Сабақтың тақырыбы: Арал теңізінің экологиясы Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
https://www.youtube.com/watch?v=nAuTWxbyjFA
жүктеу/скачать 2,01 Mb.
|
№ 2 Арал теңізінің экологиясы
№ 2 «Шашты әңгімесі»
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Тарихшы – археологтар тобы
- 3. Метерологтар тобы
- 4. Этнографтартобы
- 5. Зоологтартобы
- 6. Экологтартобы
| https://www.youtube.com/watch?v=nAuTWxbyjFA
Арал теңізі туралы бейнематериал тыңдайды, өз ойларын білдіреді. ОҚЫЛЫМ АЛДЫ. Зерттеу жұмыстары 1. Географ – саяхатшылар тобы: Қазақстанның оңтүстңк аймағында жатқан Арал теңізі көлемі жағынан дүние жүзінде 4-ші, ал бұрыңғы одақ бойынша 2-ші орынды иеленеді. Арал теңізі Тұран ойпатының тектоникалық қазан шұңқырында жатыр. Ол д.ж. мұхит деңгейінен 53 м биікте орналасқан. Жалпы ауданы Жалпы ауданы 64,5 мың шаршы км, ұзындығы 428 км, жағалауы ойпатты жазық, құмды болып келеді. 2. Тарихшы – археологтар тобы: Арал теңізі көне заманнан бері әлемнің көптеген саяхатшылары мен ғалымдардың назарын өзіне аударып келеді. Арал туралы алғашқы деректер ежелгі грек ғалымдарының еңбектерінде ұшырасады. Грек 5алымы Птоломей теңіздің географиялық орнын дұрыс анықтар жазған. Арал теңізінің суын, табиғаты жан-жақты зерттеулерде орыс ғалымдарының сіңірген еңбектері зор. 3. Метерологтар тобы: Арал теңізі аймағының климаты қатаң континентті, құрғақ. Жылдық Ж/ш – ң орташа мөлшері түскен ж/ш бірнеше есе көп. Теңізбетіндегіауаныңжазайындағыорташатемпературасы +24 С, +26С, қыста -7С, -13С дейінтөмендейді. Қыстатеңізбетіндемұзқатады. Су тұздылығы 14%, соңғыжылдарытеңізсуыныңқаттытартылыптаяздануынабайланыстытұздылығы қалыпты мөлшерден артқан. 4. Этнографтартобы: Арал теңізі жағалауында орналасқан халқымыздыңұлттыққұрамынакелетінболсақ, қазақтар, украиндар, орыстар, басқа да ұл өкілдері тұрады. Көп тарағаны қазақтар. Қазалы, Аральскідехалықтың 80% - ы қазақтар. Күріш, бау-бақша, мал шаруашылығымен шұғылданады. Қойнауындағы байлығымен, құт-берекесімен халықты асыраған, құтдарыған су айдынықазақхалқыныңбасынан өткен сан түрлі зұлымдарға куә. 5. Зоологтартобы: Теңізде балықтың 30-ден аса түрі бар. Кәсіптікмаңызы бар бекіре, сазан, қаяз, шабақ, армарқасияқтыбалықтарауланады. Соңғыуақытқадейінаралданбалықшыларжылына 200 мың т балықаулапкеледі. АралғақұйатынАмудария мен Сырдарияөзендерініңсуынегістіккеорынсызпайдалану, ысырапетусалдарынантеңізайдынытартылыпбарады. АрнайыАралдыңөңіріндебіркездеріүйір-үйіріменөріпжүрген тұз тағыларыжұртзәресіналатынжолбарыстарбіржолажойылыпкетті. Ертекезде Арал аймағындакездесетінаң мен құстың 57 түрінен қазір тек 10 шақты түрі ғана сақталған. 6. Экологтартобы: Арал теңізініңтартылып ,теңізмаңайындағы аудандардың экологиялық жағдайларыныңнашарлауыныңкөптегенсебептері бар. СоныңішіндееңбастысебепАралғақұйатынСырдария мен Амударияөзендерініңаңғарларындасуармалыегіскөлемініңжөнсіз ұлғайуы, су режимінің дұрыс сақталмауы, егңстікжерлерініңсортаңдануынаалыпкеледі. Мұныңсалдарынан Арал теңізініңдеңгейі 14,7 м дейінтөмендейді. жүктеу/скачать 2,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|