Сабақ тақырыбы: XX ғ. 20-30 жылдарындағы қазақ әдебиетінің дамуы

Нұр-Сұлтан қаласы Білім беруді жаңғырту орталығы

8.4А Кеңестік Қазақстанның мәдениеті: әдебиет пен өнер

Сабақ тақырыбы: XX ғ. 20-30 жылдарындағы қазақ әдебиетінің дамуы

Қазақ әдебиетінде социалистік реализм қалай көрініс тапты?

Бағалау критерийлері:

Бағалау критерийлері:

• Роман, повесть, новелла, драматургия, социалистік реализм ұғымдарына анықтама береді;
• социалистік реализм көріністерінің қоғамдық санаға тигізген әсеріне баға береді;

тірек сөздер

• Драма-өмір құрлысын шиеленіскен тартыстар үстінде жинақтап, кейіпкерлердің әрекеті арқылы бейнелейтін әдеби жанр.
• Новелла – шағын көлемді прозалық жанр. Әңгімеден қиялға негізделген оқиға, әдеттен тыс сюжет пен композиция құрылымы арқылы ерекшеленеді.
• Повесть — эпикалық проза жанрының бір түрі.
• Роман - бұл прозалық көркем шығарманың ұзақ уақыт бойына белгілі бір адамның тәжірибесі туралы баяндалатын жанр түрі.

Тақырыпқа шығу:

Роман, повесть, новелла, драматургия жанрларындағы социалистік реализм қалайша көрініс тапты?

Ақындар мен жазушылардың шығармаларына кеңестік идеология «социалистік реализм» қалай әсер етті?

Социалистік реализм
Социалистік реализм-
елімізде коммунистік қоғам орнату, кеңес адамдарын, жаңа жасөспірімді коммунистік рухта тәрбиелеу, олардың коммунистік саналылығын арттыру, халқымызды социалистк интернационализм және патриотизм рухында тәрбиелеуді талап етеді. Социалистік реализм рухында жазылған көркем әдебиет пен көркем өнердің міндеті бейбітшілік қорғау мен прогресшіл адамзатты бақытты өмірге баулу болып табылады. 

Социалистік реализм

Социалистік реализм- кеңестік жаңа қоғам құру барысында, біршама қазақ зиялы қауымы кеңес өкіметінің идеологиялық қолшоқпарына құралына айналды
Ақындар мен жазушылардың шығармаларына кеңестік идеология «социалистік реализм» қалай әсер етті?
Сакен Сейфуллин
Бейімбет Майлин
Ілияс Жансүгіров
Сәбит Мұқанов
Ғабит Мүсірепов
Кеңестік реализм әдебиетінің өкілдері
Иса Байзақов
Мұхтар Әуезов
Жұмат Шанин
Сәбит Дөнентаев т.б.

Кеңестік реализм әдебиетінің негізін қалаушылар

Қазақ поэзия мен драма жанрының дамуы

1920-1930 жылдардағы қазақ әдебиетінің дамуына Қазақстан жазушылар одағының құрылуы игі әсер етті. Оның алғашқы басшылары-С. Сейфуллин, Б. Майлин болды. 1934 жылы Қазақстан кеңес жазушыларының 1 сьезі болды.
Қазақстан жазушылар одағының құрылуымен қазақ кеңестңк әдебиетінің сан-салалаы жанрлары өркендей бастады. Қазақ әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі Ілияс Жансүгіров «Заводта», «Бүгінгі дала» өлеңдерінде жаңа құбылыстың ішкі сырларын халықтың рухани өмірімен сабақтастыра білді
Қазақ әдебиетінде ХХ ғасырдың басында әлеуметтік-қоғамдық факторлардың ықпалымен, ұлттық өнердің тарихи дамуының заңды жемісі ретінде драматургия жанры қалыптасты. Алғашқы қазақ драматургтары эпостық материалдарды арқау етіп келді. Ж. Шаниннің «Арқалық батыр», «Қозы Көрпеш- Баян сұлу» пьесалары-қазақ әдебиетіндегі ең алғашқы драмалық туындылар. Фольклорға сүйеніп жасалған М.Әуезов, Ғ. Мүсірепов шығармалары бұл жанрға үлкен серпін беріп, жағаша көзқарас енгіздіаө

Тапсырма: ХХ ғ. бас кезі мен ХХ ғ. 20-30 жылдардағы әдеби шығармалардың ерекшеліктері мен ұқсастықтарын талдаңыздар (Оқулықтың 140-141 беттері)

1. Берілген әдеби шығармадағы оқиға желісінің қай жерде болып жатқанын көрсетіңіз.

2. Адамдардың тұрмысы, киімі олардың іс-әрекеті т.б. сипатын анықтау арқылы шығарманың шығу уақытын анықтаңыз.

3. Автор кейіпкерлер образын оқиғамен байланысты қалай ашты ?

Шығармашылықпен айналыс: Кеңестік Қазақстан әдебиетінің дамуына әсер еткен факторларды жікте

Жағымды жақтары	Жағымсыз жақтары

Тапсырма:

Тапсырма:

«Кеңестік әдебиет өкілдерінің өмірі мен шығармашылығы» тақырыбында эссе жазу

Қорытынды

Сонымен, ХХ ғасырдың 20-30 жылдары қазақ драматургтері социалистік реализм әдісін меңгеру жолындағы ізденістерін жаңа тақырыптар-Қазан революциясы тудырған әлеуметтік өзгерістерді, халық санасындағы айырықша құбылыстарды бейнелеумен байланыстырды. Бұл жаңалықты С. Сейфуллин революционер бейнесін жасаған «Қызыл сұңқарлар» драмасынан бастау алды. М. Әуезов «Қыр суреттері», «Оқыған азамат», «Кінамшыл бойжеткен», «Қаракөз», «Қаралы сұлу» т.б. пьесаларында жаңа адамды, кеңестік шындықты, өзгерген қоғамды астарлы түрде арқау етті.

Зейін қойып тыңдағандарыңыз үшін рахмет!

Зейін қойып тыңдағандарыңыз үшін рахмет!

жүктеу/скачать 0,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: