшектер ағыны; Кейінірек α-бөлшек гелий атомының ядросы екені белгілі болды.
• β-сәуле дегеніміз – теріс зарядты электрондар болып шықты.
• ɣ-сәулесі жиілігі өте жоғары электромагниттік сәулелену кванты.

• Сәулелерді грек альфавитімен белгілеуді Резерфорд ұсынды.

Радиоактивті сәулелердің әртүрлі материалдардан өту жағдайлары

радиоактивті элементтер

• радиоактивті элементтер
• ядроларының альфа-, бета- және гамма-сәулелерін шығару құбылысын радиоактивтік, ал сәулелердің өздерін радиоактивті сәулелер деп атайды.

• Радиоактивтілік -

Альберт Эйнштейн радиоактивтіліктің ашылуын оттың ашылуымен теңестірді. Себебі бұл өркениет тарихындағы ең маңызды жаңалық болды.

• Альберт Эйнштейн радиоактивтіліктің ашылуын оттың ашылуымен теңестірді. Себебі бұл өркениет тарихындағы ең маңызды жаңалық болды.