а) білімділік: оқушыларға Ғабит Мүсіреповтің өмірі, шығармашылығы,
«Жапон балладасы» балладасы жайлы толық мәлімет бере отырып, олардың ой-пікірін
қалыптастыру, балладаны талдау.
ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мэдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу.
Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер.
Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу.
Сабақтың типтері: ұйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіту, бағалау, қорытындылау,
Сабақтьщ барысы:
а) Үйымдастыру кезеңі. Сэлемдесу.
Кезекші мэлімдемесі.
Журнал бойынша түгелдеу.
Жаңа сабаққа дайындық.
ә) Үй тапсырмасын сүрау. Ғ.Мүсіреповтің өмірі, шығармашылығы жайлы сүраймын.
«Жапон балладасы» эңгімесінің мазмүнын сүраймын.
З.Қосымша сүрақтар қою арқылы өткен тақырыпты қорытындылаймын.
4. Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын.
б)Жаңа сабақты түсіндіру.
Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға Ғабит Мүсіреповтің өмірі, шығармашылығы, «Жапон балладасы» атты балладасын талдаймын, оның композициялық қүрылысы, кейіпкерлері жайлы түсіндіремін Баллада туралы
Орта ғасырда роман елдерінің (француз, испан, итальян) поэзиясында туып, қалыптаскан лириканың ерекше бір түрі - баллада - лиро-эпостык сипаттағы шағын сюжетті өлең. Мүнда ақын өзінің көңіл күйін, толғанысын жырлап қана тынбайды, сол сезімді туғызған себептерді оқиғаға айналдыра суреттеп көрсетеді.
Балладанын мазмүны көбіне тарихи шындық, оқшау фантастикалық хал, ерлік эрекет болып келеді. Баллада өзінің ұзак даму тарихында талай өзгерістерге үшырады: эуелде бір топ адам қол үстасып, би билеп жүріп айтатын эн түрінде көрінсе, кейін сыршыл толғау, енді бірде асқақ эуенді арнау түріне ауысты. Баллада кейін барлық эдебиеттерге тараған.
Қазақ поэзиясында баллада жазу дэстүрі С. Ерубаевтан басталады.
Қазақ әдебиетінде оқиғалы өлеңдердің кейбір нүсқаларын Қ. Жармағамбетов жасаған еді. Оның «Бидай туралы балладасын», сондай-ақ «Мүғалима», «Күзетші» деген балладаларын кезінде өлең сүйгіш қауым жылы қабылдаған.
Ғ. Мүсіреповтің «Жапон балладасын» қарасөзбен жазылған баллада деуге болады. Адамзат тарихында түңғыш қолданылған атом бомбасының ауыр зардабын шеккен жапон халқының жан түршігерлік трагедиясын жазушы поэзиялық леппен, терең сыршыл сезімталдықпен жеткізе білген.
Сабақтың қорытындысы:
І.Сабақ соңында сүрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытындылаймын. Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын.
Үйге тапсырма: «Жапон балладасы» атты балладаны оқып, мазмүнын эңгімелеу.
Тексердім:
14. Сабақтың өтілетін мерзімі:
Сабақтың тақырыбы: Тест тапсырмалары. Сабақтың мақсаты:
а)білімділік: оқушылардың өткен сабақтардан алған білім-дерін тексеру
мақсатында тест жүмысын жүргізу.
ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, сауаттылыққа баулу.
Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымы-мен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: үйымдастыру кезеңі, жаңа сабақты түсіндіру, қорытындылау, Сабақтьщ барысы:
а) Үйымдастыру кезеңі, Сәлемдесу.
Кезекші мэлімдемесі.
Журнал бойынша түгелдеу.
Жаңа сабаққа дайындық.
э) Жаңа сабақты түсіндіру.
Бугінгі жана сабақта оқушылардың өткен тақырыптар бойынша алған білімдерін тексеру максатында тест жұмысын жүргіземін.
Оқушыларға тест парақшалары мен перфокарталарды таратып шығамын да, тест сұрактарына жауап беруін тапсырамын.
Сабақтын қорытындысы: Сұрақ қою арқылы жаңа сабақты қорытындылаймын.
Тест парақшалары мен перфокарталарды жинап аламын.
Үйге тапсырма: өткен тақырыптарды қайталап келу.
