Сыныбы: 8б Тақырыбы: «Батыр Баян» дастанын талдау
жүктеу/скачать 83,85 Kb.
|
Батыр Баян талдау
Батыр Баян талдау, Жусан, С.Торайғыров
- Бұл бет үшін навигация:
- Аңырақай шайқасы
- Ноян Қалмақ қызы
| Өмір сүрген кезеңі
(шамамен 1710/15 – 1757) Ерлігі Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама– қазақ халқының Жоңғар шапқыншылығы (1723- 1725) ... 1729-1730 жылдары 1728 жылдан бастап жоңғар басқыншыларына қарсы азаттық күресте түбірлі бетбұрыс жасаған Итішпес көлінің маңындағы ауыр шайқасқа даярлана бастады (қ. Аңырақай шайқасы). Аңырақай шайқасы (1729 ж., кей деректерде 1730 ж.) Кейіпкерге мінездеме: Баян Батыр, ер, батыл, патриот, ғашық, Абылай ханның сенімді батыры, әке,куйеу, Ноянның ағасы, уақ елінің елшісі Ноян Қалмақ қызы Ноян – аңғал, жас, Баянның інісі, қалмақ қызының ғашығы, сатқын. (1733—1737) билік құрған. Абылай хан (1711-1781) Қазақ Ордасының ханы, қазақ мемлекетінің тарихындағы аса көрнекті мемлекет қайраткері, арғы тегі Жошы хан, бергі бабалары қазақ ордасының негізін салған Әз-Жәнібек, одан соң еңсегей бойлы ер Есім хан, Салқам Жәңгір хан. Абылай – Жәңгір ханның бесінші ұрпағы, Рахметтің досы. Жәңгір ханның Уәлибақы, Тәуке деген екі ұлы болады. Жәңгір қайтыс болып, таққа Тәуке отырғанда Уәлибақы хандыққа өкпелеп, Үргенішті билеген нағашы атасы Қайып ханның қолына барады. Уәлибақының баласы Абылай жекпе-жекке шыққанда жауы шақ келмейтін батыр болып, қанішер Абылай атаныпты. Осы Абылайдан көркем Уәли туады. Оның баласы Әбілмансұр (кейін қазаққа хан болып Абылай атанған) «ақтабан шұбырынды» жылдарында жетім қалып, үйсін Төле бидің қолына келеді. Аш-жалаңаштықтан жүдеген өңіне, өсіп кеткен шашына қарап Төле би оған «Сабалақ» деп ат қойып, түйесін бақтырады. Әбілмәмбет төренің жылқысын да бағады. Бұл, Ш.Уәлихановтың айтуына сүйенсек, Абылайдың 13 жасар кезі болса керек.[1] 3.Әдеби көркемдеуіш тәсілдер жүктеу/скачать 83,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|