Тақырыбы: Ақпарат және ақпараттық үдерістер Күтілетін нәтиже

• 
  Ақпарат және ақпараттық үдерістер
  

•Операциялық жүйенің функцияларын атап

шығады.

•Операциялық жүйенің жіктелуінің мағынасын түсіндіреді.

•Транслятор, компилятор, интерпретаторды бір-біріне қарсы қойып салыстырады.

• Тапсырмаларды орындауда көмектесетін нақты мысалдарды

көрсету

• Оқушыларға тапсырманы өз бетімен орындап көруге мүмкіндік

нұсқаулар беру

• Қажет болған жағдайда мұғалімнен көмек сұрау

• Өтілген тақырыпты бекіту мақсатында үй жұмысын, деңгейлік тапсырмаларды толығымен өз бетімен орындау

2. Информатика и ИКТ. Учебник для 7 класса. Босова Л.Л.

3. Информатика и ИКТ. Учебник для 7 класса. Угринович Н.Д.

Қосымша материалдар:

1. Флэш карталар. Cілтеме: http://www.redorbit.com/

2. Файлдар. Сілтеме: http://2.bp.blogspot.com/

3. Windows. Cілтеме: http://dimadr.me/

4. Linux. Сілтеме: http://2.bp.blogspot.com/

Анықтамаларды жаттау, операциялық жүйелердің функцияларын және негізгі түрлерін талдау.

Ең көп қолданылатын драйверлер туралы ақпарат табу.

Сабақтың мақсаты

Тақырып жоспары

• 
  Операциялық жүйе - компьютерді қосқан кезде ең бірінші жүктелетін және басқа бағдарламаларды қамтамасыз ететін жүйе.
  
• 
  Жүйелік бағдарламаларды байланыстыратын жиын компьютердің қолданушымен байланысын ұйымдастырады және барлық басқа бағдарламаларды қамтамасыз етеді.
  

• 
  Қолданушымен сұхбатты жүзеге асыру
  

• 
  Бағдарламаларды орындалуға еңгізу
  

• 
  Бірнеше көмекші операцияларды қамтамасыз ету
  

• 
  Әр түрлі сыртқы құрылымдар арасында ақпараттарды беру
  

• 
  Енгізу-шығару және деректермен басқару
  

• 
  Перифериялық құрылымдарды бағдарламалық қолдау жұмыстары
  

• 
  Ресурстарды орналастыру
  

• 
  Бағдарламалардың өндеу процесін жоспарлау және ұйымдастыру
  

ОЖ төрт негізгі түрі бар:

• 
  Бір пайдаланушылық бір есептік, олар бір пернетақтаны қолдайды және тек бір есеппен жұмыс істей алады;
  
• 
  Бір пайдаланушылық бір есептік фондық мөрімен, негізгі есеппен бірге қосымша есепті енгізе алады және ақпаратты мөрге бағыттайды. Бұл көп көлемді ақпараттарды мөрге жіберу жұмысың тездетеді;
  

• 
  Бір пайдаланушылық көп есептік,бір қолданушыға көп есептермен жұмыс жасап, өңдей алады. Мысалы, бір компьютерге бірнеше принтерлер қосуға болады және әрқайсысы өз жұмысын атқарады;
  
• 
  Көп пайдаланушылық көп есептік, бір компьютерде бірнеше қолданушылармен бірнеше есептер енгізе алады.Осы ОЖ өте күрделі және бірталай машиналық ресурстарды керек етеді.
  

Дербес компьютерлер үшін операциялық жүйе профессионалдық қолдану іске асыру үшін келесі негізгі компоненттерден тұру керек:

• 
  Енгізу/ шығару бағдарламаларын басқару;
  
• 
  Файлдық жүйемен және компьютер үшін жоспарланған тапсырмалармен басқаратын бағдарламалар;
  
• 
  Командалық тіл процессоры, ол ОЖ бағытталған командаларды қабылдайды, талдау жасайды және орындайды.
  

Әрбір ОЖ өз командалық тілі болады, пайдаланушы ол арқылы бірнеше әрекеттер орындай алады

• 
  Сыртқы жетек таңбаларды орындау
  
• 
  Басқа әрекеттер
  
• 
  Бағдарламаларды енгізу
  
• 
  Каталогтарды қарау
  

• 
  Компьютердің сыртқы құрылғыларын басқару үшін арнайы жүйелік бағдарлама қолданады -драйверлер.
  
• 
  Стандарттық құрылғы драйверлер енгізу-шығару базалық жүйе жиынын құрайды.
  

• 
  Файл (file – бума, десте) - белгілі бір атпен магниттік дискіде жазылған біртектес ақпараттар жиыны.
  
• 
  ОЖ жұмысы үшін керекті мәліметтер рөлін әртүрлі типтегі файлдар атқарады.
  
• 
  Файл бағдарламадан, не оларға қажетті берілген сандар тобынан, мәтіннен тұруы мүмкін.
  
• 
  Әрбір файлдың файлдар каталогында тіркелген өзіндік аты болуы керек.
  

• 
  Файлдың толық атауы екі бөліктен тұрады: аты және типі.
  
• 
  Файлдың аты – 8 таңбаға дейінгі әріптен басталатын сандар мен әріптер жиыны, ал оның 3 таңбадан аспайтын екінші бөлігі оның типі не атының кеңейтілуі деп те айтылады.
  
• 
  Бір каталогта аттары бірдей файлдар болмауы тиіс. Файлдың типі кейде болмауы мүмкін.
  
• 
  Файлдың аты мен типі нүктемен бөлінеді.
  

• 
  MS DOS (Microsoft Disk Operating System) операциялық
  жүйесі - 16-разрядты персональдық компьютерлерде өте кең таралған ОЖ.
  
• 
  Ол келесі негізгі модульдерден тұрады:
  
  • 
    Енгізу/шығару базалық жүйе (BIOS);
    
  • 
    Алғашқы қосылу блогі (Boot Record);
    
  • 
    Енгізу/шығару базалық жүйенің кеңейту модулі (IO.SYS);
    
  • 
    Өңдеуді тоқтату модулі (MSDOS.SYS);
    
  • 
    Командалық процессор (COMMAND.COM);
    
  • 
    MS DOS утилиттары.
    

• 
  Қабықшалар/Оболочки - бұл күрделі бағдарламалау жүйелерімен мысалы DOS – пен жұмыс істеу кезінде жұмысты жеңілдету үшін құралған бағдарламалар.
  
• 
  Олар қолайсыз командалық қолданушы интерфейсін, графикалық интерфейсін немесе «мәзір» типті интерфейсін өзгертеді.
  
• 
  Қазіргі дербес компьютердің көп таралған қабықшалардың бірі - Norton Commander пакет бағдарламасы.