Тексердім:
Әдебиет IIтоқсан
аптасына: 2 сағат барлығы: 14 сағат
№
Сабақтың тақырыбы мен мазмұны
Сағат саны
Өтілетін мерзімі
Қолданылатын эдіс-тэсілдер
1.
С.Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып», «Мен қазақ»
1
2.
А.Байтұрсынұлы «Қара бұлт», «Анама хат»
1
-
3.
М.Жұмабаев «Қазақ тілі», «Мен кім?»
1
4.
С.Сейфуллин «Далада»
1
5. 6.
Б.Майлин «Даудың басы—Дайрабайдың көк сиыры»
1
Әңгіменің тақырыбы мен кейпкерлері.
1
7-
І.Жансүгіров «Анам тілі», «Домбыра», «Күйге»
1
8.
М.Әуезов «Біржан сал Абай ауылында»
1
9. 10.
Абай мен Біржан
1
Шығарма «Біржан салдың эсем эндері»
1
11.
Ғ.Мүсірепов «Автобиографиялық эңгіме»
1
12.
«Жапон балладасы»
1
13.
Балладаны талдау
1
14.
Тест тапсырмалары.
1
1. Сабақтың өтілетін мерзімі:
Сабақтың такырыбы: Сұлтанмахмұт Торайғыров «Мен қазақ»,
«Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңдері. Сабақтың максаты:
а)білімділік: оқушыларға Сүлтанмахмұт Торайғыровтың өмірі, шығармашы-
лығы, «Мен қазақ», «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңдері жайлы толық мэлімет
беру.
э) дамытушылык: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу, олардың ой-пікірін қалыптастыру.
Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер.
Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып ұжымымен жүмыс жүргізу.
Сабақтың типтері: ұйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіту, бағалау, қорытындылау,
Сабақтың барысы:
а)Үйымдастыру кезеңі. Сэлемдесу.
Кезекші мэлімдемесі.
Журнал бойынша түгелдеу.
Жаңа сабаққа дайындық.
ә) Үй тапсырмасын сұрау. Ш.Қүдайбердіүлының өмірі, шығармашылығы жайлы сүраймын.
Қалаған өлеңін жатқа сүраймын.
Қосымша сұрақтар қою арқылы өткен тақырыпты қорытындылаймын.
Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын.
б)Жаңа сабакты түсіндіру.
Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға Сүлтанмахмүт Торайғыровтың өмірі, шығармашы-лығы, «Мен қазақ», «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңдері жайлы толық түсінік беремін.
Бүгін біз Сұлтанмахмүт Торайғыровтың шағармашылық жолымен таныса отырып, жиырма жасында жазған өлеңін оқып, идеясын айқындап, тақырыбын ашайық.
Сүл ганмахмүт халық көзін ашуды, заманамен аяқты тең басуды, ақиқат үшін күрескер болуды мақсат етіп қояды.
Сұлтанмахмүттың ақындық түлғасы әрдайым ізденумен, талап кылып, алға үмтылумен өтті. Ол - халыктың ой-тілегін білдіруші. Сондықтан оның бойында оптимистік сипат мол, өршілдік басым. Ол өзін ғана қайрап қоймай, жастарды да «адам болып шығуға» үндеп жар салды. Ақынның патриоттық ой-сырлары да оның лирикальщ каһарманының толғаныс-тебіреністерінен анық сезіледі. Ол туған еліне былайша тіл катады:
Үміт қып менен карайсың,
Көңіліңе медеу санайсың,
Балалыққа жарасам,
Аталыққа жарайсың.
Туған елге деген шынайы сезімдер, оттай ыстық тілектер бұл өлеңде соншалықты шыншыл келісім тапқан. Ел-жұртыңды, халқыңды қалтқысыз сүйе отырып, сол айнымас, абзал сезімді патриоттық іс-эрекетпен үластыру шарт. Осы түрғыдан алғанда ақынның
лирикалык каһарманы асқак арманға да, өршіл рухқа да мейлінше жомарт. Ол адам болуды, азамат болуды бэрінен де жоғары қояды.
Сұлтанмахмүт Торайғыров - қазак халқының XXғасыр басындағы аса көрнекті ақыны. Ол халық көзін ашуды арман етті. Шығармаларында қазақ аулындағы жағымсыз көріністерді эшкерелеп, халықты өнер-білімге, мэдениетке шақырды.
Сурақ-жауап
Халқымыздың елдің болашағын ойлаған кандай ақын-жазушыларын білесіңдер?..