Сабақтың тақырыбы: § 5 Темір. Сабақтың мақсаты



Дата31.01.2018
өлшемі91,27 Kb.
#36934
түріСабақ
Химия 10 – класс

Сабақтың тақырыбы: § 7.5 Темір.

Сабақтың мақсаты: а) Темірдің атом құрылысы, периодтық жүйедегі орны, табиғатта таралуы, өнеркәсіпте алынуы, физикалық, химиялық қасиеттері; темірдің оксидтері , гидроксидтері, биологиялық рөлі, қолданылуы туралы білімдерін ортаға салу , пікірлесу.

ә) Рөлдік ойындар және өздерінің жинаған материалдары бойынша білімдерін дамыту .

б) Жауапкершілікке , білімділікке , тиянақтылыққа тәрбиелеу .

Сабақтың типі: Жаңа материалды игерту

Сабақтың түрі: Аралас

Сабақтың әдісі : Түсіндіру, сұрақ – жауап , рөлдік ойын

Сабақтың көрнекілігі : Үлестірмелі қағаздар , сызбалар, темір, магниттер; тұз, күкірт қышқылы

Сабақтың барысы : 1 Ұйымдастыру

2 Білім тексеру :
1. d- элементтер қандай элементтер ?

2. d- элементтерге қандай элементтер жатады ?

3. Темірдің атом құрлысын сипатта.

3. Жаңа матириалдарды игеру

Бүгінгі өтетін тақырыбымыз § 6.5 Темір

Темір туралы жалпы мағұлматты оқушылар дайындаған іскерлік ойын арқылы аламыз.

Зейін қойып тыңдайық.

1 «Темірді соттау» іскерлік ойыны.

Сонымен оқушылар темір туралы жақтаушылар өз ойларын білдіріп жақтап шықты. Темірдің тіршілік негізі, халық шаруашылығын дамытудағы маңызы зор, сондықтан темір туралы жинаған мағұлматтарды және үйден оқытуға тапсырылған темір тақырыбына 5 минут қарап шығайық .

Әр топқа үй тапсырмасы бойынша 10 сұрақтан беріледі. Кім көп жауап берсе сол оқушы зерек болып , өз тобының қорытындысын тақтаға шгығып оқушыларға түсіндіреді

  1. «Зерек оқушы»

Әр топ үй тапсырмасы бойынша сұрақтарға жауап береді.

3. «Терең ойлы оқушы» Үй тапсырмасын тақтаға шығып түсіндіреді .

Оқушылар әр топтан шығып :

  1. Темір сызбанұсқа бойынша сипаттайды


Ғарыш

Темір – «аспан тасы »

1749 ж . Енесейден Сібір ұстасы сом темір кесегін тапқан. Ол дүние жүзіне әйгілі болып, тұңғыш метеорит деп аталған . Темірді аспан тасы деген осыдан шыққан. Метеориттегі темірлер кейде бұйым жасауға жарамайды .

Медицина

Радиация әсерінен гемоглабин синтезделмесе , адам ақ қан ауруына шалдығады . Медицинада темірдің дәрілік препараттары , изатоптары Ғе52 , Ғе55, Ғе59 зерттеу кезінде индикатор ретінде , қан ауруын анықтауға қолданылады . Организмде темір мөлшерін қалыпты сақтау үшін фермуллек ,ранферон т.б дәрілер пайдаланады .

Халықтық педогогика

Темір зергерлік және кәсіптік бұйым түрінде кең қолданылады . Зергерлер темірге алтын , күміс,мыс тәрізді металдарды қосып , алуан түрлі асыл тастармен безендіріп сырға , сақина, білезік, жүзік , тұрмыстық ер, жүген,үзеңгі, таралғы,құйысқан сияқты бұйымдар жасайды. Бұл кезде нақыштау, бұдырлау, торлау,оюлау, жалату, жіңішке не күміс не алтын сыммен өрім жасауды игерді .

География

Металдар әлеміне саяхат

Қарағанды металлургия комбинаты , Балқаш, Қарағанды , Лениногор мен Өскемен , Шымкент, Павлодар түсті металлургия зауыттары ,

Теміртау «Қазақстан магниткасы» Ақтөбе, Павлодар ферроқорыпта комбинаты .

Тарих

Өркениет, мәдениет –адамзаттың темірді игеріп,өз пайдасына жаратуына байланысты болды.

Темір металын Қазақстан жерінде ертеде б.з. дейінгі VII ғасыр мен 204 жылға дейінөмір сүрген сақтар мен б.з. 204 жылдан біздің заманымыздағы 216 жылға дейін өмір сүрген ғұндар пайдаланған. VII ғасырда Қыпшақ қаласында темір қару соғылып , кәсіптік құралдар жасаған.
Темір (ІІ) тұздарының судағы ерітінділерін электролиздеу арқылы алу .

Катод Анод

________ ________

Ғе2+2с =Ғео 2СІ-2е=CI02

тотықсыздану тотығу


Бейтарап ортада



Инабат иірімдері
Меккедегі қара тас таза темірден тұрады . Оның ауада тіреусіз қалқып тұруы – темірдің магниттік қасиетіне негізделген . Таза темір коррозияға ұшырамайды. Оған куә – Үндістанның Дели қаласындағы «Қуғат – уль- Ислам» атты мешіттегі «жеңіл діңгек » деп аталатын бағана . Оның биіктігі 7,3 м , диаметірі – 25,5 м. Ол өте тазартылған темірден ( тазалығы - 89,7 %)

415 ж. жасалған. Егер осындай таза болмаса , бұл баған тотығып , ыдырап кетеді . Құран кәрімнің 57 хадисінде мен темірді жараттым.Адамдар темірден әр түрлі бұйымдар мен құралдар жасады . Темір - тіршілік негізі делінген. Яғни ,бұл адам қанының негізгі бөлігі гемоглабинде болатындығын айтса керек


Биология
Темір – қан гемоглабинінің маңызды құрам бөлігі . Қанның қызыл түсті болуы – гемоглобинге байланысты . Темір иондары болмаса , гемоглобин түзілмей, өкпеден жасушаларға оттегі тасмалданбас еді . Гемоглобин сүйек кемігінде синтезделеді . Ересек адам организімінде 3,5 г темір болады . Темір өсімдік құрамында да кездеседі.


  1. Табиғатта таралуы бойынша жер қыртысындағы темір мениралдарының құрамындағы темірдің массалық үлесін есептеу үш топқа тапсырылыды.

  2. Өнеркәсіпте алынуы

  3. Физикалық қасиеттері

  4. Темірдің химиялық қасиеттері



4)Деңгейлік тапсырмалар бойынша жұмыс.

5) Мұғалім түсіндірмесі: Темір қосылытары
1) Темір оксидтері:
- + -

ҒеО – қара түсті 1) суда ерімейді 1) Ғе2О3- күрең

ұнтақ 2) негіздік қасиет қоңыр ұнтақ

көрсетеді

2) Қышқылмен 2) қышқылмен

ҒеО+Н2SO4 Ғе2О3+3Н2SO4=

ҒеSO 4+H2O Ғе2 (SO4)3+3H2O

3) СаО + Ғе2О3 =

Ca (ҒеО2)2

3.Ғе2О3+2NaOH

2NaҒеО22

2Темір тұздары күшті қышқылдардан түзілсе суда гидролизденіп , қышқыл орта түзеді.

Темір гидроксидтері.

  1. Сәйкес тұздарын сілтімен әрекеттестіріп алады.




4) Темір қосылыстарын анықтау .

Темір тұздарын сапалық реакция бойынша анықтауға болады

4. Бекіту сұрақтары : тест тапсырмалары бойынша жауапты а,ә әрпі арқылы тексеріледі

5. Үйге тапсырма беру § 6,5

Бұл өлеңнен химияның қандай басты заңын байқап тұрсыңдар,кәне кім тұжырымдап айтады.
Енді химиялық жұмбақтар мен сұрақтарға

Берсек , жұмбақ не сұрақ жауабы элементболса қазақша , латынша , орысша атауын, ал егер зат болса қазақша , орысша , ағылшынша айтамыз,кәне кім 3 тілді жақсы біледі екен!


  1. Менделеев ауылының 6 шы көшеде тұрған әр түнде адамдармен жүздесіп тұрамын.

Мені балқыта алмай қиналды көбісі ,

Қазақстан әлемде,кенім жөнінен бірінші

  1. Адам жарақаттанғанда қан тоқтату

үшін қолданылатын дәрі (5% - к иодттың

спирттегі ерітіндісі )

Ғарыш

Темір – «аспан тасы »

1749 ж . Енесейден Сібір ұстасы сом темір кесегін тапқан. Ол дүние жүзіне әйгілі болып, тұңғыш метеорит деп аталған . Темірді аспан тасы деген осыдан шыққан. Метеориттегі темірлер кейде бұйым жасауға жарамайды .
Медицина

Радиация әсерінен гемоглабин синтезделмесе , адам ақ қан ауруына шалдығады . Медицинада темірдің дәрілік препараттары , изатоптары Ғе52 , Ғе55, Ғе59 зерттеу кезінде индикатор ретінде , қан ауруын анықтауға қолданылады . Организмде темір мөлшерін қалыпты сақтау үшін фермуллек ,ранферон т.б дәрілер пайдаланады.
Халықтық педогогика

Темір зергерлік және кәсіптік бұйым түрінде кең қолданылады . Зергерлер темірге алтын , күміс,мыс тәрізді металдарды қосып , алуан түрлі асыл тастармен безендіріп сырға , сақина, білезік, жүзік , тұрмыстық ер, жүген,үзеңгі, таралғы,құйысқан сияқты бұйымдар жасайды. Бұл кезде нақыштау, бұдырлау, торлау,оюлау, жалату, жіңішке не күміс не алтын сыммен өрім жасауды игерді .

География

Металдар әлеміне саяхат

Қарағанды металлургия комбинаты , Балқаш, Қарағанды , Лениногор мен Өскемен , Шымкент, Павлодар түсті металлургия зауыттары ,

Теміртау «Қазақстан магниткасы» Ақтөбе, Павлодар ферроқорыпта комбинаты .

Тарих

Өркениет, мәдениет –адамзаттың темірді игеріп,өз пайдасына жаратуына байланысты болды.

Темір металын Қазақстан жерінде ертеде б.з. дейінгі VII ғасыр мен 204 жылға дейінөмір сүрген сақтар мен б.з. 204 жылдан біздің заманымыздағы 216 жылға дейін өмір сүрген ғұндар пайдаланған. VII ғасырда Қыпшақ қаласында темір қару соғылып , кәсіптік құралдар жасаған.
Темір (ІІ) тұздарының судағы ерітінділерін электролиздеу арқылы алу .

Катод Анод

________ ________

Ғе2+2с =Ғео 2СІ-2е=CI02

тотықсыздану тотығу




Бейтарап ортада
Каталог: ld
ld -> Шпаргалка на казахском языке по истории Казахстана 100 м қашықтыққа ұшатын, орақ тәрәздә құрал-бумеранг
ld -> Қош келдіңіздер!
ld -> Қазақ әдебиет пәніне тест сұрақтары
ld -> Сабақ: ана тілі Тақырыбы: Ахмет Байтұрсынұлы «Әліпенің атасы»
ld -> Қазақстан тарихы бойынша Ұбт шпаргалкалары а а. Иманов көтерiлiс отрядтарын қаруландыру үшiн – қару-жарақ шығаруды ұйымдастырды
ld -> Ақтқбе облысы Байғанин ауданы №3 Қарауылкелді орта мектебі
ld -> Сабақтың тақырыбы: Ы. Алтынсарин "Өзен" Мұғалімі: 3 "
ld -> Әнші- ақындар шығармашылығы
ld -> Есмағамбет Ысмайлов Баласы Қожағұлдың Біржан салмын, Адамға зияным жоқ жүрген жанмын
ld -> Өмірбаяны Хронология Қорытынды пайдаланған әдебиеттер


Достарыңызбен бөлісу:




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет