Салқынбай А., Абақан Е. с

ЖАС-ЖАТ
қолданыстағы  сөйлеу  түрі.  Бүл 
топтағы   адамдар  қы зм етіне, 
қо ға м д а ғы   орны на,  ж асы на 
қа р а й   үйы м д асад ы .  Ж алпы 
ха л ы қ  тіл ін е н   Ж.  а й р ы қш а  
лексикасымен^ фразеологизм- 
д ерім ен  жэ'нё  сө зж а са м д ы қ 
тәсілдерімен ерекшеленеді. Ж.- 
дық  лексиканың  үлкен  бөлігі -  
бұрын  өмір  сүрген  әлеуметтік 
топтардың  «мұрасы».  Бір  Ж .- 
нан  басқа  Ж -ға   өту  ке зін д е  
сөздің мағынасы өзгеріске үшы- 
рауы  мүмкін.  Ж.-ның лексикалық 
қоры  басқа  тілдерден  толық- 
ты ры лы п 
оты рад ы , 
м ы с.: 
«чувак» -   сыған  тілінде  -   бала, 
ж ігіт  деген  мағынаны  береді. 
Кейде сөздердің көпшілігі түлға- 
лық өзгеруден пайда болады, мыс. 
«баскет»-баскетбол,  «телек»- 
телевизор.  Ж .-ны ң  әзілді  не 
тұрпайы   -   вульгарлы   болуы 
әлеуметтік  топқа  байланысты: 
топ  қоғам   үш ін  аш ы қ  болса 
(жастар  тобы)  Ж.  «коллективті 
ойын»  ретінде  сипатталады.  Ал 
жабы қтоптаЖ .  «бөтен»  немесе 
«өз»  адамдарын  білу  үшін  қол- 
данылады.  Кейде  Ж.  конспи­
рация  құралы  ретінде  пайдаға 
асады.  Ж.  сөздер  өте  жылдам 
өзгеріп  отырады:  XX  ғ.  50-60 
жж.  ақшаны-«тугрик»  (монғол.), 
«рупия»  (үнді)  десе,  70-жж.  — 
«монета»,  «мани»,  80-ж ж .  — 
«бабки»,  90-жж.  -   «капуста», 
«баксы »,  «кэш »  д е й д і.  Ж.
зертеу-әлеуметтік  лингвистика 
саласының  міндеті.  Кейде  Ж. 
термині  қате  сөйлеуге  қатысты 
қолданылады.  Сондықтан,  оны 
кейде  «студенттер  тілі»  сияқты 
с ө з   т ір к е с т е р м е н  
н е м е се  
«арго»,  «сленг» сияқты термин- 
дермен де  алмастырады.

жүктеу/скачать 13,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: