Ауырсынудың орталық механизмдері
Ауырсыну сезімінің қалыптасуына қатысатын құрылымдар ОЖЖ түрлі деңгейлерінде
орналасқан.
Жұлын-таламус жолы: ноцицепторда туындаған серпініс
жұлын түйіні (1- нейрон)
жұлын сұр затының артқы мүйізі (2-нейрон)
жұлын-таламус
тракты
таламустың вентрал ядросы (3-нейрон)
ми қыртысы нейрондары.
-
Таламус – жағымсыз, сыздаған, өткір және т.б. ауырсыну сезімдері қалыптасады.
-
Торлы құрылым – ноцицепциялық әсерленістерде ми қыртысының белсенділігін
арттырады.
-
Қыртыстың соматосенсорлық аймағы – ауырсыну түйсігі, дененің ауырған жерінің
проекциясы қалыптасады
Ноцицепция
Шағылысқан (отраженная)
ауырсынудың негізіндегі рефлекс
жолы
Ішкі ағзалардың кейбір ауырсыну
афференттері жұлында
латералды
жұлын-таламус
трактінің тері
ауырсыну афференттері түйісетін
нейрондарымен түйіседі.
Ноцицепция
Антиноцепциялық жүйе - ауырсыну сезімі мидың
жоғарғы бөлімдеріне
өтуін төмендетіп немесе тежеп отыратын нейрондар топтары.
Ауырсыну сигналдарының синапстардан өтуінің өзгеруі арнайы заттар –
нейропептидтермен байланысты.
Антиноцицепциялық жүйе
Нейропептидтер:
- Эндорфиндер - липотроптық гормондардың бөліктері - антиноцицепциялық
жүйесінің нейрондарының жүйке
ұштарынан бөлінеді;
-
Энкефалиндер - ми тінінен
бөлінеді;
-
Гормондар - вазопрессин,окситоцин, АКТГ,
немесе олардың бөліктері;
-
Биологиялық белсенді заттар - бомбезин, соматостатин, нейротензин,
холецистокинин.
Нейропептидтердің әсрі апиын және оның туындыларының әсеріне ұқсас. Олар
апиатты рецепторлармен лигандалар сияқты әрекеттесіп, ауырсынуды қабылдайтын
нейрондардың функциялық жағдайын өзгертеді. Нәтижесінде ауырсыну
сигналдарының өтуі тежеледі.
Антиноцицепциялық жүйе