Сабақ тақырыбы: Шешендік өнер Сабақтың мақсаты

а) Шешендік сөз туралы түсінік бере отырып, сабаққа деген қызығушылығын арттыру, негізгі мәселелерге көңіл бөлуге үйрету;

1. 
   Ой қозғаушы
   

Кел, болашақ! Сауық құр күлкіңе көш!

Бір күн шықса, бір күннің батуы анық,

Екі күннің тұруы мүмкін емес! – деп ақиық ақын Мұқағали жырлағандай, сөз құдіретінің мәнін түсініп, әдемі де әдепті, сұлу да ойлы сөйлей білуге үйренейік!

Әрине, әдеби сөйлеудің негізгі бұлағы –кітап. Ендеше сендер, кітапты жай оқып қоймай, ондағы сөз, сөйлемдерге назар аударыңдар. Қазіргі сәттен бастап осы сөздің сыры өз қолдарыңда. Қәне, ми қыртыстарын іске қосамыз.

2. 
   Кубизм
   

Кубиктің төрт қыры бар.

1. 
   Топтастыру. Тақырыпты ашу.
   
2. 
   Суреттеңіз. Қолданыңыз.
   
3. 
   Салыстырыңыз. Бұл туралы ойлағанда көзіңізге не елестейді.
   
4. 
   Зерттеңіз. Қолданыңыз не қарсы шығыңыз.
   

Оқушы жаңа идеяларды жинақтап бір-бірімен сабақтастырады. Ой тудыруды күшейту үшін, әртүрлі елгідегі қағаздарды үлестір.

«Шешендік сөз өнері» тақырыбына байланысты ойыңызға келген сөздер мен сөз тіркестерін жаза беріңіз. (топпен жұмыс жүргізіледі.)

Орфографиялық ережелерге мән береміз.

Берлген уақыт біткенше топ идеяларды топтастырып жазады.

Топ мүшелері ойын қорытып, жазғандарын тақтаға іледі. Әр топтың лидері шығып, шешен және шешендік сөздердің анықтамасын толық айтып шығады.

Қазақ халқы шешенді неліктен дана деп санаған.

«Өнер алды қызыл тіл» деген мақал мәнін қалай түсінесің.

Шешеннің жүйрік ой-толғауы тыңдаушы талғамына тәуелді ме.

Қолданыңыз не қарсы шығыңыз. Сұрақтар төңірегінде ой бөліседі.

Сөз қадірін білген, біреудің айтайын деген ойын емеурінінен таныған, халықтың қазіргі ұрпағының сөйлеу дәрежесі қандай.

Шешен нені біліп, неден сақтануы керек.
Салыстырыңыз: Жоңғар басқыншыларына қарсы бүкіл қазақ халқының азаттық күресін ұйымдастырушы Төле, Қазыбек, Әйтеке шешендер еңбегін

2 Филипп патша басқыншыларына қарсы Афин азаматтарының күресін ұйымдастырған Цицеронның азаттық миссияларымен салыстырады.

4.Адамтану диаграммасы

Вен диаграммасына сүйене отырып, көбелек бейнесінде кескіндедік. Әрине, шешендік өнер-адамтану өнерімен шендеседі. Өйткені, сөз білу- адамтану ғылымын жүйрік меңгерумен байланысты, өз болмысын терең таныған адам, өзгенің де ерекшелігін жіті көреді.

Шешендік сөздерден мысалдар келтіре отырып, «сөз саптау» үлгілеріне талдау жасайды.

1. 
   Әзіл сұрақтар:
   

1. 
   Түкіріктен көл құрала ма?
   
2. 
   Қар жана ма?
   
3. 
   Тауық түс көре ме?
   
4. 
   Адамда арқау бола ма?
   
5. 
   Қандай бас аяққа тыным бермейді?
   
6. 
   Бес ешкісі бар кісінің өзге қызметі бола ма?
   

2. 
   «Тіл + химия» тапсырмасын орындайды. (Формуланы сөзге айналдырып жазу керек).
   

Жаңа тақырыпты қорытындылауға құрылады:

Зат есім: Шешен

Сын есім: Шешендік сөз

Етістік: Айтысады. Тартысады. Шешіледі.

Сезіну: Шешендік сөз-ұлттық өнер