Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
50 әдістер, МОРФОЛОГИЯ
| ИНФ -ИРА
қалыптастырады. Ол осы құрал- дармен бірге бір уақытта әрекет е тіп , б ір е у ін ің э ф ф е ктіл ігін арттырады; кейде шылаулардың орнына қызмет етеді. Текстегі мағыналық байланыстың болмауы, кейде интонациялық тұтастық қызметімен де толықтырылады. ИНФИКС (лат infixus- қойыл- ған, тіркелген, б екітіл ген)-қар. Аффикс. ИНФИНИТИВ (лат. infinitivus - анықталмаған, белгіленбеген) - агглютинативті және флективті тілдердегі етістіктің қимыл атау тулғасы. Баяндауышты белгі- леуде, предикаттық мағынаны білдіруде қолданылады. Етістік- тің басқатүлғаларынан ерекше- лігі - И. шақтық, райлық, жақтық, к ө п т ік м ағы наларды б іл д ір - мейді. И. етістік формасы ретінде (етіс, вид, кейде шақтық сияқты) гр а м м а ти ка л ы қ түл ға л а р д ы иеленеді. Көбінесе предикатты белгілейді де, сейлемде бас- та у ы ш ты қ, б аянд ауы ш ты қ, толықтауыштық, пысықтауыш- ты қ қызметтерде жүмсалады. Алтай, семит, картвел тілдерінде И. қимыл есімімен сәйкес келеді де, етістіктің категорияларын (ш а қ, е тіс) бойы нда са қта й отырып, есімнің морфологиялық тұлғаларымен түрленіп, синтак систа қызметті атқарады. Қазақ тіл ін д е гі қимыл е с ім і-е т іс т ік түбіріне «-У» тұлғасының жалғануы арқылы жасалып, есім дерш е түр л е н е алатын, е т іс т ік пен е с ім н ің арасы ндағы «көпір» с и я қты қ ы з м е т а т қа р а т ы н ф у н кц и о н а л ь д ы к а т е го р и я . Қ им ы л е с ім і т о л ы қ ж ә н е о кка зи о н а л ь д ы с у б с т а н т и в - тенеді. И. қызметі жағынан латын тіл ін д е гі супинм ен, ағылш ын тіліндегі герундименжақын. Бүл түлғалар етістіктің парадигмасы жағынан И. бір қатарда түрады, бірақ заттық, етістіктік қасиет- те р ін ің арақаты насы ж өнінен б ір -б ір ін е н а й ы р м а ш ы л ы ғы болады. жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|