Сабақ Тақырыбы: Халық әндерінің орындалу ерекшеліктері

Халық әні «Тобылғы сай»

сыныбының оқытушысы Ж.С Асқаров

Саран қаласы

2014ж

1. 
   Білімділік: Қазақ халқының халық әндері туралы түсінік қалыптастыру. Әннің қадір-қасиетін ұғындыру.
   
2. 
   Тәрбиелік: Халық әндерінен эстетикалық ләззат ала білуге тәрбиелеу. Қазақи мәдениетке баулу.
   
3. 
   Дамытушылық: Музыкалық ырғақты дұрыс меңгере отырып, әнді жүрекпен мәнерлеп, таза орындауға үйрету. Есту қабілеті мен есте сақтау қабілетін дамыту.
   

Өткен сабақтардағы өтілген материалдарды сұрақ-жауап арқылы қалай меңгергендігін тексеру.

1. 
   Қандай халық компазиторларын білесің?
   
2. 
   Мәди Бәпиұлының әндерін ата.
   
3. 
   Музыкалық дыбыс қатары деген не?
   
4. 
   Дыбыстардың ара-қашықтығы немен өлшенеді?
   
5. 
   Қазақтың қандай музыкалық аспаптарын білесің?
   
6. 
   Соль мажор гаммасын орындап бер.
   
7. 
   (Оқушының дауысына жаттығу жасап, үйге берілген әндерді сұрау) «Екі ғана жирен-ай»,
   

- Шолпан, Қазақ халқы әнші халық екенін жақсы білесің, яғни әнші ата-бабаларымыздың әлем халықтарына таратып жүрген әнінен үлесімізге көптеп алып, әнші халық атанғанбыз. Ән айтпайтын, «Әу» демейтін қазақ жоқ. Ал енді әнді қалай айтамыз, немен айтамыз?

- Домбыра, жетіген, сырнай, қылқобыз, шертер, адырна деген аспаптармен айтамыз.

- Дұрыс айтасың Шолпан. Әнді домбыраға немесе қазақтың басқа да ұлттық аспаптарына қосып айтамыз. Қазіргі кезде заманауи ағымға байланысты эстрадалық өңделулерде айтылып жүр.

- Халық әндері дегеніміз- осы уақытқа дейін ауыз екі айтылып, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан әндер. Халық әндері- тұрмыстық, жағдаяттылыққа байланысты айтылады. Атадан балаға ауысып келе жатқан халық әндері ғасырлар бойы қалыптасып, дамып, ән айту шеберлігі барынша жетіліп классикалық үлгіге дейін жетті.

Халықтық әншілік өнер сан ғасырлық тәжіриенің нәтижесінде ән айтудың түрлі мектептерін, ән айтуға баулудың өзіндік шеберлігін шыңдап, әннің жоғары көркемдік деңгейіне орай тыңдаушы халықтың биік талап-талғамын қалыптастырып, жүйелі арнаға түсірді. Дәстүрлі ән өнерінде халықтың салт-дәстүрі, әдеп-ғұрпы, тарихы мен өмірі, тұрмыс тіршілігі, қоғамдық әлеуметтік қатынастары, жалпы ұлттық болмысы көрініс тапқан.

Өнерлі ортада өскен жас талапкер, ұстаз жанында айлап-жылдап жүріп, шеберлігі мен бірге тәжірибесі мен орындау тәсілін үйренетін болған. Дәстүрлі әншілік өнер айтылуы және құрылымдық ерекшеліктеріне байланысты түрлі мектептерге бөлінеді.

1. 
   Қазақстанның орталық және солтүстік өңіріне тән әншілік мектеп.
   
2. 
   Оңтүстік және Жетісу өңіріндегі әншілік мектеп.
   
3. 
   Батыс өңіріндегі әншілік мектеп.
   
4. 
   Шығыс өңіріндегі әншілік мектеп.
   
5. 
   Сыр бойындағы әншілік мектеп.
   

1. Дауысқа арналған жаттығулар

2. Әннің сөзімен жұмыс жасау, үйрету.

3. Фраза бойынша әнін үйрету.

4. Дыбыс ырғағына қол соғу және ырғағына сызық сызу.

5. Әнді меңгергенге дейін ұзақ дыбыстарға қол соғу. Т.б жаттығулар жасау.

6. Әнді бірге орындау.

5.Ойын немесе ән айтыс

Мұғалім мен оқушы халық әндерінен айтысу. «Айғанайым», «Айқарагөз», «Әгугәй».

Сабақты тест сұрақтары арқылы қорытындылау.

1. 
   Әр ладтағы бірінші тұрған дыбыс:
   

2. 
   Ішекті аспап:
   

3. 
   Аспапқа қосылып айтатын өнер:
   

4. 
   Халық әні:
   

5. 
   Гаммадағы тұрақты дыбыстарды бірінен соң бірін басып ойнау:
   

7.Оқушының білімін бағалау, үйге тапсырма.