Сабақтың тақырыбы: "Етістіктің шағы"

• 7 – сынып
• Қазақ тілі

• Сабақтың тақырыбы:
• “Етістіктің шағы”

• Пән мұғалімі:
• Кусаинова А.У.

• Сабақтың мақсаты:

• Оқушыларға етістіктің түрленуі туралы, яғни шақтары туралы түсінік беріп, таныстыру.
• 2. Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытып, сөздік қорларын молайту.
• 3. Патриоттық сезім, өз Отанына деген сүйіспеншілікті, табиғатты қорғай білуге тәрбиелеу.

• Сабақтың мақсаты:

• Сабақтың түрі: жаңа сабақ.
• Сабақтың әдісі:сұрақ-жауап, топтастыру,
• тірек сызбалар арқылы түсіндіріп,
• әңгімелеу
• Сабақтың көрнекілігі: слайдтар,
• тірек сызбалар, “Кім жылдам” ойыны,
• суреттер, семантикалық карта

Сабақтың ережесі

• Белсенді қатысу
• Тыныштық сақтау
• Бірін-бірі тыңдау
• Ойын ашық айту
• Бір-бірін сынамау
• Ынтымақтастылық

• Ойын «Кім шапшаң» Сөздер жиынтығы: ақпарат, шыны, арба, қала, ана, аспаз, сұлы, аңшы, ақпан, сабақ, арман.

• “Сұңқар”
• тобы

• “Қыран”
• тобы

• Сыныпты
• екі топқа бөлу

• Қайталау – білім анасы
• Әр топ өз топтарының атына
• фонетикалық талдау жасайды.
• 2.Сұрақ-жауап

• Жаңа сабақ.

• Етістіктің түрленуі. Етістіктің шақтары туралы түсінік

• Қыран тобы:
• 1992 жылы Алматыда Қазақстан халықтарының Бірінші Форумы құрылды.
• Сұңқар тобы:
• Міне, биыл Ұлы Отан соғысының жеңіске жеткеніне 70 жыл толады.

• Қазір басында желегі бар жас келіншек қалың қонақ ортасында, Абай қасында отыр.

• Терезеден далаға қарап тұрмын.

• Төсекте ұйықтап жатыр.

• Сөйлеп тұрған сәтке байланысты қимылдың өту кезеңін білдіру етістіктің шағы деп аталады.

Морфологиялық талдау

• Қыран: барғанмын
• жазып отыр
• Сұңқар: оқырсың
• келіпті

• Етістік шақтарының жасалуы

• Есімше:
• бұрынғы өткен шақ есімшелер
• -ған, -ген, - қан,- кен,
• Ауыспалы өткен шақ есімшелер
• атын,- етін,-йтін,-йтын.
• Келер шақ есімшелер:
• болжалды : -ар,-ер,-р,
• мақсатты : -мақ,-мек,- бақ,
• - бек, -пақ, - пек, -с

• Көсемше:
• Бұрынғы өткен шақ көсемше
• - ып, -іп, -п.
• Ауыспалы осы шақ көсемше
• - а, - е, - й.
• Ауыспалы келер шақ көсемше:
• -а, -е, - й .

Етістік шақтарының жасалуы

• Етістіктің шақтары есімше, көсемше тұлғалы етістік түбіріне
• -ды, -ді, - ты, -ті жұрнақтарының жалғануы арқылы жасалады.

Шақтық мағынаны білдіретін етістік көбінесе жіктеліп келеді де, сол арқылы жақтық мағына береді. Жіктік жалғау шақ көрсеткіштерінен (есімше, көсемше және арнайы шақ жұрнақтарынан) кейін жалғанады. Мысалы: оқы-ған-мын, бар-ып-ты, бар-мақ-сың

• Шақтық мағынаны білдіретін етістік көбінесе жіктеліп келеді де, сол арқылы жақтық мағына береді. Жіктік жалғау шақ көрсеткіштерінен (есімше, көсемше және арнайы шақ жұрнақтарынан) кейін жалғанады. Мысалы: оқы-ған-мын, бар-ып-ты, бар-мақ-сың
• Сөйлеп отыр-ған-сың. (көмекші етістік)
• Жазып отыр-ған-мын.

• Етітіктің шағы

• Өткен шақ – сөйлеп тұрған
• сәттен бұрын болып кеткен
• қимыл, іс-әрекет Мысалы:
• Мен жазда Астана
• қаласына бардым.

• Осы шақ -сөйлеп тұрған кезде
• болып жатқан қимыл,
• іс-әрекет Мысалы:
• Аслан хат жазып отыр
• (отыр, тұр, жүр, жатыр)

• Келер шақ – сөйлеп тұрған кезде
• әлі болмаған, бірақ кейін болуға
• тиісті қимыл, іс-әрекет. Мысалы:
• Асан ертең нағашы атасына бармақ.

• Кең айнадан өзін көріп,
• Құстар билеп ойнайды.
• Су түбінен маржан теріп,
• Сүңгіп терең бойлайды.

• Көлді қорып , байғұс қызғыш
• Қыңқылдайды жағалап.
• Қанатымен жерді сызып,
• Төңкеріліп сабалап.

• 119-жаттығу

• Оқулықпен жұмыс. 120-жаттығу

• Оқулықпен жұмыс. 120- жаттығу

Сабақты бекіту

• Семантикалық карта

Сабақты бекіту

• Семантикалық карта

• Сабақты қорытындылау

• 77 бет
• Тапсырма

• Үйге тапсырма.

• Бағалау